در واقع انجام معامله در بورس انرژی شرایط خاص و ویژه‌ای دارد و مشتریان حقیقی امکان خرید در بازار فیزیکی را ندارند. عرضه‌کنندگان و خریداران در این بازار ویژگی‌های خاصی دارند و مدارک لازم برای دریافت کد معاملاتی نیز بسیار متفاوت‌تر از مدارک لازم برای دریافت کد بورسی و معاملات سهام و اوراق بهادار است.
اوراق بهادار چیست؟
این اوراق یک راه مناسب برای سپرده گذاری و پس انداز هستند که امروز طرفداران زیادی به خوب جذب کرده است.
اگر به دنبال استقلال مالی برای آینده خود هستید در این مقاله با ما همراه باشید تا
به توضیح جامعی در مورد این اوراق پرداخته و شما را به طور کامل با آن آشنا کنیم.
1# اوراق بهادار چیست؟
در تعریف اوراق بهادار (Stock Exchange) می توان گفت برگه ای است که ویژگی های زیر را دارد:
- از ارزش و پشتوانه مالی برخوردار می باشد.
- قابل نقل و انتقال به غیر است.
- دارنده آن حق و حقوق مشخصی را دارا می باشد.
لازم به ذکر است که هر فردی دارای دو نوع دارایی مشهود و نامشهود می باشد.
منظور از دارایی مشهود، دارایی است که قابل رویت می باشد؛
مانند وسایل نقلیه، مسکن و… .
در مقابل این دارایی ها، به دارایی که به صورت فیزیکی و ملموس نیست، نامشهود می گوییم؛
مانند سرقفلی، برند و… .
باید توجه داشت که اوراق بهادار از انواع دارایی های نامشهود می باشد.
مسئول صادر کردن این اوراق معمولا یک سازمان و یا نهاد می باشد که
در اصطلاح به آن ها صادرکننده اوراق گفته می شود.
افزایش و نوسان قیمت اوراق بهادار بر اصل عرضه و انواع اوراق مشتقه تقاضای بازارهای مالی وابسته می باشد.
پس این اوراق از دو جهت می توانند برای خریدار سود داشته باشند:
- افزایش تقاضا موجب افزایش قیمت می شود.
- افزایش ارزش صادرکننده این اوراق موجب افزایش قیمت آن ها می شود.
2# انواع اوراق بهادار
در بالا بیان کردیم اوراق بهادار چیست. در ادامه قصد داریم انواع آن را بیان کنیم.
اوراق بهادار انواعی دارد که هر کدام دارای ویژگی خاص خود می باشند.
در نتیجه قبل از خریداری این اوراق باید با انواع آن آشنا شد و مشخصات هر انواع اوراق مشتقه کدام را شناخت.
به طور کلی می توان گفت اوراق بهاداری که در بازار سرمایه ای ایران عرضه می شوند در 3 دسته تقسیم بندی می گردند:
- اوراق حقوق صاحبان سهام
- اوراق ابزارهای مشتقه
- اوراق بدهی
1-2# اوراق حقوق صاحبان سهام
از متداول ترین اوراق انواع اوراق مشتقه سهام که اکثر فعالان در بازارهای سرمایه ای به منظور کسب سود به خرید و فروش آن اقدام می نمایند، اوراق صاحبان سهام نامیده می شود.
خریداری این نوع اوراق کاملا رایج و آسان بوده و
هر شخصی که در مورد روند افزایش نرخ این اوراق دارای اطلاعات کافی می باشد،
می تواند اقدام به خرید اوراق صاحبان سهام نماید.
هر شرکتی با پذیرش در بازار بورس به وسیله سازمان بورس، ارزش گذاری شده و
میزان ارزش آن به واحد سهام تبدیل می شود.
هر برگه سهام ارزش اسمی 100 تومان را در بازار بورس دارا می باشد.
البته باید توجه داشت که ارزش ذاتی این اوراق از عدد مذکور بیشتر است.
در نتیجه پس از این که ارزش یک شرکت به برگه های اوراق سهام تقسیم شد،
درصدی از این اوراق انواع اوراق مشتقه به منظور خرید و فروش مردم در بازار سرمایه عرضه می گردد.
تعیین کننده قیمت این برگه ها در بازار سرمایه، عرضه و تقاضا می باشد.
دارندگان این برگه ها علاوه بر این که با افزایش قیمت این اوراق به سود می رسند،
در سودی که در هر سال مالی برای شرکت به دست می آید، بر اساس برگ سهام خود، شریک هستند.
لازم به ذکر است که اوراق صاحبان سهام در دسته بندی های زیر قرار می گیرد:
- سهام عادی
- سهام جایزه
- حق تقدم سهام
همه سهام مذکور در اصل مشابه بوده ولی هر کدام مزیت های خاص خود را دارند.
2-2# اوراق ابزارهای مشتقه
از دیگر روش های سرمایه گذاری در اوراق بهادار می توان اوراق بهادار ابزارهای مشتقه را نام برد.
این اوراق دارای ارزش مالی نبوده و ارزش مالی آن ها به کالایی فیزیکی که این اوراق به پشتوانه آن ها صادر شده اند، وابسته می باشد.
بعضی از کالاهای نوع مشتقه اوراق بهادار چیست؟
همچنین می توان گفت که قیمت اوراق مشتقه طلا که به واسطه طلا صادر شده، بر اساس نوسان طلا تغییر می کند.
3-2# اوراق بدهی
از دیگر روش های رایج به منظور سرمایه گذاری می توان اوراق بهادار بدهی را نام برد.
لازم به ذکر است که خرید و فروش این اوراق به نسبت اوراق صاحبان سهام دارای جذابیت کمتری است؛
ولی با این حال از این نوع اوراق بهادار می توان برای سرمایه گذاری مطمئن استفاده کرد.
همچنین شرکت ها و صنایع فعال که با کمبود نقدینگی مواجه هستند،
به منظور پیشبرد اهداف صنعتی و تجاری خود به عرضه اوراق بدهی در سازمان بورس اقدام می کنند.
اوراق بدهی علاوه بر این که موجب سودآوری برای شرکت ها و سازمان های مربوطه می گردند،
به ارتقای آن ها در تجارت و صنعت کمک می کنند و نقدینگی شرکت مذکور را تامین می نمایند.
بر اساس اوراق بدهی، شرکت صادرکننده به پشتوانه دولت تعهد می کند که
اصل سرمایه و میزان سود مشخص آن را در سررسید این اوراق به خریدار پرداخت کند.
باید توجه داشت که در این نوع اوراق، سهامداران هیچ مالکیتی در شرکت ندارند و
فقط سود نقدی که برای آن ها مشخص شده را دریافت می نمایند.
از جمله اوراق بدهی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اوراق قرضه
- اوراق خزانه اسلامی
- اوراق مشارکت دولتی و شرکت
- اوراق صکوک شرکتی
- گواهی سپرده
- اوراق بهادار وثیقه ای
3# مراحل خرید اوراق بهادار
خرید اوراق بهادار دارای مراحل مختلفی می باشد که در ادامه به شما می گوییم که
روش خرید اوراق بهادار چیست و مراحل آن چگونه است.
1- مراجعه به کارگزار بورس برای دریافت کد بورسی
هر فرد به منظور خرید اوراق بهادار، اسناد و مدارک شناسایی خود را در اختیار سازمان بورس و نهادهای ذی ربط آن قرار می دهد.
2- ثبت نام در سامانه سجام
سازمان بورس برای جلوگیری از پولشویی از سامانه سجام که سیستم مبارزه با پولشویی می باشد، استفاده می نماید.
در نتیجه هر شخص به منظور خرید اوراق بهادار باید در سامانه مذکور ثبت نام نماید.
3- دریافت کد بورسی و کد سجام
بعد از تحویل مدارک لازم و انجام ثبت نام در سامانه سجام و بعد از چند روز کاری، کد بورسی برای فرد ارسال می شود.
4- دریافت کد آنلاین
کد آنلاین همزمان با کد بورسی برای کاربر ارسال می شود و
با استفاده از این کد، شخص می تواند وارد سایت کارگزار شود و بعد از وارد کردن این کد، به سامانه معاملاتی دسترسی پیدا کند.
5- گذراندن زمان تعیین شده برای معاملات
از طرف سازمان بورس قوانین جدیدی وضع شده که
طبق این قوانین هر فرد یک ماه بعد از تاریخ دریافت کد بورسی، می تواند اقدام به خرید اوراق بهادار نماید.
6- واریز وجه به حساب معاملاتی
به منظور خرید سهام و اوراق بهادار باید میزان سرمایه مدنظر به حساب معاملاتی نزد کارگزار واریز شود.
7- ورود به سامانه و خرید اوراق بهادار
بعد از گذشت یک ماه می توان با ورود به سامانه معاملات آنلاین، سهام مورد نظر را خریداری کرد.
در این مرحله کارگزار به عنوان واسطه دستور خرید را ثبت کرده و آن را به سیستم معاملاتی سازمان بورس ارسال می کند.
مقاله بالا بخشی از مطالب گسترده حوزه قوانین و مقررات مالیاتی و حقوقی است.
برای یادگیری صفر تا صد این حوزه به آموزش جامع قوانین و مقررات مالیاتی نماتک مراجعه کنید.
برای مشاهده توضیحات کامل بسته کلیک کنید.
اگر به دنبال یاد گرفتن مهارت بیشتر و افزایش درآمد هستید،
برای دریافت آموزش های رایگان مرتبط با حوزه علاقه‌مندی خود فقط کافیه فرم رو تکمیل کنید.
وضعیت شغلی خود را انتخاب کنید:
نظرتون درباره این مقاله چیه؟
ما رو راهنمایی کنید تا اون رو کامل تر کنیم و نواقصش رو رفع کنیم.
توی بخش دیدگاه ها منتظر پیشنهادهای فوق العاده شما هستیم.
درباره نویسنده : فاطمه یافتیان
کارشناسی مدیریت بازرگانی هستم و با کمال افتخار به تولید محتوا برای ترویج علم و دانش و رشد و توسعه علوم مختلف در بین علاقه مندان می پردازم.
بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار ،بازاری سازمان یافته وخود انتظام ( نهادهای خود انتظام طبق قانون جدید دو نوع اند یكی كانونها، یكی بورسها ) است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله گران مورد داد و ستد قرار می گیرد و در حال حاضر در قالب شرکت های سهامی عام تاسیس و اداره می گردند.که در ادامه به تعریف ومزایای بورس اوراق بهادار می پردازیم.
تعریف بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار در واقع یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت های سهامی عام یا اوراق مشارکت شرکتهای دولتی یا موسسات خصوصی تحت ضوابط و مقررات خاص انجام می گردد به عبارتی مرکز جمع آوری پس اندازهای بخش خصوصی به منظور تامین مالی پروژه های سرمایه گذاری است.دارندگان پس اندازها ی راکد می توانند وجوه مازاد خود را جهت سرمایه گذاری در شرکتهای مطمئن به کار بندازند یا با خرید اوراق مشارکت شرکتهای دولتی ویا معتبر خصوصی ازسود مشخصی برخوردارگردند
نقش بورس اوراق بهادار در اقتصاد کشور
بورس اوراق بهادار باعث جمع آوری سرمایه های پراکنده درجهت تجهیز منابع مالی شرکت ها، تخصیص مطلوب منابع،توزیع عادلانه درآمد ،ایجاد احساس مشارکت درعموم افرادجامعه درفعالیت های تولیدی و تجاری و ایجاد یک بازار رقابتی کامل می شود.
اقسام بازار بورس
دربازار بورس، کالاهای مختلفی مورد معامله قرار می‌گیرد و بر همین اساس بازار بورس به چند دسته کلی تقسیم میشود که به قرار ذیل است:
- بورس کالا : بورس کالا جهت رفع موانع و مشکلات بازارهای کالا پا به عرصه گذاشته، بازاری است در این نوع بورس اصولا «مواد خام و مواد اولیه و کالاهای واسطه ای» مورد معامله قرار می‌گیرد.
- بورس ارز : خرید و فروش پول‌های خارجی در این نوع بورس انجام می گردد. هرچند این نوع بورس در ایران فعالیتی ندارد.
- بورس اوراق بهادار : در این نوع بورس،دارایی‌هایی همچون سهام شرکت های سهامی،اوراق مشارکت،اوراق قرضه صادر شده از طرف شرکت ها و شهرداری ها و موسسات وابسته به دولت و خزانه داری کل که قابل معامله و نقل و انتقال باشد و …مورد معامله قرار می‌گیرد.
- فرابورس : سرمایه گذاری در انواع اوراق مشتقه این دسته برای افرادی است که نتوانسته اند وارد بورس اوراق بهادار شوند و یا می خواهند به سرعت وارد بازار سهام شوند به عبارتی سهام شرکت‌هایی که نتوانسته‌اند به بازار بورس اوراق بهادار راه پیدا کنند، در فرا بورس معامله می‌شوند . در واقع قوانین ثبت یک شرکت در فرابورس راحت تر از بورس است
مهمترین وظیفه فرابورس ، سازمان‌دهی شرکت‌هایی است که قصد دارند وارد بازار سرمایه شوند، اما هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند
فرابورس خود به بازارهای اول، دوم، سوم و بازار پایه (زرد، نارنجی، قرمز) دسته‌بندی میشود و شرکت‌ها بر اساس ریسک سرمایه‌گذاری، شفافیت صورت‌های مالی، میزان بدهی و … در این دسته‌ها قرار میگیرند.
- بازار اول، بیشتر سهم‌ها در آن جای دارند.
- بازار دوم، صرفا شامل سهام شرکتهای سهامی عام است. سهام شرکتهای زیان‌ده، شرکت های تازه‌تأسیس و شرکت‌هایی که با تزریق سرمایه بیشتر، قصد تبدیل از سهامی خاص به عام را دارند در این بازار پذیرفته می‌شوند.
- بازار پایه، که خود به سه دسته بازار زرد، بازار نارنجی و بازار قرمز تقسیم میشود. بازار زرد
(دامنه نوسانات انجام معاملات مثبت و منفی 3%) در تابلوی نارنجی(دامنه نوسانات انجام معاملات مثبت و منفی 2%)و در تابلوی قرمز(دامنه نوسانات مثبت و منفی 1%) است
«عرضه عمومی اوراق بهادار در بازار اولیه منوط به ثبت آن نزد سازمان بورس با رعایت مقررات قانون بازار اوراق بهادار است. عرضه عمومی اوراق بهادار به هر طریق بدون رعایت مفاد این قانون ممنوع است.عدم ثبت اوراق بهادار نزد سازمان ظرف مهلت شش ماهه، وفق بند الف ماده99 قانون برنامه پنجم توسعه، نوعی تخلف محسوب می شود.بنا به موارد ذکر شده و به تصریح قانون بازار اوراق بهادار ، ثبت اوراق بهادار نزد سازمان می بایست در اعلامیه پذیره نویسی قید گردد.
- بورس انرژی : بورس انرژی به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حاملهای انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. (منظور از حاملهای انرژی گاز، برق،نفت و سایر حاملهای انرژی است).
بورس انرژی ایران در اسفند ماه سال 1391 و با هدف ایجاد بازاری شفاف، کارآمد، با نقد شوندگی و رقابت پذیری بالا، کشف قیمت منصفانه و انحصار زدایی در بازار معاملات بخش انرژی تشکیل شد.بورس انرژی دارای دو بازار فعال فیزیکی و بازار مشتقه می باشد که تفاوت آنها درموضوع معامله است درواقع در بازار اولی کالا مورد معامله قرار می گیرد در دومی اوراق مبتنی بر کالا معامله می گردد.
مشتریان حقیقی در بازار فیزیکی امکان خرید ندارند و فقط در بازار مشتقه میتوانند نسبت به خرید اوراق اقدام کنند. در معاملات این بازار ۱۰ یا ۲۰ % قیمت معامله به صورت پیش پرداخت از مشتری دریافت میشود و مابقی آن برای کالاهای داخلی تا ۳ روز کاری و برای کالاهای بازار بین الملل تا پنج روز بعد دریافت میشود.
در واقع انجام معامله در بورس انرژی شرایط خاص و ویژه‌ای دارد و مشتریان حقیقی امکان خرید در بازار فیزیکی را ندارند. عرضه‌کنندگان و خریداران در این بازار ویژگی‌های خاصی دارند و مدارک لازم برای دریافت کد معاملاتی نیز بسیار متفاوت‌تر از مدارک لازم برای دریافت کد بورسی و معاملات سهام و اوراق بهادار است.
انواع اوراق بهادار
به طور کلی اوراق بهادار به3 دسته کلی تقسیم می شوند مانند:
اوراق بدهی: اوراق بدهی یا اوراق قرضه اوراقی است که شرکت صادر کننده آن متعهد می شود در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره های مشخص به دارنده اوراق پرداخت کند. در نهایت و پس از پایان زمان مشخص و فرا رسیدن سر رسید نیز موظف است اصل مبلغ دریافتی از خریدار اوراق را به او برگرداند.
اوراق حقوق صاحبان سهام :سهام یکی از مهمترین و متداول ترین انواع اوراق بهادار است. بیشترین حجم معاملات در بورس به معاملات سهام اختصاص دارد.
ابزارهای مشتقه :یکی دیگر از انواع اوراق بهادار، اوراق مشتقه هستند. اوراق مشتقه در بازاری کاربرد دارند که معاملات آن بر اساس یک کالای فیزیکی یا دارایی پایه صورت می پذیرد. این دارایی پایه می تواند به شکل سهام، کالا، نرخ های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد که ارزش اوراق مشتقه را تعیین می کنند.
تخلفات در معاملات بورس چگونه صورت می‌گیرد؟
موارد زیر از جمله مصادیق تخلف و دستکاری در معاملات بورس محسوب می گردند:
- دستکاری قیمت بازگشایی نماد (Top) و حذف سفارش در زمان پیش گشایش
- ثبت کردن سفارش با قیمتی بالاتر یا پایین‌تر از نرخ جاری بازار بورس
- حذف سفارش در پیش‌گشایش و اقدام به سفارش‌گذاری در سمت مقابل در زمان معاملات پیوسته
- پوشاندن مظنه‌های بازار با ارسال بیش از دو سفارش خرید یا فروش با قیمت‌هایی متفاوت
- ارسال سفارش با حجم‌های نامتناسب نسبت به سایر مظنه ها
- سفارش‌چینی یا مظنه‌چینی گسترده
- ثبت سفارش در صف‌های خرید و فروش با هدف افزایش حجم صف
- انجام معامله بدون تغییر مالکیت نهایی
- انجام معاملات هماهنگ در راستای تغییر قیمت‌ها
مراجع رسیدگی به تخلفات انضباتی فعالان بازار
- کمیته رسیدگی به تخلفات
- هیات مدیره بورس مربوطه
- هیات رسیدگی به تخلفات
- هیات مدیره سازمان
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره و دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص بورس اوراق بهادار میتوانید در این راستا با وکیل متخصص بورس در موسسه حقوقی دادپویان حامی مشورت و از تجارب و اطلاعات و دانش حقوقی آنها بهره مند شوید.
آشنایی با ابزار مشتقه
این روزها در سرتاسر جهان و به تبع آن در کشور ما استفاده از ابزار مشتقه در معاملات به سرعت در حال گسترش است اما هنوز بسیاری از معامله گران آشنایی کافی با این ابزار را ندارند. در این نوشتار تلاش میکنیم فارغ از مباحث فنی و پیچیده، به اختصار و بصورت کاربردی به معرفی ابزار مشتقه و کاربردهای ان بپردازیم.
شاید در نخستین روزهایی که بشر تغییرات مرتبط با برابری ارزش کالاها در مقایسه با یکدیگر را مشاهده کرد متوجه تاثیرات ناشی از ریسک بازار بر ارزش دارایی‌های خود شد. با خلق پول و تحولات بعدی در جنبه‌های اقتصادی حتی افراد عادی به فکر مهار این زیان احتمالی رسیدند زیرا در طول زمان بر حجم و عمق بازار افزوده میشود و تغییرات سریع عرضه و تقاضا به ویژه به واسطه عملیات سفته بازی بیشتر جلوه می‌کرد.
اصطلاح ابزار مشتقه بازارهای ارزی و پولی از اواخر دهه هشتاد میلادی مورد استفاده قرار گرفت. ابزار مشتقه از ابزارهای پایه همچون کالا و انرژی، ارز، پول و سرمایه مشتق شده‌اند و بسیاری از معاملات مربوط به ابزارهای مشتقه از لحاظ مبلغ و سررسید تسویه ثابت بوده و در بورس‌های مربوطه انجام می‌پذیرند که سال‌ها به شیوه اعلان قیمت در صحن بازار انجام می‌گرفت. معاملات در این بازار‌ها قدرت نقد شوندگی بسیار بالایی نسبت به بازار نقدی دارند و هزینه کمتری در بازار ایجاد می‌کند.
در مباحث سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی استفاده از ابزارهای مالی امری اجتناب‌ناپذیر است و انتخاب آن با توجه به موقیعیت و وضعیت بازار صورت می‌گیرد. سرمایه‌گذاران و متخصصان فن در امر سرمایه‌گذاری به دنبال سرمایه‌گذاری با حداقل ریسک در بازار و یا کاهش و انتقال آن هستند تا بتوانند به حد قابل قبولی از سود برسند اینجاست که انواع اوراق مشتقه استفاده از ابزار مشتقه اهمیت پیدا می‌کند.
تعریف ابزار مشتقه
ابزار مشتقه ابزار مالی است که ساختار پرداخت و ارزش آن از ارزش اوراق بهادار، کالاهای اساسی، نرخ بهره و شاخص اوراق بهادار مربوطه نشأت می‌گیرد.
بنا به تعریف، ابزارهای مشتقه معاملاتی هستند که اصل انواع اوراق مشتقه دارایی در آن جابه‌جا نشده و تغییرات قیمت ابزارهای مشتقه به دلیل تغییر قیمت کالای مربوطه می‌باشد به دیگر سخن رفتار این ابزارها از رفتار دارایی مربوطه در بازار ناشی میشود البته در بسیاری از موارد دارایی معامله نشده و فقط مابه‌التفاوت قیمت‌ها و یا حق بیمه بین طرفین تسویه میشود.
جزئیات خبر
در بازارهای مالی ایران، ابزارهای گوناگونی در معاملات مورد استفاده قرار می گیرند. این ابزار با اصطلاح کلی “ اوراق بهادار ” معرفی می شوند. انواع اوراق بهادار سهام ، بسته به نوع قرارداد معامله و همچنین موضوع مورد معامله دارای اسم های مختلف و کارکردهای متفاوتی هستند.
شرکت ها و صاحبان بنگاه های اقتصادی برای تامین مالی طرح‌های خود و همچنین سرمایه گذاران برای کسب سود و بهره‌وری بیشتر، لازم است تا با انواع اوراق بهادار آشنا شوند.
اوراق انواع اوراق مشتقه بهاداری که در ایران مورد معامله قرار میگیرند در سه دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
اوراق سهام شامل سهام عادی، سهام ممتاز و سهام سرمایه ای
اوراق بدهی شامل اوراق قرضه، اوراق مشارکت و ابرازهای مالی اسلامی
ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی، اختیار معامله، سلف، معاوضه و گواهی صندوق های سرمایه گذاری
۱- اوراق بهادار – اوراق سهام
الف- سهام عادی
اوراق سهام عادی اصلی‌ترین اوراق بهادار قابل معامله در بورس تهران است که این ابزار نشان دهنده میزان مالکیت سرمایه گذاران در یک شرکت است. این اوراق به لحاظ مالکیت به دو دسته انواع اوراق مشتقه بانام و بی‌نام تقسیم میشود. که تنها تفاوت آن در درج نام دارنده روی برگه سهام و دفتر شرکت در مورد سهام بانام است. سهام عادی، طبق قوانین در ایران با قیمت اسمی ۱۰۰۰ ریال منتشر می‌شوند.
دارندگان سهام عادی دارای حق رای در انتخاب هیأت مدیره شرکت و تأیید یا رد اقدامات پیشنهادی مدیریت شرکت و همچنبن دارای حق تقدم خرید سهام هستند. حق‌تقدم حقی است که به موجب آن دارندگان فعلی سهام عادی در خرید سهام جدیدالانتشار اولویت خواهند داشت.
صاحبان این سهام، ریسک زیادی در سرمایه گذاری متحمل می‌شوند؛ زیرا در صورت کاهش سود شرکت، ارزش بازاری سهام آنها کاهش یافته و یا در صورت انحلال شرکت آخرین گروهی خواهند بود که مطالبات خود را دریافت می‌کنند.
ب- سهام ممتاز
سهام ممتاز را اوراق بهادار ترکیبی نیز می‌نامند؛ زیرا ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه را با هم دارا هستند. سهام ممتاز از نظر نداشتن سررسید و همچنین هزینه مالیاتی، شبیه سهام عادی‌اند؛ اما با توجه به دریافت سود ثابت همانند اوراق قرضه، در گروه اوراق بهادار با درآمد ثابت قرار میگیرند.
سهام ممتاز از طریق پذیره‌نویسی خصوصی وارد بازار می‌شوند. در بازار خارج از بورس و همچنین در بورس اوراق بهادار قابل دادوستد هستند.
۲- اوراق بهادار مبتنی بر بدهی
بنگاه های اقتصادی از طریق دو روش میتوانند وجه مورد نیاز خود را تامین کنند: دریافت وام از بانک و یا انتشار اوراق بدهی. از انواع اوراق بدهی می‌توان به اوراق قرضه، اوراق مشارکت و ابزارهای اسلامی اشاره کرد.
الف- اوراق قرضه
اوراق بهادار قابل معامله ای است که مبلغ وام و سود متعلق به آن و همچنین زمان سررسید اصل و سود وام، در آن مشخص میشود. این اوراق بهادار از نظر زمان سررسید به سه دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، و بر اساس نرخ بهره به دو دسته با نرخ ثابت و با نرخ شناور تقسیم می‌شوند.
اوراق قرضه معمولا توسط دولت منتشر میشود و بهدلیل اینکه دولت پرداخت اصل و سود این اوراق را ضمانت می‌کند، جزو کم ریسکترین نوع اوراق بهادار محسوب میشود.
ب- اوراق مشارکت
در راستای اجرای بانک‌داری اسلامی اوراق مشارکت، جایگزین اوراق قرضه شد.
اوراق مشارکت نوعی از اوراق بهادار است که با مجوز بانک مرکزی، برای تأمین منابع مالی مورد نیاز طرح‌های عمرانی – انتفاعی دولت یا شرکتهای دولتی، شهرداری‌ها و مؤسسات عام‌المنفعه منتشر میشود.
به اوراق مشارکت ، سود ثابتی به طور علی‌الحساب تعلق می‌گیرد که در مقاطعی از سال پرداخت میشود. سود قطعی اوراق مشارکت، در زمان سررسید و از محل سود طرح و به تناسب قیمت اسمی و مدت زمان سرمایه گذاری در اوراق، تعیین و به دارندگان اوراق مشارکت پرداخت می‌گردد.
ج- ابزارهای اسلامی
اوراق قرضه اسلامی یا صکوک، ابزاری ابتکاری و منطبق با قوانین شرعی اسلامی هستند.
صکوک به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف میشود که باید خود دارای ارزش باشد و نمی‌تواند بدون خلق ارزش و کار، سودآوری داشته باشد. اوراق بهادار صکوک، منابع مالی را با پشتوانه ترازنامه و دارایی های فیزیکی شرکت های خاص جذب می‌کنند.
بورس تهران
آموزش بورس، معرفی سهام برتر، پیشنهاد خرید سهام و اخبار تالار بورس تهران
آشنایی با ابزار مشتقه
ابزار مشتقه جزو ابزار مديريت ريسك در بازارهاي مالي قلمداد مي شوند. اين ابزارها به تناسب رشد و توسعه سرمايه گذاري چه در بازارهاي واقعي و چه در بازارهاي مالي جهت پوشش ريسك سرمايه گذاري رشد پيدا كرده اند. مطلب زير به مفهوم و انواع ابزار مشتقه مي پردازد.
ابزار مشتقه اي كه كاملااستاندارد شده اند، عبارتند از: 1- معاملات آتي 2- اختيار معامله 3- سوآب كه به عنوان اوراق تضميني و به صورت عمومي بين افراد معامله مي شوند و مشتقات OTC كه به صورت كاملاخصوصي بدون حضور واسطه بين دو طرف معامله مي شود و ضوابط و مقرراتي هم مي تواند براي برطرف كردن نيازهاي هر دو طرف حاكم شود. مبادله اين قراردادهاي استاندارد شده در كل داراي نقدينگي بالايي است.
برخي از اوراق مشتقه، حقوقي را براي كساني كه به خريد و فروش اوراق قرضه يا كالا در يك نقطه زماني مشخص در آينده با قيمت از قبل پيش بيني شده مبادرت مي كنند، ايجاد مي كند. اگر قيمت اين اوراق تضميني يا كالاها افزايش يابد دارنده اين اوراق سود مالي خواهد برد، در غير اين صورت آن ها ضرر مي كنند يا اوراق مشتقه آنها بي ارزش مي شود. مي توان نتيجه گرفت كه پتانسيل سود يا ضرر در مشتقات بسيار بيشتر از زماني خواهد بود كه اوراق قرضه تضميني يا كالاها به طور مستقيم مبادله شوند.
علاوه بر ابزار مشتقه گفته شده در بالا اوراق مشتقه ديگري نيز قابليت معامله را دارند كه عبارتند از:
- مشتقات نرخ بهره
اين مشتقات در واقع يك قرارداد مالي هستند كه ارزش آن از نوع عملكرد دارايي، نرخ بهره، نرخ ارز يا شاخص ها مشتق مي شود.
پس به طور كلي اوراق مشتقه به دو صورت قابل معامله است:
اوراق مشتقه (OTC (over - the - counter : عبارت است از قراردادهايي كه به صورت خصوصي بين دو طرف انجام مي شود و هيچ گونه واسطه اي در اين بين وجود ندارد.
اوراق مشتقه مبادله اي: عبارت است از معاملات استاندارد شده ابزار مشتقه كه به صورت سازمان دهي شده و رسمي معامله مي شوند. يعني قابل خريد و فروش در بازار رسمي اوراق مشتقه است.
ارزش گذاري اوراق مشتقه
مهم ترين تمركز رياضيات مالي در حوزه ارزش گذاري مشتقات با هدف عادلانه بودن قيمت آن صورت مي گيرد. جايي كه واژه عادلانه به معني عدم حضور حكميت است. به اين معني كه هيچ سودي بدون ريسك نمي تواند به وسيله مبادله در دارايي حاصل شود. اوراق سودآور مانند اختيار خريد و فروش مي تواند به صورت ديفرانسيل دلتا نمايش و به وسيله اندازه گيري طبيعي ريسك، قيمت گذاري شود. در نهايت ارزش گذاري اوراق مشتقه براساس «احتمالات» انجام مي گيرد.
اوراق مشتقه ابزاري براي منتقل كردن ريسك و همچنين وسيله اي براي اقتصادي كردن اوراق قرضه تضميني به شمار مي رود. (در مواقعي كه مالكيت مستقيم اوراق قرضه تضميني بسيار گران است يا به وسيله قانون منع يا محدود شده است).
به دليل اين كه اوراق مشتقه امكان كسب منافع را دربردارد بسياري از افراد تمايل سرمايه گذاري در اين زمينه را دارند البته بسياري از طراحان برنامه هاي مالي مخالف اين نظر هستند و عنوان مي كنند كه ابزار مشتقه داراي ريسك بسيار بالايي است و براي سرمايه گذاران كوچك جاي تفكر بيشتري وجود دارد. بايد به خاطر بسپاريم كه اوراق مشتقه درست مانند بيمه عمل مي كنند كه ريسك را از فردي كه توان مقابله با آن را ندارد به سمت فردي كه مي تواند ضرر را جذب كند يا به سمت كساني كه مي توانند با خريد مشتقات ديگر در مقابل ريسك مانع ايجاد كنند، سوق مي دهد.اقتصاد دانان همواره بر اين باورند كه اوراق مشتقه به دليل امكان معامله و انتقال ريسك روي سيستم اقتصادي تاثير بسزايي دارد. اگرچه بيشتر اقتصاد دانان نگران هستند كه مبادا اوراق مشتقه باعث بحران اقتصادي در زمان آينده شود. ولي بايد گفت تا زماني كه از معامله اوراق مشتقه در يك محيط عادي، در مقابل ضرر يك فرد نفر ديگر سود مي برد مبادلات اوراق مشتقه تاثيري روي سيستم اقتصادي نخواهد داشت.
اما اين جا خطري هست، ممكن است برخي از افراد كه ضرر مي كنند توان پرداخت خسارت خود را نداشته باشند، اين مساله مي تواند موجب بروز بحران اقتصادي شود.
منبع : روزنامه سرمایه
این وبلاگ محلی برای ثبت نظرات و اخبار بازار سرمایه است که اخبار آن توسط کاربران ارسال و ثبت می شود و این وبلاگ هیچ مسئولیتی در خصوص صحت و درستی اخبار و یا ذکر و عدم ذکر
منابع ارسال خبر را بر عهده نمی گیرد. موضوعات مطروحه در این وبلاگ فقط دیدگاه نویسندگان و
بازدید کنندگان آن است و به هیچ وجه به منزله ارائه مشاوره جهت سرمایه گذاری تلقی نخواهد شد و بازدید کنندگان مسئولیت خرید و فروش های خود را به عهده خواهند گرفت. بدیهی است این وبلاگ هیچ مسئولیتی در قبال سود و یا زیان بازدید کنندگان را نیز بر عهده نخواهد گرفت.
این وبلاگ با هدف آشنایی عموم مردم با بازار سرمایه راه اندازی شده است. شما میتوانید پیشنهادات خود را به آدرس پست الکترونیکی زیر ارسال نمایید: [email protected]
دیدگاه شما