صندوق ذخيره ارزی چيست؟

عضویت در خبرنامه

ذخیره ارزش در ارزهای دیجیتال چیست؟ چرا بیت کوین یک ذخیره ارزش خوب است؟

ذخیره ارزش (Store of Value) یک دارایی، ارز یا کالایی است که ارزش آن در بلند مدت حفظ می‌شود. یک دارایی در صورتی ذخیره ارزش محسوب می‌شود که ارزش آن با گذشت زمان یا ثابت بماند یا افزایش یابد اما کاهش پیدا نکند. بسیاری باور دارند ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین گزینه مناسبی برای ذخیره ارزش هستند. در این مقاله بیشتر به این مفهوم پرداخته ایم.

ذخیره ارزش چیست؟

بیت کوین اولین بار بلافاصله پس از رکود بزرگ معرفی شد و به عنوان اولین سیستم پول الکترونیکی همتا به همتا متولد شد. خود این رمز ارز و فناوری بلاکچین پایه آن توسط شخصی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو به جهان معرفی شد.

با گذشت زمان و رشد شبکه بیت کوین و افزایش قیمت کوین‌های آن روایت‌های متفاوتی پیرامون این رمز ارز شکل گرفته است. از معرفی شدن به عنوان جایگزین دیجیتالی برای پول نقد یا یک ارز دیجیتال برای پرداخت‌ها، حالا از آن به عنوان «ذخیره ارزش» یاد می‌شود.

در یکی از این روایت‌ها که بسیار هم تأثیرگذار بوده است از بیت کوین به عنوان «طلای دیجیتالی» یاد شده است؛ این روایت در مدت کوتاهی موجب رشد چشمگیر ارزش بیت کوین و افت قیمت طلا شد. به رغم شرایط مطلوب فعلی که ممکن است باعث شود بیت کوین در آینده به ذخیره ارزش تبدیل شود، هنوز استدلال‌هایی مبنی بر اینکه چرا این دارایی را نمی‌توان در حال حاضر در تعریف سنتی ذخیره ارزش گنجاند وجود دارد.

با توجه به تعریف ویکی‌پدیا، ذخیره ارزش را می‌توان به عنوان «یک دارایی که می‌توان آن را ذخیره کرده و بعداً بازیابی و مبادله کرد و در زمان بازیابی مفید باشد.» تعریف کرد. در ادامه توضیحات این مرجع آمده است که: «به طور کلی، ذخیره ارزش هر چیزی است که قدرت خرید آن در آینده از بین نرود.»

به طور سنتی رایج‌ترین ذخایر ارزشی «پول، ارز یا کالاهایی مانند فلزات گران‌بها یا سرمایه مالی» بوده است. ذخایر ارزش به دلیل «تقاضای همیشگی برای دارایی پایه» به مدیریت کردن ریسک کمک می‌کنند. به همین دلیل است که پول در کنار طلا همیشه جزو بهترین ذخایر ارزش بوده است.

ویژگی‌های یک ذخیره ارزش خوب چیست؟

همان‌طور که گفته شد، عامل اصلی که یک دارایی را به ذخیره ارزش قابل اعتماد تبدیل می‌کند تقاضای همیشگی یا به عبارتی ماهیت نقد شونده همیشگی آن دارایی است که می‌توان در هر زمان از آن استفاده کرد. به همین دلیل است که آنچه ما امروزه به عنوان «پول» فیات و دلار می‌شناسیم به عنوان ارز ذخیره جهانی و نقد شونده‌ترین و پایدارترین ارزهای جهانی در قدرت باقی مانده‌اند.

اگر ارز فیات چنین نقدینگی بالایی نداشت تردید در مورد ذخیره ارزش بودن یا نبودن ارزهایی مانند دلار بیشتر قوت می‌گرفت. ترس همگانی در مورد تورم بیش از حد ناشی از انتشار بی‌رویه پول لازم برای ارائه بسته‌های تشویقی باعث شده ارزش نسبی پول دچار تزلزل شود و در نتیجه دارایی‌های دیگر به دلیل کمیاب بودن عملکرد بهتری به عنوان ذخیره ارزش داشته باشند.

دوماً، رایج‌ترین ذخایر ارزش فلزات گران‌بهایی مانند طلا، نقره، پالادیوم، پلاتین و سایر فلزات است. عمدتاً این طلا است که از آن به عنوان ذخیره ارزش یا سایر مزایای مرتبط مانند پوشش ریسک در برابر تورم استفاده می‌شود.

کمیاب بودن یکی از عوامل اصلی محسوب شدن طلا به عنوان یک ذخیره ارزش خوب است. از صدها سال پیش به طور سنتی از طلا استفاده شده و این فلز گران‌بها یکی از اولین شکل‌های پول است.

دولت‌ها همچنین طلا را به عنوان بخشی از ذخایر خود نگه می‌دارند و تقریباً در هر گوشه‌ای از جهان روش‌های مختلفی برای نقد کردن آن وجود دارد. طلا قابلیت نقد شوندگی بسیار بالایی دارد. این فلز حتی کاربردهای صنعتی دارد و نیز تقاضای عمومی برای جواهرات بسیار زیاد است.

حتی طلا یا سایر فلزات گران‌بها که در جواهرات استفاده می‌شود و نیز هرگونه کالای لوکس خوب دیگر، اشیاء گران‌بها، اشکال هنری یا اقلام بسیار کمیاب که ارزش پولی دارد می‌توانند به عنوان ذخیره ارزش عمل کنند.

شایان ذکر است که همه این موارد همیشه ذخیره ارزش خوبی محسوب نمی‌شوند، زیرا شرط ذخیره ارزش بودن وجود تقاضای همیشگی برای آن مورد است. مثلاً اگر سلیقه همگانی تغییر چشمگیری پیدا کند ممکن است تقاضا برای یک اثر هنری کمیاب کاهش پیدا کند.

علی‌رغم نام رمز ارز، بیت کوین به معنای سنتی کلمه یک ارز محسوب نمی‌شود. ایده استفاده از بیت کوین به عنوان پول در حال حاضر از بین رفته است و تعداد کمی از افراد این رمز ارز را صرف خرید کالا، خدمات و موارد دیگر می‌کنند.

این واقعیت که دیگر از بیت کوین برای پرداخت هزینه‌های روزمره استفاده نمی‌شود باعث شده است تا جامعه طرفداران آن روایت‌های دیگری مانند ذخیره ارزش، حفاظت از سرمایه در برابر تورم و واحد حساب را پیش بکشند.

مفاهیم ذخیره ارزش و تورم افسارگسیخته به روایت «طلای دیجیتالی» که در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ بیش از هر زمانی بر سر زبان‌ها افتاد راه یافته و موجب توقف بازار صعودی فلزات شد. در چنین شرایطی تغییر جریان سرمایه از فلزات به بیت کوین موجب رشد بی‌سابقه بازار ارزهای دیجیتال شد.

طلا از گذشته‌های دور به دلیل منابع محدود آن بسیار مورد توجه بوده است. طلا قوی‌ترین نوع پول تا قبل از معرفی بیت کوین بود و به همین دلیل است که اصطلاح «استاندارد طلا» وجود دارد.

در مجموع تنها ۲۱ میلیون واحد بیت کوین وجود خواهد داشت و این باعث می‌شود بیت کوین بسیار کمیاب، حتی کمیاب‌تر از طلا، باشد. علاوه بر این، تصور می‌شود بیت کوین‌های زیاد برای همیشه از دست صندوق ذخيره ارزی چيست؟ رفته، در پشت کلیدهای خصوصی فراموش شده قفل شده، یا احتمالاً زمانی در اختیار کسانی بوده که حالا از دنیا رفته‌اند. گفته می‌شود حتی خالق بیت کوین یعنی ساتوشی که بیش از ۱ میلیون بیت کوین در اختیار دارد نیز از بین رفته است.

بازار صعودی بیت کوین بار دیگر این بحث را مطرح کرده است که آیا بیت کوین فقط به این دلیل که قیمت آن اخیراً افزایش یافته است با تعریف «ذخیره ارزش» مطابقت دارد یا خیر.

با این حال، با توجه به سابقه اصلاح قیمت ۸۰ درصدی این رمز ارز به سختی می‌توان در حال حاضر با اطمینان گفت که بیت کوین یک ذخیره ارزش خوب است. اما این بدان صندوق ذخيره ارزی چيست؟ معنا نیست که بیت کوین نمی‌تواند روزی به یک ذخیره ارزش تبدیل شود. اما در حال حاضر آن را نمی‌توان چیزی بیش از یک دارایی پر ریسک دانست.

در صفحه اصلی وب سایت ویکی‌پدیا در مورد موضوع «ذخیره ارزش» آمده است که «نقش رمز ارزها به عنوان ذخیره ارزش در حال حاضر محل بحث است.» سرویس درآمد داخلی ایالات متحده رمز ارزها را به عنوان واحد حساب، وسیله مبادله، و ذخیره ارزش تعریف می‌کند.

بیت کوین چگونه به ذخیره ارزش تبدیل می‌شود؟

بیت کوین در زمان طراحی شدن با در نظر گرفتن چندین ویژگی کلیدی فلز گران‌بهای طلا ایجاد شد. به دلیل این ویژگی‌ها است که این رمز ارز به طور فزاینده‌ای به عنوان ذخیره ارزش و راهی برای محافظت از ثروت در نظر گرفته می‌شود.

با این حال، در شرایط فعلی این رمز ارز آماده کامل برای تبدیل شدن به یک ذخیره ارزش را ندارد، اگرچه شباهت‌های زیادی با دارایی‌هایی که چنین ظرفیتی را دارند دارد و می‌تواند به بهترین ذخیره ارزش تبدیل شود.

تنها با گذشت زمان و زمانی که سرمایه‌گذاران بیشتری بیت کوین خریداری کرده و تکنولوژی ارزهای دیجیتال به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد و شبکه رمز ارزها از حالت یک دارایی پر ریسک خارج شود می‌توان انتظار داشت که بیت کوین به جایگاه خود به عنوان ذخیره ارزش دست یابد.

چرا بیت کوین یک ذخیره ارزش خوب است؟

کمیاب بودن

دلیل اصلی افزایش ارزش بیت کوین و مشارکت سرمایه‌گذاران در رشد قیمت آن به دلیل ماهیت تمام شونده و کمیابی آن است، چرا که در مجموع تنها ۲۱ میلیون واحد بیت کوین تولید خواهد شد.

نداشتن شکل فیزیکی

بر خلاف دارایی‌های ملموس مانند طلا و پول، رمز ارزها فاقد هر گونه رد فیزیکی هستند در نتیجه می‌توان آنها را به راحتی و به دور از تهدیدهای خارجی ذخیره و نگهداری کرد. این امر باعث می‌شود بیت کوین توسط دولت‌ها و نهادها غیر قابل سانسور باشد.

غیر متمرکز بودن

دلیل ارزشمند بودن پول فیات این است که دولت‌ها چنین می‌گویند و با زیرساخت‌های مالی، سیاست‌های پولی و حتی در صورت لزوم با توسط به توان نظامی از واحد پول خود حمایت می‌کنند. اما بیت کوین غیر متمرکز است و نیازی به واسطه شخص ثالث مانند بانک مرکزی یا دولت برای تسهیل یا تأیید تراکنش‌های خود ندارد.

قابل تقسیم بودن

تقسیم پذیری بحثی است که در استفاده از بیت کوین به عنوان واحد حساب نیز مطرح می‌شود، اما در این زمینه بیت کوین دلار را به عنوان رقیب در برابر خودش می‌بینید. پی بردن همگانی به این قابلیت بیت کوین ممکن است سال‌ها طول بکشد اما در حال حاضر تقسیم پذیری آسان بیت کوین باعث شده تا این رمز ارز برای کسانی که می‌خواهند مبالغ کمی را روی آن سرمایه‌گذاری کنند جذابیت بیشتری نسبت به طلا داشته باشد.

نقد شوندگی

یکی از استدلال‌های سرمایه‌گذاران سازمانی بزرگ‌تر که قبلاً علیه ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین داشتند این بود که ارزش بازار آنها کوچک‌تر از آن است که نقدینگی مورد نیاز برای مشارکت بازیگران بزرگ‌تر را داشته باشد. اما بیت کوین در حال حاضر با ارزش بازار بیش از ۱ تریلیون دلار خیال سرمایه‌گذاران بزرگ را از نظر نقدینگی راحت کرده است.

چرا بیت کوین یک ذخیره ارزش بد است؟

نوسان

یکی از اولین دلایلی که باعث می‌شود بیت کوین ذخیره ارزش خوبی نباشد نوسان‌های شدید این دارایی است. پرایس اکشن (رفتار قیمت) بیت کوین به حرکت‌های شدید در هر دو جهت صعود و نزول شناخته شده است.

حرکت قیمت بیت کوین می‌تواند در یک چشم بر هم زدن ثروتی افسانه‌ای را برای سرمایه‌گذار به همراه داشته باشد، اما همچنین ممکن است با پایان یافتن چرخه صعودی بازار ۸۰ درصد یا بیشتر از تمام رشد این رمز ارز را از بین ببرد. هیچ ذخیره ارزش خوبی در عرض یک سال ۸۰ درصد ارزش خود را از دست نمی‌دهد.

نبود پشتیبانی نظارتی

فقدان کلی نهادهای نظارتی بر بیت کوین آن را به یک ذخیره ارزش پر ریسک تبدیل کرده است. برخی از کشورها مانند چین و هند گام‌هایی را برای ممنوع کردن بیت کوین و سایر رمز ارزها برداشته یا چنین تصمیمی برای آینده دارند.

در این صورت طبق قانون کاربران دیگر حق داشتن، معامله کردن، سرمایه‌گذاری کردن، ذخیره کردن، استخراج کردن یا هر فعالیت دیگر مربوط به رمز ارزها را نخواهند داشت. شاید این اقدام کشورها به طور کلی مفید باشد. سال‌ها پیش ایالات متحده نگهداری طلا به صورت خصوصی توسط افراد را ممنوع کرد و بعید نیست این اتفاق برای بیت کوین هم بیفتد.

روش‌های خطرناک ذخیره کردن

احتمالاً تا به حال داستان‌های زیادی در مورد از دست رفتن رمز رازهای سرمایه‌گذاران شنیده‌اید؛ برای مثال کاربران قدیمی که کلید خصوصی دسترسی به دارایی‌های خود را از دست داده‌اند، یا افرادی که پس اندازهای زندگیشان طعمه حمله هکرها شده است.

به تازگی واشنگتن پست داستانی در مورد یک کاربر منتشر کرد که ۱۷ بیت کوین خود را از طریق یک اپلیکیشن جعلی که از اپ استور روی گوشی موبایلش نصب کرده بود از دست داده بود.

حتی کیف پول‌های سخت افزاری نیز ممکن است در معرض خطراتی مانند از دست رفتن کوین‌ها برای همیشه قرار بگیرند؛ در یک داستان اخیر هکری توانست اطلاعات مربوط به دارندگان کیف پول سخت افزاری لجر را افشا کند و کاربران را در معرض خطر قرار داد.

نبود تقاضای همیشگی

درست مانند هر دارایی دیگر، قیمت بیت کوین در دوره‌هایی بسیار بیشتر و گاهی کمتر از ارزش ذاتی آن می‌شود. قبل از ورود بازار به فاز نزولی اخیر که در آن قیمت هر بیت کوین به زیر ۴۰۰۰ دلار رسید، قیمت این رمز ارز به شدت بالا رفته بود.

با این حال، تاریخ نشان داده است که قیمت بیت کوین به دلیل ماهیت پر ریسک آن ممکن است دوباره بیش از حد اوج بگیرد و به دنبال آن تا ۸۰ درصد یا بیشتر اصلاح شود.

غیر متمرکز بودن

غیر متمرکز بودن قبلاً به عنوان یکی از دلایل مناسب بودن بیت کوین به عنوان ذخیره ارزش ذکر شد، اما همین می‌تواند دلیل موجهی برای نامناسب بودن آن باشد. از آنجا که به جز اعتماد به شبکه هیچ نهادی از این شبکه پشتیبانی نمی‌کند، بسیاری از صاحب نظران به این نتیجه رسیده‌اند که فناوری ارزهای دیجیتال را به دلیل عدم وجود سود سهام، درآمد یا بازگشت سرمایه ثابت نمی‌توان به عنوان یک گروه از دارایی در نظر گرفت.

آیا باید بیت کوین خرید و هولد کرد؟

ذخیره ارزش قطعاً مستلزم ذخیره خود دارایی است. اما آیا این کار واقعاً بهترین راه برای بهره بردن حداکثری از بیت کوین است؟ نگهداری مقدار کمی بیت کوین در کیف پول ارزهای دیجیتال مشکلی ندارد، اما برای کسب سود حداکثری از این دارایی‌های معامله کردن آن در صرافی‌های ارزهای دیجیتال معتبر یا پلتفرم‌های معاملاتی پیشرفته بهترین راه است.

از آنجا که بیت کوین یک دارایی پر ریسک است که ممکن است ارزش آن در هر لحظه ۸۰ درصد دیگر ریزش پیدا کند، معامله کردن بیت کوین می‌تواند به سرمایه‌گذاران این امکان را بدهد تا علاوه بر کسب سود در بازارهای صعودی در زمان ریزش قیمت با انجام معاملات شورت هم سودهای قابل توجهی کسب کنند.

نتایج معاملات نشان داده است که این استراتژی سرمایه‌گذاری در کل سود بیشتری نسبت به هودل (نگهداری) کردن دارد. پیش بینی‌های قیمت بیت کوین حاکی از رسیدن قیمت هر کوین به صدها هزار دلار و حتی میلیون‌ها دلار هستند. اما آنچه تحلیلگران به سرمایه‌گذاران نمی‌گویند این است که چقدر طول می‌کشد تا قیمت بیت کوین به این اهداف برسد و اینکه مسیر رسیدن به این اهداف شامل چه فراز و نشیب‌هایی است.

کسانی که بیت کوین را در اوج قیمتی سال ۲۰۱۷ خریدند نمی‌دانستند که قیمت در انتهای یک رالی صعودی قرار دارد. آن‌هایی که شنیده بودند باید بیت کوینشان را هودل کنند شاهد ریزش قیمت از ۲۰۰۰۰ دلار تا ۳۰۰۰ دلار بودند. بیت کوین از ۳۰۰۰ دلار به ۱۳۰۰۰ دلار رسید و سپس به زیر ۴۰۰۰ دلار بازگشت.

در حال حاضر و در سه ماهه آخر سال ۲۰۲۱ قیمت هر کوین بیش از ۵۵۰۰۰ دلار بوده و روند آن همچنان صعودی به نظر می‌رسد. ممکن است بیت کوین روزی حالت ذخیره ارزش پیدا کند، اما از آنجا که اصلاح‌های قیمت ممکن است بسیار شدید باشد سرمایه‌گذاری روی این رمز ارز ممکن است بسیار خطرناک نیز باشد مگر اینکه سرمایه‌گذاران موقعیت‌های معاملاتی خود را به خوبی مدیریت کنند.

سخن آخر

ذخیره ارزش ویژگی‌های حیاتی برای یک دارایی از جمله ارزهای دیجیتال است. در نظر گرفتن ارزهای دیجیتال به عنوان ذخیره ارزش یکی از مهم‌ترین محرک‌های پذیرش جهانی رمزارزها است و خواهد بود.

به نظر شما آیا بیت کوین گزینه مناسبی برای ذخیره ارزش است؟

راهنمای ابزار رایگان تریدینگ ویو (TradingView) به زبان ساده برای تحلیل تکنیکال

صندوق ذخیره ارزی

در این اینفوگرافیک تجارت‌نیوز می‌توان مشاهده کرد که کدام کشورها بیشترین ذخایر ارزی جهان را دارند. در آمار صندوق بین‌المللی پول که تا پایان ماه مارس ۲۰۱۸ میلادی را در برمی‌گیرد، نام کشور ایران دیده نمی‌شود.

۱۳ اسفند ۱۳۹۶ - ۰۷:۲۲

اختصاص ۱۰۰ میلیون دلار برای تولید ۲ واکسن جدید

بیگلری از اختصاص ۱۰۰ میلیون دلار از صندوق ذخیره ارزی برای تولید ۲ واکسن جدید با اذن مقام معظم رهبری خبر داد.

۵ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۲:۱۲

نگاهی به مصوبه اخیر دولت در حمایت از دو شرکت حمل‌ونقل

هیات دولت در روزهای پایانی دی‌ماه امسال مصوبه‌ای را نهایی کرده که در راستای آن دو شرکت ایران‌ایر و رجا می‌توانند دیون گذشته خود به دولت را پرداخت نکند و این مبالغ باقی‌مانده به حساب افزایش سرمایه دولتی آن‌ها گذاشته شود.

۲۰ دی ۱۳۹۶ - ۰۹:۵۸

جمع‌آوری بیش از ۶۰ درصد مدارس تخریبی کشور

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور گفت: طبق آخرین آمار، بیش از ۶۰ درصد مدارس تخریبی کشور جمع‌آوری شده است.

دولت روحانی 61 درصد منابع صندوق توسعه ملی را هزینه کرد/ کسری 13 میلیارد دلاری در 4 سال

دولت روحانی 61 درصد منابع صندوق توسعه ملی که سهم نسل‌های آتی قلمداد می‌شود را در 8 سال خرج هزینه‌های جاری کرد و در دوره 4 سال دوم خود صندوق را با کسری 13 میلیارد دلاری به دولت سیزدهم واگذار کرد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، صندوق توسعه ملی در ایران پس از سرنوشت غم بار حساب ذخیره ارزی، طبق ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه شکل گرفت تا بخشی از درآمدهای نفتی برای آیندگان حفظ شود و از طرفی نقش فعال در توسعه و آبادانی براساس اهداف طراحی شده، ایفا کند.

سال‌هاست صندوق‌های ثروت در دنیا تشکیل شده و تجربه‌ موفقی برای اعتلای کشورهای خود بدست آورده‌اند. عمده صندوق‌های ثروت ایجاد شده در کشورهای نفتی برای جلوگیری از شوک‌ها و تبعات مثبت و منفی قیمت نفت بوده تا به نوعی ضربه گیر اقتصاد باشد. چراکه در وفور ارزهای نفتی هزینه‌های دولت‌ها افزایش می‌یابد و در کاهش آن کسری بودجه را با توجه به پایدار بودن هزینه‌ها به همراه دارد که در نهایت تورم ایجاد کرده و سیاست‌های مالی را بر هم می‌زند.

به عقیده غضنفری رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی، این نوع صندوق‌ها در دنیا کارکرد‌های متفاوتی دارند که شامل توسعه‌ای، تثبیتی و صیانتی هستند. با توجه به مفاد قانون،‌ صندوق توسعه ملی ما بیش از آنکه توسعه‌ای باشد با هدف صیانت از منابع برای نسل‌های آتی تاسیس شده است.

همیشه یکی از دغدغه‌های کارشناسان اقتصادی این است که سرنوشت حساب ذخیره ارزی برای صندوق توسعه ملی تکرار نشود. اگر چه عملکرد دولت روحانی به‌گونه‌ای بود که عملا صندوق در سراشیبی و انحراف از اهداف اساسنامه خود قرار گرفت و زنگ هشدارها به صدا درآمد. دولت روحانی حجم وسیعی از بدهی به صندوق را به دولت سیزدهم واگذار کرد. این گزاره را می‌توان با آمار و ارقام به وضوح مشاهده کرد.

* منابع صندوق از کجاست؟

براساس ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه جزئیات منابع واریزی به صندوق توسعه ملی تشریح شده است:

1- حداقل 20 درصد منابع حاصل از صادرات نفت (نفت خام، میعانات گازی، گاز و فرآورده‌های نفتی) در سال‌های برنامه و تعیین مبلغ آن در قوانین بودجه سنواتی

2. حداقل بیست درصد (20%) ارزش صادرات تهاتری اقلام فوق‌ الذکر

3. افزایش سهم واریزی از منابع بندهای (1) و (2) هر سال به میزان سه واحد درصد (در برنامه ششم سالانه 2 درصد افزایش می‌یابد)

4. پنجاه درصد (50%) مانده نقدی حساب ذخیره ارزی در پایان سال 1389 و سال‌های بعد

5. منابع قابل تحصیل از بازارهای پولی بین‌المللی با مجوز هیأت امناء با رعایت قوانین مربوط

6. سود خالص صندوق طی سال مالی

7. درآمد حاصل از سود موجودی حساب صندوق در بانک مرکزی، معادل میانگین نرخ سود سپرده‌های بانک مرکزی در بازارهای خارجی با محاسبه و پرداخت هر سه ماه یک‌ بار

8 ـ بیست درصد (20%) منابع موضوع جزء (د) بند (4) قانون بودجه سال 1389 کل کشور

* صندوق چه مصارفی دارد؟

1. اعطای تسهیلات به بخش‌های خصوصی، تعاونی و بنگاه‌های اقتصادی متعلق به مؤسسات عمومی غیردولتی برای تولید و توسعه سرمایه‌ گذاری ‌های دارای توجیه فنی، مالی و اقتصادی

2. اعطای تسهیلات صادرات خدمات فنی و مهندسی به شرکت‌های خصوصی و تعاونی ایرانی که در مناقصه‌های خارجی برنده می‌شوند از طریق منابع خود یا تسهیلات اتحادیه‌ای (سندیکایی)

3. تعیین چهارچوب قر اعطای تسهیلات خرید به طرف‌های خریدار کالا و خدمات ایرانی در بازارهای هدف صادراتی کشور

4. سرمایه‌گذاری در بازارهای پولی و مالی خارجی

5. اعطای تسهیلات به سرمایه‌گذاران خارجی با در نظر گرفتن شرایط رقابتی و بازدهی مناسب اقتصادی به منظور جلب و حمایت از سرمایه‌گذاری در ایران با رعایت اصل هشتادم (80 ) قانون اساسی می‌باشد.

6. تأمین هزینه‌های صندوق

* نگاه دولت روحانی به صندوق توسعه شبیه به حساب ذخیره ارزی

گزارش یک نهاد نظارتی از عملکرد صندوق توسعه نشان می‌دهد بعد از شش سال از تولد این صندوق تا پایان سال 95 بالغ بر 90 میلیارد و 599 میلیون دلار منابع وجود داشته که پس از آن تا پایان سال 99 تقریبا خالی شده است. به عبارت دیگر تا پایان سال 95 بالغ بر 50 میلیارد و 473 میلیون دلار مصارف ثبت شده است.

حکمرانی و نگاه مسئولان دولت روحانی به این صندوق بیش از آنکه بر مبنای اساسنامه و افق توسعه‌ای باشد شبیه به قلّکی برای مصارف جاری دولت بود. به‌عبارت دیگر تفکر دولتمردان برای بهر‌ه‌گیری از منابع این صندوق سرنوشتی مشابه حساب ذخیره ارزی را به ارمغان دارد.

* تراز منابع و مصارف صندوق منفی شد

سال 96 منابع صندوق 15 میلیارد و 428 میلیون دلار بوده است. با خروج آمریکا از برجام و کاهش صادرات نفت، درآمدهای صندوق نیز به تدریج افت کرد و در نهایت در سال 99 به 3 میلیارد و 410 میلیون دلار تنزل یافت. برای سال 98 نیز 5 صندوق ذخيره ارزی چيست؟ میلیارد و381 میلیون دلار منابع به صندوق واریز شد. در مجموع 4 ساله، 40 میلیارد و 192 میلیون دلار منابع نفتی به صندوق سرازیر شده است و در طرف دیگر 52 میلیارد و 891 میلیون دلار مصارف دولتی و غیر دولتی وجود داشت.

* انحراف از اهداف صندوق توسعه ملی محرز است

به عبارت دیگر صندوق توسعه ملی که باید از منابع آن صیانت شود و حتی برای سرمایه‌گذاری و ثروت آفرینی به کار گرفته شود، با تراز منفی حدود 13 میلیارد دلاری روبرو بود و بیش از منابع و ورودی به صندوق، از آن برداشت صورت گرفت.

این موضوع را نیز رئیس کنونی هیات عامل صندوق توسعه ملی تلویحا تایید کرده و گفته است در 10 سال اخیر سرمایه گذاری صورت نگرفت و انحراف از اهداف اساسنامه وجود داشت.

در دوره 4 ساله یاد شده 38 میلیارد و 36 میلیون دلار برای دولت تامین منابع شد و تنها 14 میلیارد دلار آن براساس اهداف قانونی برای سرمایه گذاری و تسهیلات دهی به بخش‌های خصوصی، تعاونی و نهادهای غیر دولتی رسید.

* چوب حراج دولت روحانی به 61 درصد منابع صندوق توسعه ملی

طبق آمارها حدود 61 درصد از کل منابع صندوق توسعه ملی طی 10 سال اخیر به دولت‌ها رسیده که 8 سال آن در دولت روحانی رقم خورد و در این دوره تراز منابع و مصارف منفی شد. در همین باره غضنفری نیز اخیر گفته بود نیمی از منابع صندوق از زمان تاسیس تاکنون به دولت‌ اختصاص یافت و حدود 40 درصد آن سهم بخش خصوصی بوده است.

به گزارش فارس این ارقام در حالی ثبت شده که دولت روحانی در این سال‌ها رقم ثابت سهم صندوق را واریز می‌کرد و افزایش سالانه آن را به انحای مختلف و مجوز از مراجع صلاحیت دار در بودجه، صرف هزینه‌های جاری کرد.

* میزان دقیق بدهی‌ دولت به صندوق توسعه شفاف نیست

یکی از معضلات صندوق فرآیندهای اداری و ساختاری است که رئیس هیات عامل صندوق اذعان دارد تصمیماتی که در مورد صندوق در مراجع بالادستی گرفته می‌شود را بعدا متوجه می‌شوند که این مسئله یک نقیصه در نظام ساختاری محسوب می‌شود. اساسا چرا باید بدون اطلاع و نظر هیات عامل صندوق، برای منابع آن هزینه تراشیده شود.

غضنفری در این باره گفته است « میزان بدهی دولت‌ها به صندوق در ۱۰ سال گذشته باید شفاف شود. بر این مبنا که چند درصد آن با مجوزهای خاص یا تکالیف بودجه‌ای بوده است یا آنکه تضامین بازگشت چیست؛ این برای ما ابهام دارد. حتی برخی منابع، بازگشت به منابع ذکر شده است در حالی که ما معتقدیم باید تسهیلات باشد. یکی بودن حساب‌های صندوق با بانک مرکزی یکی از دلایل این موضوع است و به تدریج حساب‌ها را جدا می‌کنیم. وقتی حساب ما در اختیار بانک مرکزی است قاعدتا این مشکلات به وجود می‌آید که در آینده حل می‌شود. »

* مصوبه‌ای برای شفاف شدن منابع صندوق

آنطور که رئیس هیات عامل صندوق اعلام کرد « دوشنبه گذشته مصوب شد هر پرداختی از صندوق توسعه ملی باید با مجوز هیئت عامل باشد که این مصوبه در 10 سال اخیر بی‌نظیر است و همین علت نمی‌توان به مدیران عامل قبلی خرده گرفت چرا که چنین مصوبه‌ای وجود نداشت. » البته وی توضیح نداد که چرا در این سال‌ها مدیران عامل به دنبال شفاف‌سازی منابع و مصارف صندوق نبوده‌اند و چرا برای گرفتن چنین مصوبه‌ای اقدام نکرده‌اند.

به نظر می‌رسد در صورتی که سهم صندوق توسعه از ارزهای نفتی روال عادی داشت، میزان هزینه‌کرد دولت از آن فزاینده‌تر می‌شد. طبق آمارها می‌توان گفت تراز منابع و مصارف صندوق مثبت است؛ البته بخشی از این منابع بلوکه بوده و امکان دسترسی به آن وجود ندارد و یا از ارزهای نامرغوب تشکیل شده که برای هزینه کرد آن باید به ارزها مورد نیاز تبدیل شود.

* تجربه کشورها برای صیانت از صندوق‌های ثروت ملی

برخی از کشورهای جهان بیش از یک صندوق ثروت ملی ایجاد کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که 74 صندوق موجود توسط 48 کشور ایجاد شده است. بیشترین تعداد صندوق‌های ثروت ملی مربوط به کشور آمریکا با 8 صندوق است که مربوط به هفت ایالت بوده (ایالت تگزاس دو صندوق دارد) و هفت مورد آن دارای منشاء نفت و گاز است. پس از آن در امارات متحده عربی هفت صندوق و در چین پنج صندوق وجود دارد، روسیه و قزاقستان نیز هر کدام سه صندوق دارند. کشورهای سنگاپور، شیلی، عربستان، استرالیا و عمان نیز هر کدام 2 صندوق ثروت ملی دارند.

به گزارش فارس طبق مقالات ارائه شده، دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های ثروت ملی صندوق ذخيره ارزی چيست؟ در سال‌های اخیر رشد مستمری را تجربه کرده و به شش هزار میلیارد دلار در دسامبر سال 2013 رسیده است که حدود 59 درصد آن مربوط به کشورهای دارنده منابع نفت و گاز است. در این میان سهمی چشمگیر از این منابع مربوط به کشورهای مسلمان است.

ارزش دارایی صندوق‌های ثروت ملی کشورهای مسلمان بالغ بر 2500 میلیارد دلار بوده و سهمی معادل 42 درصد با دارایی به ارزش 818 میلیارد دلار در جایگاه نخست قرار گرفته و یکی از 14 کل منابع را تشکیل می‌دهند.

صندوق ثروت ملی نروژ GPFG با دارایی به ارزش 676 میلیارد دلار در جایگاه دوم و یکی از صندوق‌های ثروت ملی امارات 15 صندوق‌های ثروت ملی عربستان SAMA با دارایی به ارزش 627 میلیارد دلار در جایگاه سوم قرار دارد. در این رده بندی، صندوق توسعه ملی جمهوری اسلامی ایران با داشتن دارایی به ارزش بیش از 54 میلیارد دلار در مکان 23 قرار گرفته است.

به گزارش فارس، همانگونه که رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی تاکید کرده این صندوق باید به کارکرد و ریل اصلی خود بازگردد و هشدار داده در صورت ادامه رویه موجود، سرنوشت شکست حساب ذخیره ارزی را تجربه خواهد کرد.

آرشیو برچسب: صندوق ذخیره ارزی

مهدی غضنفری، رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی در همایش «صندوق ثروت ملی و عدالت بین‌نسلی» به‌صراحت به انتقاد از برخی بخش‌های دولتی پرداخت که صندوق توسعه ملی را منبعی برای جبران کسری بودجه نهاد متبوع خود می‌دادند.

خبرنامه

عضویت در خبرنامه

آرشیو ویژه‌نامه

آرشیو روزنامه

یادداشت مدیر مسئول

خوش آمدی آقای محترم خانم محترم

صفحات

آخرین اخبار

• ثبات قوانین لازمه ترسیم الگوی صادراتی است
• فال جفت شدن ساعت و دقیقه چه معنایی دارد؟
• گیربکس های ساخت SEW پرمصرف‌ترین نوع گیربکس صنعتی!

جستجو

طراحی توسط استودیو پرایمر

۳۱۰ نفر از صندوق صندوق ذخيره ارزی چيست؟ توسعه وام گرفته‌اند و پس نمی‌دهند

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین با تاکید بر اینکه صندوق توسعه ملی باید از منافع خود دفاع کند، افزود: کمتر از ۳۱۰ نفر، همه منابع را گرفته‌اند و پس نمی‌دهند.

به گزارش ایمنا و به نقل از صندوق توسعه ملی، «مجیدرضا حریری» با اشاره به بازپرداخت‌نشدنِ تسهیلات از سوی نیروگاه‌ها، با تأکید بر اینکه صندوق نباید جبران کننده اصلاح‌نشدنِ قراردادهای بین وزارت نیرو و نیروگاه‌ها باشد، اظهار کرد: تجربه‌ای از حساب ذخیره ارزی وجود دارد که بسیار هم ناموفق بوده و منابع آن حساب تبدیل به ریال شد و در نهایت نیز از بین رفت. بعد از این تجربه و با عنایت به آن، ترکیب جدیدی تحت عنوان صندوق توسعه ملی تأسیس و اعلام شد باید سعی شود این صندوق، دولتی نباشد؛ بلکه ملی باشد و ترکیب هیئت امنا طوری باشد که تحت فشارها قرار نگیرد.

این موضوعات کاملاً در اساسنامه صندوق توسعه ملی تصریح شده است که منابع صندوق نباید ریالی باشد و نباید به دولت تعلق بگیرد، بلکه باید صرف سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی شود، آن هم سرمایه‌گذاری‌هایی که بتواند بازپرداخت ارزی داشته باشند و تعهداتی گرفته شود که ماجرای حساب ذخیره ارزی تکرار نشود.

اینکه نیروگاهی اجازه صادرات ندارد، مشکل صندوق توسعه ملی نیست

وی با بیان اینکه، افرادی از سال ۱۳۹۲ به بعد از صندوق تسهیلات اخذ کرده‌اند که در آن زمان، دلار حدود ۳,۰۰۰ تومان صندوق ذخيره ارزی چيست؟ بوده است، خاطرنشان کرد: اینکه فرد تعهد کرده است ارز دهد در جای خود قرار دارد، اینکه بانک‌های کارگزار چه وثایقی گرفته‌اند را نمی‌دانم، اینکه همه بدهکاران در شرایط مساوی نیستند حرف درستی است، اینکه یک نیروگاه ساخته شده و از سوی وزارت نیرو اجازه صادرات ندارد در برخی موارد حرف درستی است؛ اما تمام این‌ها مشکل صندوق توسعه ملی نیست؛ بلکه مشکل وزارت نیرو با نیروگاه است و اگر قراردادها با قرارداد اولیه مغایرت دارد، باید در جهت رفع آن اقدام کنند.

پافشاری صندوق کاملاً به جا بوده است

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین با تأکید بر اینکه صندوق توسعه ملی باید از منافع خود دفاع کند، مطرح کرد: هیئت امنا و هیئت عامل، طبق وظایفی که بر عهده دارند نباید اجازه دهند اموال عمومی به نفع اشخاص یا دسته‌های خاصی از بین برود. به نظر من کمتر از ۳۱۰ نفر، همه منابع را گرفته‌اند و پس نمی‌دهند. البته در این رابطه آمار دقیقی منتشر نشده است. فردی که وام می‌گیرد، ریسک می‌کند و کسب و کاری را آغاز می‌کند، باید از روز اول ریسک‌ها را محاسبه کند.

حریری افزود: بازپرداخت ریالی تسهیلات با نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی، هیچ مبنایی ندارد. افراد وام ارزی را با سود حدود چهار تا شش درصدی دریافت کردند که اگر همان زمان می‌خواستند وام را به ریال اخذ کنند، باید حداقل ۲۴ درصد سود پرداخت می‌کردند که با احتساب حدود هشت سال تأخیر، جریمه آن‌ها ۳۵ درصد است. مبنای اینکه می‌گویند دلار ۴۲۰۰ تومانی می‌دهیم چیست؟ به غیر از اینکه با فشار روی برخی نهادها و محافل، این فشار را به صندوق وارد می‌کنند که از منابع ملی سوءاستفاده کنند. به نظر من روشی که صندوق توسعه ملی تاکنون پیش گرفته و مقاومت کرده است کاملاً" به جا بوده و درست است.

وی ادامه داد: مدیرعامل صندوق توسعه ملی به درستی روی این موضوع پافشاری می‌کند و تنها گله این است که باید اسامی افراد بدهکار، منتشر شود. همان‌طورکه اسامی بدهکاران بانکی منتشر شد باید مشخص شود افرادی که می‌گویند امکان بازپرداخت تسهیلات گرفته شده را ندارند اصلاً نیروگاهی تأسیس کرده‌اند یا خیر؟ چون شخصاً در جریان هستم برخی برای تأسیس نیروگاه، منابع صندوق را گرفته‌اند اما اصلاً نیروگاهی تأسیس نکردند.

راه‌حلی برای بازپرداخت تسهیلات

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین در پاسخ به این پرسش که راه‌حل بازپرداخت تسهیلات برای نیروگاه‌هایی که منابع ندارند چیست، گفت: به نظر من حرف غضنفری منطقی است. اینکه اعلام کرده است کسی که نمی‌تواند تسهیلات صندوق را برگرداند به نسبتی که روز اجرای طرح از منابع صندوق استفاده کرده است سهام خود را به صندوق واگذار کند. طرح‌هایی وجود دارد که جزو بدهکاران هستند و سهام آن‌ها از سال ۱۳۹۲ تاکنون بیش از ۳۰ برابر شده است. باید محکم ایستاد و تمام کسانی را که از صندوق تسهیلات گرفته‌اند و هنوز پس نداده‌اند را وادار به برگرداندن منابع صندوق کرد. اینکه برخی اعلام کرده‌اند در صورت بازپرداخت تسهیلات، کارگرها بیکار می‌شوند پوپولیسم مطلق است.

حریری با بیان اینکه در کشور از واژه کارآفرین سوءاستفاده می‌شود، توضیح داد: ارزهایی که تاکنون از نهادهای مختلف گرفته شده است، هیچ‌کدام در قالب دلال نبوده بلکه همه در لباس تولید بوده است. به همین دلیل با اعلام اسامی بدهکاران بانکی مشخص می‌شود که همه با لباس تولید وام گرفته‌اند. این موضوع درمورد افرادی که برای واردات ارز گرفتند و وارداتی نداشتند نیز صادق است. افرادی که سراغ صندوق توسعه ملی آمده‌اند نیز با همین لباس بودند. به نظر من صرف داشتن چنین لباسی حق ویژه‌ای به آن‌ها نمی‌دهد و باید کاملاً" بدون اغماض به تک‌تک حساب‌ها رسیدگی شود.

وی ادامه داد: فردی که تسهیلات گرفته موظف بوده به بانک اعلام کند این سرمایه را برای چه پروژه‌ای می‌خواهد. اگر صرف موضوع دیگری شده باشد جرم است. اگر هم همان پروژه باشد ایرادی ندارد. اگر ۱۰ سال قبل فقط آجر خریده باشند، امروز قیمت آن آجر ۱۰ برابر شده است! آجر را تحویل صندوق دهند. می‌توانند ملک یا کارخانه‌ای که ساختند را به اندازه‌ای که بدهکار هستند تحویل صندوق بدهند.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین با تأکید بر اینکه بخش زیادی از تورم و افزایش قیمت‌ها، خلق پولی است که از مسیری مانند صندوق طی شده است، مطرح کرد: رقم‌های چند ۱۰ هزار میلیارد تومانی تسهیلات گرفته شده که پس داده نشده است. این پول وارد جامعه و باعث تورم شده، زیرا علت اصلی تورم نقدینگی زیاد است.

حریری در ادامه با تأکید بر اینکه فلسفه ایجاد صندوق‌هایی مانند صندوق توسعه ملی در دنیا، پس‌انداز منابع ناشی از فروش نفت است، گفت: باید از این پس‌انداز برای توسعه زیرساخت‌های کشور استفاده شود. متأسفانه این فرایند تاکنون در کشور ما به درستی انجام نشده یا درصد ناچیزی تحقق پیدا کرده است.

لزوم افزایش منابع صندوق توسعه ملی از طریق سرمایه‌گذاری

وی در ادامه با تأکید بر اینکه صندوق توسعه ملی باید منابع خود را افزایش دهد، توضیح داد: بخشی از منابع صندوق باید به عنوان تسهیلات به تولیدکنندگان یا صاحبان پروژه بخش خصوصی پرداخت شود، اما بخشی می‌تواند سرمایه‌گذاری در نقاط دیگر دنیا یا خرید و فروش اوراق بهادار در کشورهای مختلف باشد. باید ارزش منابع و ارز، نزد صندوق افزایش پیدا کند. صندوق می‌تواند در ایران یا در کشور ثالث، با شرکت‌های خارجی کارهای مشارکتی کند. البته این موضوع نیاز به بازنگری در عملکرد صندوق دارد. باید یک مطالعه همه جانبه، از منظر پولی-مالی، اقتصاد کلان و نیز اقتصاد توسعه‌ای و تجاری صورت گیرد. کارگروه‌هایی نیاز است روی این موضوع‌ها مطالعه کنند و پیشنهاد دهند. باید مطالعه جامعی صورت بگیرد و راه‌حل‌های همه‌جانبه داده شود؛ زیرا صندوق نه بازار پول است نه بازار سرمایه، بلکه باید از همه این بازارها استفاده کند.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین ادامه داد: باید یک مطالعه عمیق صورت بگیرد تا مزیت‌های ورود صندوق به هر کسب و کاری تعریف شود و دید نیازهای کشور چیست. به نظر من در حوزه زیرساخت، دچار فقر هستیم و یکی از اولویت‌ها می‌تواند توسعه راه‌ها، ریل‌ها، بنادر، فرودگاه‌ها، خرید هواپیما و قطار باشد.

صندوق توسعه ملی و بازپس‌گیری تسهیلات، بدون ملاحظه

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین با تأکید بر اینکه صندوق توسعه ملی برای بازپس‌گیری تسهیلات باید بدون ملاحظه پافشاری کند، گفت: یکی از بهترین روش‌ها برای برخورد با مفاسد اقتصادی و بی‌تعهدی افراد، شفافیت است. با اعلام عمومی نام صندوق ذخيره ارزی چيست؟ افراد، در وهله اول به جامعه شناخته می‌شوند و اعتبار کاذبی که با پول مردم کسب کردند از بین می‌رود. مانند هر سازمان وام‌دهنده در دنیا که یک بخش قوی حقوقی برای بازگشت اموال دارد، باید بدون اغماض این کار در صندوق نیز شروع تا بر اساس تعهداتی که وام گیرنده روز اول داده، مطالبات وصول شود.