حکم شرعی فعالیت در بورس

چرا قمار حرام است؟

پرسش و پاسخ » سهام

۱ پرسش : برخی شرکت های بازرگانی و صنعتی از بانکهای ملی و یا دولتی اسلامی و یا غیر اسلامی وام ها بهره دار (ربوی) می گیرند و در اثر کار کردن بابانک ها سودهای کلان به دست می آورند ،آیا ما می توانیم از چنان شرکت هایی سهام بخریم و یا در پروژه های آنها شرکت کنیم ؟

پاسخ : اگر خرید سهام و یا شرکت در پروژه ها، نوعی شرکت در داد و ستدهای ربوی باشد چنان عملی جایز نیست، بلی اگر شرکت از آن مسلمانان باشد و آنان از بانک های غیر اسلامی سودهای را به دست می آورند از این جهت مانعی نیست.

پاسخ : اگر بانک معامله ربوى نداشته باشد اشکال ندارد و اگر می دانید که معاملات ربوی دارد، در صورتى خرید سهام بانک یا نگهدارى آن جایز است که به اداره بانک اطلاع دهید که او به عنوان یک سهام دار با انجام معاملات ربوى نسبت به سهم خود از سرمایه بانک موافق نیست هرچند بانک به آن ترتیب اثر ندهد، که بدین وسیله از گناه معاملات ربوى خلاص مى گردید.

۴ پرسش : یکی از شرکاء می گوید یا سهام مرا بخرید یا اینکه سهم خودتان را به من بفروشید و آنها قبول نمی کنند تکلیف من چیست ؟

۵ پرسش : پولی که بعنوان سود از بانکهای دولتی به اعضاء و سهامداران پرداخت می شود که نوعا سود آن در ظرف یکسال معین و طبق قرارداد است آیا حکم ربا دارد ؟

پاسخ : این نوع معامله مانند هر تجارت دیگر است سر سال بر اصل مبلغ و سودی که کرده اید خمس لازم است طبیعی است مقدار قرض جزء سود نیست .

واقعیت بورس ،قمار یا سرمایه گذاری ؟ فتوای 13 تن از مراجع تقلید در سال 1400

اجازه بدید اول صحبت های تند دکتر حسن عباسی را پیرامون بورس با هم بشنویم . سپس به حلال و حرام بودن بورس می پردازیم.

از صحبت های دکتر عباسی و اشارات غیر مستقیم مراجع تقلید ،این مفهوم برداشت می شود که اگر بورس را شبیه به قمار فرض کنیم ، پس بورس حرام است اما درصورتی که تفاوت هایی با قمار و شرط بندی برای ان قائل شویم ، با خیال راحت حلال است .

پس بیایید اول کمی در مورد سوالات زیر فکر کنیم و سپس به بحث قمار بپردازیم؟؟

• آیا بورس از نظر شرعی حلال است یا حرام؟ واقعا چرا ؟
• آیا بورس قمار به حساب می آید ؟
• حکم شرعی در بازار بورس چیست ؟
• ایا نوسان گیری در بورس حرام است ؟
• حکم شرعی نوسان گیری در بازار بورس چیست ؟

سوالات بالا شاید سوالات شما هم باشد . در این روز های سخت اقتصادی که سرمایه گذاران عام جامعه در بورس غوقایی به پا کردند ، سوالات بسیار زیادی در مورد احکام بورس و آداب درست معاملات آن ایجاد شده است . همانطور که میدانید بازار بورس نیز همانند تمامی مشاغل ، خوب و بد دارد و گاهی سوده و گاهی ضرر ده است . وجود این گونه ریسک ها در بازار سهام و بورس ، باعث شده که سوالات بسیاری در مورد احکام دینی ان ایجاد شود . اغلب افرادی که به تازگی با بورس آشنا شده اند برایشان این سوال به وجود آمده که ایا بورس حلال است یا حرام ؟ ایا بورس قمار است و تفاوت ان با قمار چسیت ؟ مگر سود ما از جیب شخص دیگری تامین نمیشود پس چرا حلال است ؟ ایا واقعا سود حاصله از ضرر شخص دیگری ایجاد میشود ؟

برای پاسخ به چنین سوال هایی ابتدا باید مقوله قمار را بررسی کنیم و سپس به تفاوت های بازار بورس با قمار بپردازیم .

داستان واقعی قمار و شرط بندی !!

حالا تعریف قمار چیه ؟؟

قمار به معنای بازی برای برد و باخت و غلبه بر شخص دیگری است . در قمار ، افراد برای شکست دادن شخص دیگری وارد بازی میشوند و برای برد و باخت شرط بندی میکنند . در یک تعریف کلی تر میتوان گفت که قمار به معنای ریسک بر سر شرف و مال خود برای به دست اوردن دارایی های دیگران ، ان هم احتمالا با فریب و نیرنگ است . قمار اغلب برای تفریح است نه کسب درامد و جالب است بدانید که قمار باز اغلب بازنده است تا برنده .

تفاوت بورس و قمار در چیست ؟

عمده تفاوت بورس و قمار در این میباشد که بورس یک بازار مولد است . سرمایه هایی که شما برای خرید و فروش سهام ها در بازار وارد میکنید ، به چرخه اقتصادی کشور کمک خواهد کرد . به عبارت دیگر خرید سهام مثلا یک شرکت داروسازی باعث شده این شرکت با افزایش نقدینگی بتواند خط تولید جدیدی راه اندازی کرده و باعث ایجاد کسب و کار و نابودی معضل بیکاری در جامعه گردد . با این تفاسیر نمیتوان بورس را به قمار شبیه نمود .

برای اطلاع از انتشار جدیدترین مقالات در مورد بورس و بررسی احکام شرعی آن ، لطفا شماره موبایلتون وارد کنید

موفقیت در بورس اصلا تصادفی نیست ولی قمار .

موفقیت در هیچ کجا تصادفی نیست ، حتی در بازار بورس ، ولی قمار تنها به شانس وابسته است . آموزش بورس به شما کمک خواهد کرد که بتوانید بهترین بازدهی از سرمایه خود و ریسکی کنترل شده داشته باشید ولی در قمار به این صورت نیست . همه چیز بر مبنای شانس است .

احکام و فتوای برخی مراجع در مورد بورس ، فارکس و ارزهای دیجیتال در برنامه زنده

حکم شرعی بورس از دیدگاه 13 مرجع تقلید :

* نظر رهبر انقلاب ، حضرت آیت الله خامنه ای در مورد بازار بورس

بورس همانند دیگر بازار ها است . یعنی مانند دیگر بازارها معاملات مختلفی انجام میشود. پس هیچ مشکلی از نظر شرعی ندارد مگر آن که معامله ای نا مشروع صورت گیرد که در این صورت حرام است .

شماره دفتر: 32241193-031

* نظر حضرت ایت الله مکارم شیرازی در مورد معاملات بورس

با وجود این که در این بازار قیمت ها بالا و پایین میشود، قمار حکم شرعی فعالیت در بورس محسوب نمیشود، پس درآمد از بورس حلال است. چون اسلام خرید و فروش کالا را جایز دانسته است .

پس از نظر ایشان کاملا حلال محسوب میشود .

نشانی دفتر: اصفهان، چهارراه شکر شکن، خیابان احمد آباد، خیابان شهید توانا، پلاک 105

شماره دفتر: 32253600-031

* نظر حضرت ایت الله نوری همدانی در مورد خرید فروش در بازار بورس

خرید و فروش در بازار بورس مشکلی ندارد و حلال است .

نشانی دفتر: قم، خیابان شهدا، کوی 33، پلاک 16

شماره دفتر: 37741850-025

* نظر حضرت آیت الله سیستانی در بازار بورس

اگر خرید سهام شرکتی از نظر شرعی حرام باشد حکم شرعی فعالیت در بورس پس حرام است و جایز نیست. ولی اگر سهام شرکت از نظر شرعی یعنی کالایی که حلال باشد را خرید و فروش کنیم حلال است و مشکلی ندارد .

شماره دفتر: 37741415-025

شماره پیامک: 10008507500

* نظر حضرت آیت الله وحید خراسانی در مورد بورس

خرید و فروش سهام شرکت ها در صورتی جایز است که سود حاصل شرکت از نظر شرعی حرام نباشد. در این صورت سود بورسی حلال است .

نشانی دفتر: قم، خیابان شهدا، کوی 23، پلاک 21

شماره دفتر: 37742445-025

* فتوا ایت الله بهجت در مورد خرید فروش سهام و بورس

اگر مال موجود خریدارى مى شود، مانعى ندارد وگرنه باید واجد شرایط عقود شرعیه اى از قبیل شرکت یا مضاربه باشد

نشانی دفتر: قم، خیابان ارم، کوی 16، پلاک 27، طبقه دوم

شماره دفتر: 37743271-025

* حکم شرعی ایت الله صافی گلپایگانی در بورس

به طور کلی معاملات بورسی چنانچه با اجتماع جمیع شرایط صحت و لزوم باشد فی نفسه مانعی ندارد .

شماره دفتر: 37479-025

شماره پیامک: 30007479

* فتوا و نظر ایت الله سید محمدصادق روحانی در مورد بورس

متاسفانه فتوای ایشان در باب بورس را پیدا نکردیم . لطفا با دفتر ایشان تماس بگیرید

نشانی دفتر: ایران، قم، خیابان ارم، حسینیه امام صادق (ع)

شماره دفتر: 37743538-025

* حکم شرعی ایت الله سید موسی شبیری زنجانی بازار بورس

معاملات سهام، اگر در قالب قراردادهای واقعی( نه صوری) و مطابق احکام شرع باشد جایز است و سود این معاملات حلال است و در فرض شک در حلال بودن و حرام بودن سهم بنابر حلیت سهام گذاشته می شود.

نشانی دفتر: قم، بلوار بهار، کوچه شماره 6
شماره دفتر: 37740323-025

* حکم شرعی ایت الله عباس محفوظی در مورد بازار بورس

متاسفانه فتوای ایشان در باب بورس را پیدا نکردیم . لطفا با دفتر ایشان تماس بگیرید

* فتوا و نظر ایت الله جعفر سبحانی در حلال بودن بورس

خريد سهام شركت ها و بانك ها، به شرط اين كه بانك ربوى نباشد، اشكال ندارد. والله العالم

چهار راه شهداء، ابتداي صفائيه، مؤسسه امام صادق (ع) ، دفتر آيت الله العظمي سبحاني
تلفن : 7743151-025
فاکس : 7743151-025
پایگاه رسمی آیت الله سبحانی

* حکم شرعی ایت الله محمداسحاق فیاض در مورد بورس

خرید وفروش سهام شرکتها در بازار بورس مانعی ندارد. اگر سرمایه و راس مال آن از حلال باشد. وهمچنین تعاملاتش حلال باشد. ودر این مورد فرقی بین سهام عادی وممتاز نیست.

* حکم شرعی و نظر ایت الله جوادی آملی در مورد بازار بورس

متاسفانه فتوا ایشان در باب بازار بورس پیدا نکردیم . اگر از فتوا ایشان اطلاع دارید در قسمت نظرات بیان کنید

آدرس : قم : خیابان صفائیه ـ کوچه 19 ـ پلاک 7؛ دفتر معظم له
کدپستی: 37137-43733
تلفن: (41-42-43)02537841840
فکس: 02537744768

سوالات مختلف شرعی در مورد بورس

1- با خرید و فروش سهم در بورس آیا نیاز به پرداخت خمس داریم ؟

سود حاصل خرید و فروش در بورس جز درآمد شخص قرار گرفته و باید خمس آن را پرداخت کند . در سال یک روز را برای محاسبه خمس سهام خود قرار دهید.

2- آیا میتوانیم سهام بورس خود را وقف کنیم؟

سهام بورس قابل وقف است.

3- آیا سهمی که در روز خرید کنیم و در همان روز بفروشیم قمار به حساب می آید؟

در صورتی که معامله هم واقعی و هم از نظر شرعی حلال باشد، در حکم شرعی فعالیت در بورس هر زمان میتوانید آن را بقروشید پس قمار محسوب نمیشود.

4- ایا سود کسب شده توسط واسطه های بازار بورس یا کارگزاری ها حلال است ؟

به خاطر این که کارگزاری ها ، نماینده قانونی یا وکیل سهامداران در بازار بورس هستند پس سود دریافت شده به عنوان اجرت ، حلال و مجاز است

آیا بورس قمار است؟ حکم شرعی بورس چیست؟ (+ویدئو)

چه شما در بازار بورس فعالیت کنید و چه نکنید یکی از سوالاتی که حتما برای شما ایجاد شده یا از شما پرسیده‌اند این است که:

آیا بورس قمار است؟

آیا بورس حرام است؟

حکم شرعی بورس چیست؟

حکم شرعی فعالیت در بورس چیست؟

در این ویدئوی آموزش بورس تلاش شده است تا نگاهی به قمار در کنار بازار بورس داشته باشیم و ببینیم آیا چنین چیزی ممکن است یا نه؟ در این ویدئو ۷ دقیقه‌ای تمام تلاش خانه سرمایه و مهندس صابریان این بوده است که به دور از بزرگنمایی و اغراق به حقیقتی از بازار بورس پرداخته شود که در مورد آن کمتر صحبت شده است.

فهرست این مقاله

سوالات شرعی متداول در مورد بورس

۱- آیا درآمدی که از طریق معامله در سازمان بورس و اوراق بهادار به دست می‌آید – با توجه به این که شاخص بورس ممکن است دچار صعود یا نزول شود – می‌تواند یک جور قمار به شمار آید یا نه؟
۲- آیا تاریخچه بورس به قماربازان حرفه‌ای باز می‌گردد؟
۳- فرق بین قمار و سازوکار بورس در چیست؟
۴- آیا مواردی در بورس وجود دارد که باعث ایجاد اشکالات شرعی در سود بورس شود؟

پاسخ به این سوالات توسط مرجع تقلید آیت الله مکارم

درآمد و کسبی که از طریق بورس و خرید و فروش اوراق بهادار بدست می‌آید – با وجود امکان کم یا زیاد شدن شاخص بورس – قمار محسوب نمی‌شود.
فرق قمار و بورس در این است که در قمار، خوردن مال به باطل صورت می‌گیرد. یعنی بدون مجوز یا عقود شرعی است. ولی در بورس اگر بر اساس عقود شرعی و اسلامی عمل شود خرید و فروش بی اشکال است.
از نظر اسلام انجام هر نوع معاملات – مانند بورس، خرید و فروش سهام و… – یا اینکه کسی کار خود را خرید و فروش سهام قرار دهد در صورتی که عقود و معاملات صوری نباشند، مطابق با احکام شرع و قوانین باشند، فروشنده واقعا مالک باشد یا از طرف مالک وکیل باشد و خریدار واقعا مالک و صاحب جنس خریداری شده شود، اشکال ندارد.

پاسخ به این سوالات توسط مرجع تقلید آیت الله خامنه‌ای

بورس‌ بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرد. بنابراین بورس فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی مهم این است که باید معاملات در بورس نامشروع و خلاف قانون نباشند؛ در غیر این صورت حرام است.

چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟

نام صرافی	تخفیف کارمزد	IP خارج از ایران	لینک ثبت نام
کوکوین	دارد	نیاز دارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
کوینکس	دارد	نیاز دارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
بیت پین	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
آبان‌تتر	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
بیت 24	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
نوبیتکس	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد

توجه: با وجود اینکه دو صرافی کوینکس و کوکوین هر دو فعلا بدون نیاز به تغییر IP فعالیت می‌کنند اما بهتر است برای امنیت بیشتر از IP ثابت خارج از ایران استفاده کنید.

برای ورود به صرافی کوینکس حتما باید با IP خارج از ایران وارد شوید.

آیا بورس قمار است حکم شرعی بورس چیست؟

برخی از افراد برای ورود به بورس به شدت به دنبال پاسخ این سوال هستند که آیا بورس قمار است؟ یا حکم شرعی بورس چیست؟ با توجه به این که اکثر مردم ایران مسلمان هستند و در نظر گرفتن این نکته که قمار بر خلاف دستورات اسلام است برخی از افراد دچار شبهاتی شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که آیا شرکت در بورس قمار است یا نه؟ و حکم شرعی بورس چیست؟ اصلی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین علل این شبهات ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی است که در بازار بورس به وجود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید ونوسانات قیمت در بازار بورس است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به سود و زیان گردد. باور مردم به حلال و حرام باعث می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود پاسخ به این شبهات برای آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اهمیت بسیار زیادی داشته باشد. در این مقاله از سایت دلفین وست شما را با پاسخ این سوال آشنا خواهیم نمود.

قمار و علت حرام بودن آن

حتما تا کنون نام قمار را شنیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اید و یا از تبعات منفی آن برای جامعه آگاهی دارید. قمار به نوعی بازی برای برد و باخت گفته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در این بازی افراد بر سر موضوعی شرط می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندند و از این طریق افراد مبلغ بسیار زیادی را به دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورند و یا از دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند. از دیدیگاه دین اسلام قمار حرام است زیرا شخص با فریب صاحب مال شخص دیگری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. جالب است بدانید قمارباز همیشه بازنده است زیرا حتی اگر در برخورد با یک نفر شرط را ببرد در برخورد با نفری بعدی خواهد باخت و هر چه دارد از دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. اکنون که با مفهوم قمار و روش آن آشنا شدید به نظر شما قمار با بورس شباهتی دارد؟

احکام شرعی بازار بورس

بازار بورس یک بازار مولد است، به این معنا که با گرفتن پول، سهامدارن کار تولید و ارائه خدمات انجام می‌دهند و هم ایجاد اشتغال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. بنابراین ورود حجم زیادی پول به بازار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند مشکلات اقتصادی جامعه را کم کند و ایجاد اشتغال نماید. فقر و بیکاری از بزرگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین علل معضلات اجتماعی هستند که بازار بورس به رفع آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. بنابراین بورس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای جامعه مفید باشد.
اگر بخواهیم چرخه بورس را مورد بررسی قرار دهیم شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که سهام خود را حکم شرعی فعالیت در بورس در بورس قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند با ورود حجمی از پول رشد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، اگر در انتخاب شرکت دقت کافی وجود داشته باشد سرمایه گذاران به سود خوبی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسند. عده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در این شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها استخدام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و در نهایت تمامی این پروسه منجر به کاهش معضلات جامعه خواهد شد. بنابراین بورس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای سرمایه گذاران، شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، جامعه و مشاغل سودمند باشد. با این اوصاف آیا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان گفت که بورس نوعی قمار است؟ هرگز. بورس نوعی بازار مولد است که منجر به پویایی جامعه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای تمام افراد جامعه سودمند باشد.

تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اساسی بورس و قمار

تفاوت اساسی که میان بورس و قمار وجود دارد این است که قمار شانس محض است این در حالی است که بازار بورس ابزارها و روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی دارد که به کمک آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان بازار را تحلیل کرد و بهترین تصمیم را گرفت. به علاوه بازار بورس قاعده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مند است و از قوانین خاصی پیروی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. این بازار مبتنی بر دانش اقتصادی است و لازمه آن مطالعه و انجام بررسی های لازم است تا بتوانید با استفاده از دانش خود سهام بورس را به گونه‌ای انتخاب کنید که در آینده سوددهی بالایی داشته باشد. این در حالی است که قمار هیچ پایه علمی ندارد که به کمک آن بتوان نتایج را تغییر داد.

یک باور غلط: بورس قمار است

با توجه به آن چه در ابتدای مقاله گفتیم بورس موجب افزایش نقدینگی در جامعه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد و نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان آن را قمار دانست. این در حالی است که عده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای باور دانرد بورس نوعی قمار است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای جامعه بسیار زیان آور باشد. بورس علاوه بر افزایش نقدینگی، موجب افزایش سود برای سهامداران شده و لازم است شخص برای کسب سود با دانش و اطلاعات بیشتری این کار را انجام دهد. فراموش نکنیم بازار بورس ذاتا با ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی همراه است و اگر نظارت لازم بر روی آن وجود نداشته باشد، این بازار واقعا به یک قمارخانه بزرگ تبدیل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. اگر شخصی بدون آگاهی وارد این بازار شود، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند دچار زیان های جبران ناپذیری شود. بسیار پیش آمده که کسی بدون داشتن اطلاعات لازم وارد این بازار شود و پس از شکست و زیان فراوان آن را نوعی قمار بداند. پس لازم است هم سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران و هم کسانی که در راس بازار بورس هستند از دانش و اطلاعات کافی برخوردار باشند.

دیدگاه مراجع دینی در مورد بورس

لازم به ذکر است هیچکدام از مراجع شیعه بورس را قمار نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانند مگر آن که روش انجام معاملات آن خارج از چهارچوب اسلامی باشد. نظرات برخی از مراجع را درباره حکم شرعی بورس به شرح ذیل است:

• آیت الله خامنه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای: بورس فی نفسه حرام نیست و تا زمانی که معاملات در این بازار از راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مشروع انجام شود حلال است.
• آیت الله مکارم شیرازی: بورس قمار نیست زیرا بروس خرید و فروش (معامله) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
• آیت الله سیستانی: چنانچه سهام شرکتی حرام نباشد، معاملات آن اشکالی ندارد.

سخن آخر

عده بسیاری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهند تفاوت میان بورس و قمار را بدانند و شبهات خود را درباره این مساله که آیا بورس قمار است و حکم شرعی بورس چیست برطرف نمایند. چنانچه بورس در چهارچوب اسلامی انجام شود و نظارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های لازم بر آن وجود داشته باشد بورس را به هیچ وجه نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان قمار دانست. به علاوه بورس تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اساسی با قمار دارد و بازاری مولد و قانون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مند است که به سود جامعه و در چهارچوب قانونی فعالیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند این در حالی است که قمار شانس محض است.

برای یادگیری “مقدمات بورس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

حکم شرعی بورس چیست؟ آیا بورس قمار است؟

این روزها که سرمایه‌گذاری در بازار بورس و خرید سهام غوغای زیادی در جامعه به پا کرده است، سوالات بی‌شماری در زمینه‌ی حکم شرعی بورس و آداب و احکام مربوط به انجام معاملات در آن پرسیده می‌شود. خب همان‌طور که می‌دانید بورس هم مانند هر بازار دیگری بالا و پایین دارد و گاهی با زیان و ریسک همراه می‌باشد. همین ریسک کردن در بورس باعث شده تا شبهات و سوالات متعددی در این‌باره به وجود آید. اغلب افرادی که قصد ورود به این بازار را دارند حتماً برایشان این سوال پیش آمده که آیا بورس یک نوع قمار است؟ حکم شرعی بورس چیست؟ اصلاً فعالیت در بازار بورس حلال است یا حرام؟ برای پاسخ به این سوالات بهتر است که ابتدا بررسی کنیم که اصلاً قمار چیست؟ سپس با نگاهی به قمار در کنار بازار بورس ببینیم که آیا چنین چیزی واقعاً ممکن است یا خیر؟ در این مطلب با سایت آموزشی چراغ همراه باشید.

قمار چیست و چرا حرام است؟

چرا قمار حرام است؟

در لغت قمار به معنای بازی کردن برای برد و باخت و غلبه بر یک نفر دیگر می‌باشد که ریشه‌ی آن به کلمه‌ی قامر برمی‌گردد. در قمار، افراد با هدف مغلوب کردن دیگری وارد یک بازی می‌شوند و بر سر برد حکم شرعی فعالیت در بورس و باخت شرط‌بندی می‌نمایند. در یک تعریف جامع‌تر می‌توان گفت که قمار به معنای قربانی کردن مال و شرف خود برای به دست آوردن مال دیگری آن هم با فریب و تزویر و احیاناً به‌عنوان تفریح! بله از دیدگاه دین مبین اسلام قمار حرام است به‌ این جهت که شرط‌بندی در آن بر سر چیزهای غیرمتعارف انجام می‌شده است. نکته‌ی مهم دیگری که بازتاب روانی قمار می‌باشد این است که قمارباز همیشه بازنده است! زیرا او حتی اگر شرط را هم ببرد بالاخره در دفعات بعدی خواهد باخت و همه چیز را از دست می‌دهد. با این تفاسیر آیا به نظر شما حکم شرعی بورس با قمار یکی است؟

حکم شرعی بورس، بورس یک بازار مولد است…

حکم شرعی بورس ، بازار بورس یک مولد است

به جرات می‌توان گفت که بازار بورس، بازار به شدت مولدی است. شما وقتی که پول خود را برای خرید سهام شرکت داروسازی صرف می‌کنید می‌دانید که چه اتفاقی می‌افتد؟ خب شرکت داروسازی می‌تواند خط تولید جدیدی راه بیاندازد. با ایجاد این خط تولید، زمینه‌ی اشتغال‌زایی و کاهش بیکاری برای بسیاری از افراد به وجود خواهد آمد. طبق بررسی‌های انجا شده توسط کارشناسان، بیکاری ریشه‌ی بسیاری از معضلات اجتماعی در جامعه است. با راه افتادن چرخه‌ی اقتصاد در هر جامعه‌ای یقیناً معضل بیکاری هم حل خواهد شد. می‌دانید چرخه اقتصاد چطور ساخته می‌شود؟ با سرمایه‌گذاری و وارد شدن حجمی از پول به چرخه‌ی اقتصادی دولت‌ها، این اتفاق خواهد افتاد. حال چه جایی بهتر از بازار بورس می‌تواند این ساز و کار را برای مردم فراهم آورد؟ در چنین حالتی واضح است که حکم شرعی بورس را نمی‌توان مانند قمار حرام به حساب آورد.

حکم شرعی بورس، در بورس چه کسی برنده است؟

حکم شرعی بورس ، در بازار بورس چه کسی برنده است؟

شرکت‌هایی که سهام آن‌ها را در بورس می‌خریم، چون توسط سرمایه‌گذاری و تزریق پول رشد می‌کنند و چرخه‌ی تولید آن‌ها توسعه می‌یابد، برنده‌ هستند. سرمایه‌گذاران هم در صورتی که سهام شرکت خوبی را برای خرید انتخاب کنند، پس از مدتی سهم‌شان سود خواهد کرد. بنابراین آن‌ها هم برنده به حساب می‌آیند. اشخاصی که در شرکت‌هایی که سهام خود را در بورس به فروش می‌رسانند استخدام می‌شوند نیز برنده خواهند بود. حتی جامعه‌ای که به واسطه‌ی چنین گردش‌های معاملاتی سودبخشی، معضلاتش کاهش می‌یابد و اشتغال‌زایی در آن رشد می‌کند نیز برنده‌ی این میدان خواهد بود. حالا خودتان قضاوت کنید که آیا حکم شرعی بورس می‌تواند با قمار یکی باشد؟ نه! یک بازار مولد هرگز نمی‌تواند قمار باشد. چرا که باعث رونق کسب و کار و پویایی در اقتصاد جامعه و حتی کمک به معضلات اجتماعی می‌شود. این موضوع با تعاریفی که از قمار گفتیم کاملا متفاوت است.

موفقیت در بورس هرگز اتفاقی نیست! اما قمار شانس محض است!

قمار شانس محض است اما موفقیت در بورس اصلا اتفاقی نیست

آموزش بورس به شما کمک می‌کند که سهام‌های سودزا و در عین حال مورد اعتماد را خریداری نمایید. شما در بورس مطالعه می‌کنید و دانش خود را به افزایش خواهید داد. شما آموزش می‌بینید که چه سهامی خوب و چه سهامی نامرغوب است. این بصیرت را خواهید یافت که با توجه به تکنولوژی موجود در شرکت‌ها آینده‌ی سهام آن‌ها را تحلیل و پیش‌بینی نمایید. اما کسانی که قمار بازی می‌کنند، هرگز به اتفاقات چند سال آینده فکر نمی‌کنند و همه چیز را بر اساس شانس و اقبال پیش می‌برند. در واقع قمار شانس محض است که در آن هیچ‌گونه دانش و آگاهی به کار گرفته نمی‌شود. با توجه به این‌ موارد نمی‌تواند حکم شرعی بورس و قمار را یکسان در نظر گرفت و معاملات انجام شده در آن را باطل اعلام کرد.

چرا برخی معتقدند که حکم شرعی بورس و قمار یکی است؟

با توضیحاتی که در بخش‌های قبلی آورده شد می‌توان فهمید که بورس نمی‌تواند قمار باشد. پس نمی‌توان حکم شرعی بورس و قمار را یکسان دانست. بورس امکانی را فراهم می‌کند تا نقدینگی در جامعه در مسیر درست استفاده شود. با انتخاب آگاهانه در بازار بورس می‌توان سهامی را خرید و با گذشت زمان در سود این سهام شریک شد. البته به شرطی که نظارت‌های کافی بر بازار بورس و سرمایه وجود داشته باشد. به گفته‌ی حسین راغفر استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا در مورد بازار بورس باید توجه داشت که اصولا این بازار توام با ریسک‌های گسترده است؛ یعنی نفس فعالیت در بورس ریسک است. حال اگر در این شرایط مبهم، نظارت‌های کافی بر ابعاد و زوایای مختلف بورس وجود نداشته باشد و این نظارت‌ها واقعاً اعمال هم نشود، بازار بورس به یک قمارخانه‌ی بزرگ تبدیل خواهد شد. در این میان تعداد زیادی از افراد عادی ناآگاهانه وارد این بازی می‌شوند.

ممکن است افرادی که بدون آگاهی وارد این بازی مرگ و زندگی می‌شوند، تمام دارایی و هستی خود را ببازند. در سوی دیگر هم محتمل است جماعتی بیخود و بی‌جهت و بدون هیچ تلاشی سودهای بادآورده و کلانی را کاسب شوند. به همین جهت مدیرانی که در راس نظارت بازار سرمایه هستند موظف‌اند تا از دانش نظری و تسلط علمی بر تمام ابعاد فعالیت بورس، برخوردار باشند. آن‌ها باید درک کافی از اهمیت نظارت بر بازار سرمایه و آثار گسترده‌ی آن بر اقتصاد کشور و رفاه مردم داشته باشند. مهم‌تر از همه، مدیران ناظر باید در مقابل انبوهی از منافع که در مقابل آن‌ها صف می‌کشد، از شجاعت مقاومت برخوردار باشند. بنابراین رهبری بازار سرمایه، کاری بس دشوار است و رسالتی حساس! به گفته‌ی رهبر انقلاب بسیار مهم است که معاملات در بورس خلاف قانون و نامشروع نباشند که در غیر این صورت حکم شرعی بورس هم حرام خواهد بود!

حکم شرعی بورس از دیدگاه برخی از مراجع تقلید

• به عقیده‌ی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب حکم شرعی بورس، فی نفسه حرام نیست. چرا که در این بازار دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرند. لذا تا زمانی که این‌گونه معاملات در بورس از راه مشروع و قانونی صورت‌ گیرند، حرام نیستند.
• از دیدگاه آیت‌الله مکارم شیرازی درآمد و کسبی که از طریق خرید و فروش اوراق بهادار در بورس به دست می‌آید، قمار محسوب نمی‌شود. حتی اگر امکان کم یا زیاد شدن شاخص بورس وجود داشته باشد. وی معتقد است که نمی‌توان حکم شرعی بورس را همانند قمار حرام دانست. چرا که در قمار خوردن مال به باطل صورت می‌گیرد؛ یعنی بدون مجوز و عقود شرعی است. در حالی که در بورس اگر به عقود شرعی و اسلامی عمل شود، خرید و فروش بی اشکال است.
• آیت‌الله سیستانی راجع به حکم شرعی بورس می‌گوید که : «اگر معاملات شرکت سهامی حرام نباشد؛ یعنی به داد و ستد شراب و یا معاملات ربوی مشغول نباشد، خرید و فروش سهام صحیح خواهد بود و اشکالی ندارد.»
• مراجع تقلید دیگری همچون آیت‌الله وحید خراسانی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی نیز همگی معتقد هستند که اگر معاملات بورسی در چارچوب شرع و قوانین اسلامی باشند، صحیح و بلامانع هستند. با این اوصاف حکم شرعی بورس در صورتی که با قوانین شرعی در اسلام منافات نداشته باشد، حلال خواهد بود. پس واضح است که باید از درآمدهای حرام در آن پرهیز شود.

رعایت برخی از احکام شرعی در رابطه با سرمایه‌گذاری در بورس

رعایت احکام شرعی در رابطه با سرمایه‌گذاری در بازار بورس

در رابطه با حکم شرع بورس موارد دیگری هم وجود دارد که باید رعایت شوند. مثلاً بسیاری از افراد این سوال را می‌پرسند که آیا پرداخت خمس برای خرید و فروش سهام در بورس لازم است؟ در پاسخ گفته می‌شود که عواید حاصل از خرید و فروش سهام در بورس، از آنجایی که در رسته‌ی درآمدهای فرد قرار خواهد گرفت مشمول پرداخت خمس خواهد شد. سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که آیا کارگزاری‌ها مجاز به دریافت اجرت و کمیسیون‌ هستند؟ پاسخ به این صورت است که چون کارگزاری‌ها حکم نماینده و وکیل سهام‌داران و متقاضیان را دارند، مجاز هستند تا مبلغی را به عنوان کمیسیون در ازای خرید و فروش سهام بردارند. از منظر فقهی این امر ایرادی ندارد و مجاز می‌باشد. همچنین بد نیست بدانید که سهام بورس و اوراق بهادار نیز مانند دارایی‌های دیگر قابل وقف هستند.

موضوع مهم دیگری در رابطه با حکم شرعی بورس و خرید و فروش طلا، ارز و نفت در بورس‌های جهانی توسط اینترنت وجود دارد که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت. این‌گونه معاملات با توجه به این‌که فارکس شرعیه‌ی معاملات را ندارند، جایز نیستند.

سخن آخر

در این مقاله به بررسی حکم شرعی بورس پرداختیم. باید بگوییم آن‌چه که بیش از هر چیزی در این زمینه مهم است، موضوع نظارت کافی بر تمام ابعاد و زوایای بورس می‌باشد تا خلافی در آن اتفاق نیافتد. برای مثال اگر نظارت‌های قوی و اصولی در این زمینه وجود نداشته باشد، عده‌ای با همکاری هم قیمت سهمی را به صورت کاملاً صوری بالا و پایین خواهند برد. یا اینکه شرکت‌هایی که به داد و ستد حرام مشغول هستند، سهام خود را در بورس به فروش خواهند رساند. در چنین حالتی بازار بورس هیچ فرقی با یک قمارخانه‌ی بزرگ نخواهد داشت. البته الحق که در کشور ایران تلاش‌های بسیاری در جهت تطابق ابزارهای مالی رایج با موازین اسلامی صورت می‌گیرد. چراغ به عنوان پیشرفته‌ترین سامانه‌ی آموزش و کاریابی ، آموزش‌های لازم برای فعالیت در بورس را در قالب ویدیوهای آموزش بورس به شما ارائه می‌دهد تا با دانش و آگاهی کافی وارد این میدان شوید.