بستن حساب ها در پایان سال مالی
سیستم حسابداری باید کلیه اطلاعات مالی مؤسسه را شناسایی، اندازه گیری، ثبت، طبقه بندی و در قالب صورتهای مالی تلخيص نماید تا اطلاعات مفیدی را برای استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری فراهم کند. فرایند حسابداری شامل یک سری عملیاتی است که بطور پیاپی در هر دوره مالی تکرار می شود. این عملیات پیاپی را چرخه حسابداری می گویند.
چرخه حسابداری را به صورت شکل صفحه بعد می توان نشان داد. همان طوری که در شکل ملاحظه می شود، عملیات حسابداری به ترتیب عبارتند از:
- جمع آوری اطلاعات مالی
- تجزیه و تحلیل معاملات و عملیات مالی
- ثبت معاملات و عملیات مالی در دفتر روزنامه ورود اطلاعات اولیه)
- نقل اقلام از دفتر روزنامه به دفتر كل
- تهیه تراز آزمایشی (اصلاح نشده)
- اصلاح و تعدیل حساب های دفتر کل ثبت اصلاحات در دفتر روزنامه و انتقال آن به دفتر كل)
- تهیه تراز آزمایشی اصلاح شده
- تهیه صورت سود و زیان و صورت تغییرات سرمایه
- بستن حساب های موقت (انجام ثبت های مربوط به بستن حسابهای موقت در دفتر روزنامه و انتقال آنها به دفتر كل)
- تهيه تراز آزمایشی (اختتامی)
- تهة ترازنامه و بستن حساب های دائمی
همان طور که در شکل ملاحظه می شود، عملیات حسابداری در دو مقطع انجام می شود: (الف) در طول دوره مالی و (ب)در پایان دوره مالی، عملیات ردیفهای یک تا چهار فوق در طول دوره مالی و بقیه آنها در پایان دوره مالی انجام می شود. البته حسابداران می توانند در هر مقطع زمانی که مورد نیاز باشد تراز آزمایشی اصلاح نشده) را تهیه نمایند.
بیشتر بخوانید :
در این بخش، ابتدا نحوه بستن حساب های موقت تشریح می شود.
پس از ثبت بستن حسابهای موقت در دفتر روزنامه و انتقال آن به دفتر کل، مجدداً از روی مانده حسابهای دفتر کل یک تراز آزمایشی تهیه می شود که به آن تراز آزمایشی اختتامی میگویند. سپس از روی تراز آزمایشی اختتامی، ترازنامه تهیه می شود. نهایتاً پس از آنکه کلیه صورتهای مالی از جمله ترازنامه تنظیم گردید، حساب های دائمی نیز بسته خواهند شد و بدین ترتیب چرخه حسابداری موسسه تکمیل میشود.
مفهوم بستن حسابها
حسابهای دفتر کل را از نظر انتقال یا عدم انتقال مانده آنها به سال بعد می توان به سه دسته ی
۱. حساب های دائمی
۳. حساب های مختلط
طبقه بندی نمود. حساب های مختلط نیز نهایتاً با انجام ثبت های اصلاحی قسمت دائمی و قسمت موقتی آنها از هم تفکیک می شوند. لذا در پایان سال پس از انجام اصلاحات، حسابها یا دائمی هستند یا موقت و حساب های مختلط وجود ندارد. پس از تهیه صورت سود و زیان، حسابهای موقت نیز بسته می شوند و فقط حسابهای دائمی باقی می ماند. مانده ی کلیه ی حسابهای دائمی نیز در ترازنامه درج و از طریق صدور سند اختتامیه به سال بعد منتقل می شوند.
بستن حسابهای موقت در پایان دوره مالی
در پایان سال مالی حسابهای موقت باید بسته شوند. حسابهای موقت حساب هایی هستند که در پایان سال مالی بسته میشوند و مانده آنها به سال مالی بعد منتقل نمی شود. حسابهای موقت شامل درآمدها، هزینه ها و حساب برداشت می باشد. برای بستن حساب درآمد ها و هزینه ها از یک حساب واسطه به نام (حساب خلاصه سود و زیان) استفاده می شود. به این ترتیب، مراحل بستن حسابهای موقت به صورت زیر است:
بستن حساب درآمد ها
حساب درآمدها را بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان را بستانکار می کنیم.
بستن حساب هزینه ها
حساب خلاصه سود و زیان را معادل جمع هزینه ها بدهکار و تک‌تک حسابهای مربوط به هزینه‌ها را بستانکار میکنیم.
بستن حساب خلاصه سود و زیان
اما اگر حساب خلاصه سود و زیان مانده بدهکار داشته باشد، باید این حساب را بستانکار و حساب سرمایه را بدهکار نماییم. مانده بدهکار حساب خلاصه سود و زیان را، زیان می گویند.
بستن حساب برداشت
برای بستن مانده حساب برداشت، حساب سرمایه را معادل مانده حساب برداشت بدهکار و حساب برداشت را بستانکار می کنیم.
بستن حسابهای موقت در موسسات بازرگانی:
حساب خلاصه سود و زیان بدهکار و موجودی کالای اول دوره بستانکار می شود و همچنین حساب موجودی کالای پایان دوره بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان بستانکار می شود.
حساب های فروش، برگشت از خرید و تخفیفات و تخفیفات نقدی خرید بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان بستانکار می شود.
حساب خلاصه سود و زیان بدهکار و حسابهای خرید، هزینه ها، برگشت از فروش و تخفیفات و تخفیفات نقدی فروش بستانکار می شود.
بستن حساب خلاصه سود و زیان
حساب خلاصه سود و زیان را مانده گیری می کنیم و در صورتی که مانده آن بستانکار باشد، معادل مبلغ مانده آن را بدهکار و حساب سرمایه را بستانکار می کنیم. مانده بستانکار حساب خلاصه سود و زیان را، سود می گویند.
اما اگر حساب خلاصه سود و زیان مانده بدهکار داشته باشد، باید این حساب را بستانکار و حساب سرمایه را بدهکار نماییم. مانده بدهکار حساب خلاصه سود تراز حساب و دارایی حساب و زیان را، زیان می گویند.
بستن حساب برداشت
برای بستن مانده حساب برداشت، حساب سرمایه را معادل مانده حساب برداشت بدهکار و حساب برداشت را بستانکار می کنیم.
بستن حساب ها و تهیه صورت های مالی
بستن حساب ها و تهیه صورت های مالی از جمله خدمات حسابداری و مالی : حسابداری و امور مربوط به آن از اجزای مختلف و متنوعی تشکیل شده که هر جز باید در یک دوره زمانی مشخص انجام شود داده ها در این حرفه از زمانی که به صورت خام وارد سیستم میشوند تا وقتی که به صورت یک گزارش نهایی درمی آیند عملیات های مختلفی روی آنها صورت گرفته و هر کدام با هدف مشخص و خاصی انجام میشود .
برخی از این عملیات های در ابتدا و طول دوره مالی انجام میشوند و برخی دیگر در پایان سال مالی مورد بررسی و محاسبه قرار میگیرند . بستن حساب ها فعالیت و عملیاتی است که در پایان دوره مالی و یا در طول آن انجام میشود.
در حسابداری بستن حساب ها چه مفهومی دارد ؟
حسابداری از حساب های مختلفی تشکیل شده است که در پایان دوره مالی همه این حساب ها باید صفر شوند یعنی حساب های دارای مانده بدهکار ، مانده نهاییشان بستانکار میشود و حساب هایی که مانده نهایی بستانکار دارند بدهکار می گردند این فرایند در حسابداری بستن حساب ها یا صفر کردن مانده انها نامیده میشود . برای تصمیم گیری های مالی و مدیریتی در پایان سال این صفر کردن حساب ضرورت داشته و باید برای همه حساب ها انجام شود .
( تهیه صورت های مالی و بستن حساب ها )
در عملیات حسابداری چه حساب هایی باید بسته شوند ؟
در حسابداری سه نوع حساب به نام حساب های دایمی ، حساب های موقت و حساب های مخلوط وجود دارد که در شرایط لازم هر سه اینها باید بسته شوند البته حساب های مخلوط با شرایطی به حساب های دایم یا موقت تبدیل میشوند و در انتهای سال مالی فقط حساب های موقت و دایمی بسته خواهند شد .
حساب های مالی در چه زمان هایی ممکن است بسته شوند ؟
بستن حساب های مالی فقط در پایان سال انجام نمیشود و ممکن است در طول دوره مالی هم بنا به دلایلی این کار لازم بوده و انجام شود . بستن حساب تراز حساب و دارایی حساب ها در طول دوره مالی در شرایطی انجام میشود که مثلا برخی مشتریان باقیمانده بدهی خود را پرداخت نکرده و حساب آنها نیمه کاره می ماند در نتیجه شرکت با بستن حساب وی در واقع مطالبه خود را جزو معوقات سوخت شده قرار می دهد اما در پایان دوره مالی برای مشخص شدن میزان سود و زیان و انتقال برخی حساب ها به سال بعد حسابداران اقدام به بستن حساب ها خواهند نمود.در پایان سال حساب های موقت بسته شده و حساب های دایمی هم پس از بسته شدن به سال مالی بعد منتقل میشود .
( تهیه صورت های مالی و بستن حساب ها )
حسابداری تا رسیدن به مرحله بستن حساب ها چه چرخه هایی را طی می کند ؟
- در مرحله اول کلیه اطلاعات مالی و جزییات مربوط به ان در موسسه گرد اوری و طبقه بندی و مرتب میشود.
- پس از ان این اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و رویدادهای مالی و عملیات های مربوط به آن ارزیابی شده و تحلیل می گردند .
- در مرحله بعد کلیه ثبت های لازم در دفاتر قانونی شامل دفتر روزنامه به صورت کاملا دقیق و با تمام جزییات انجام میشود .
- بعد از ان اطلاعات از دفتر روزنامه به دفتر کل منتقل شده و حسب نیاز جزییات تکمیل می گردند.
- آماده سازی تراز آزمایشی بعد تراز حساب و دارایی حساب از ان که اطلاعات به دفتر کل منتقل گردید انجام میشود
- بعد از مشخص شدن تراز آزمایشی حساب های دفتر کل تعدیل و اصلاح شده و اشتباهات برطرف میشوند .
- وقتی که حساب های دفتر کل اصلاح و تعدیل شد حالا نوبت به تهیه تراز آزمایشی اصلاح شده می رسد و با استفاده از ان صورت سود و زیان و صورت تغییرات سرمایه تهیه می گردد .
- در این مرحله نوبت به بستن حساب های موقت می رسد و وقتی حساب های موقت بسته شدند تراز اختتامیه هم تهیه شده و ثبت های لازم انجام میشود .
- در مرحله اخر ترازنامه شرکت تهیه شده و حساب های دایمی بسته و به سال بعد منتقل می گردند .
در یک حسابداری حرفه ای و مطابق با اصول مراحل بالا باید یک به یک و به طور کامل انجام شده تا درنهایت ترازنامه بدست امده قابل استناد باشد هر کدام از این مراحل که انجام نشود یا اینکه دچار نقص و اشتباه گردد ترازنامه ای که در پایان بدست می آید ارزش محاسباتی نداشته و برای تصمیمات مدیریتی و مالی قابل استناد نخواهد بود .
حساب های موقت در شرکت های خدماتی چگونه بسته میشود ؟
حساب های موقت در پایان سال مالی بسته شده و به سال بعد منتقل نمیشوند این حساب ها در انواع درآمد ، هزینه ها و برداشت وجود داشته و طی مراحل ذیل بسته میشوند :
( تهیه صورت های مالی و بستن حساب ها )
در مرحله اول حساب درامد بسته میشود
برای بستن حساب های موقت از حساب خلاصه سود وزیان استفاده می کنیم در این حالت حساب درآمد را بدهکار و حساب خلاصه سود و زیان بستانکار می کنیم . قطعا حسابداران باید مفهوم درست بدهکار و بستانکار را بدانند . حساب خلاصه سود و زیان یک حساب واسط است.
مرحله دوم حساب هزینه ها باید بسته شوند
بعد از انکه جمع هزینه ها بدست امد حساب سود و زیان را با جمع هزینه ها بدهکار کرده و بعد از آن تمام حساب های هزینه و حساب های مربوط به ان را بستانکار می نماییم .
حالا باید خود حساب خلاصه سود وزیان بسته شود
خلاصه حساب سود وزیان که مشخص شد مانده ان را مشخص می کنیم اگر مانده ان بستانکار باشد آن را بدهکار می کنیم و حساب سرمایه را بستانکار می نماییم و حساب خلاصه سود و زیانی که بستانکار بشود سود محسوب شده و در تعاریف حسابداری سود نامیده میشود . حالت دیگر این است که اگر مانده حساب سود وزیان بدهکار شود آن را بستانکار کرده و سرمایه را بدهکار میکنیم در این حالت حساب سود و زیان ،زیان نامیده میشود .
مرحله اخر بستن حساب برداشت است
در مرحله آخر بستن حساب های موقت حساب سرمایه را بدهکار و حساب تراز حساب و دارایی حساب برداشت بستانکار میشود . حساب سرمایه باید برابر با مانده حساب برداشت بدهکار گردد .
( تهیه صورت های مالی و بستن حساب ها )
حساب های دایمی ، موقت و مخلوط به چه حساب هایی گفته میشوند ؟
حساب های موقت همه حساب هایی را شامل میشود که به درآمد و هزینه مربوط میشوند این حساب ها شامل ، حساب فروش ، هزینه حقوق ، دستمزد ، آب ، برق ، تلفن و غیره بوده که در پایان سال مالی به طور کامل بسته شده و به سال بعد منتقل نمیشوند اما حساب های دایم به حساب هایی اطلاق میشوند که به دارایی ، بدهی و حقوق صاحبان سهام مربوط میشوند این حساب ها مانند موجودی نقد بانک ، حساب های دریافتنی و سرمایه و برخی دیگر بوده که در پایان سال مالی بسته شده و به سال بعد منتقل میشوند و در اخر اینکه حساب های مخلوط حساب هایی هستند که به پیش پرداخت اجاره و پیش دریافت درآمد مربوط میشوند که البته می توانند موقت یا دایمی باشند و انهایی که موقت هستند مانند حساب های موقت با انها رفتار شده و مواردی که دایم می باشند مانند حساب های دایم بسته شده و به سال مالی بعد منتقل میشوند .
در حسابداری حساب های دایم چگونه بسته میشوند ؟
برای بستن حساب های دایمی و انتقال آنها به سال بعد باید ابتدا حساب های ذخیره مالیات ، اندوخته قانونی و برخی دیگر شناسایی و ثبت های مربوط به آنها انجام شود . برای دست اوردن میزان مالیات باید بر اساس ضریب ارائه شده توسط سازمان امور مالیاتی عمل شود یعنی مثلا اگر در پایان سال مشخص شود سود سالانه ۴۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال بوده است مالیات تعلق گرفته طبق قانون باید ۲۵ درصد این مبلغ باشد که معادل ۱۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال خواهد بود در نتیجه ذخیره مالیات عملکرد ۱۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال در نظر گرفته میشود این مبلغ توسط خود شرکت محاسبه شده است و علی الحساب می باشد بعد از بررسی اسناد و مدارک مالی توسط ممیزین مالیاتی ممکن است این مبلغ تغییر نماید .
ذخیره یا اندوخته قانونی بخشی از سود خالص شرکت و بنگاه اقتصادی می باشد یعنی در پایان هر سال مالی با مشخص شدن میزان سود ۵ درصد ان باید به عنوان اندوخته قانونی در نظر گرفته شود و این روند ادامه یابد تا میزان اندخته قانونی به ده درصد سرمایه کل شرکت برسد بعد از آن دیگر به لحاظ قانونی نیازی به برداشتن این اندوخته ۵ درصدی در سال نمی باشد ولی صاحبان سرمایه می توانند کماکان به این کار ادامه دهند و اندخته قانونی خود را بیشتر نمایند.
یکی از کارهای مهمی که حسابداران ماهر باید بلد بوده و بتوانند ان را به خوبی انجام دهند تهیه صورت های مالی می باشد. صورت های مالی گزارشات تخصصی در مورد اطلاعات مالی بوده که از اسناد و مدارک مالی و حسابداری منتج میشود . این صورت ها با توجه به نوع شغل و بنگاه اقتصادی می تواند انواع مختلفی داشته باشد مثلا صورت ترازنامه ، درامد و هزینه ها ، صورت وضعیت عملکرد ، صورت سود و زیان ، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجوه نقد و برخی دیگراز این جمله اند .
این صورت های بیانگر وضعیت یک شرکت در یک دوره مالی مشخص هستند و باید بر اساس استاندارد های حسابداری تهیه گردند. این صورت ها با بیان وضعیت عملکردی شرکت امکان تصمیم گیری های مالی و مدیریتی را برای سهامدارن و مدیران ارشد فراهم می کنند .
( تهیه صورت های مالی و بستن حساب ها )
در حسابداری صورت های مالی به چند دسته تقسیم میشوند ؟
- ترازنامه
- صورت حساب سود و زیان
- صورت گردش وجوه نقد
- صورت سود و زیان جامع
در تهیه صورت های مالی چه مواردی باید مورد توجه قرار بگیرد ؟
- در درجه اول حسابدار باید بداند تهیه این صورت ها باید بر اساس اسناد و مدارک حسابداری موجود در شرکت تهیه شوند .
- این صورت ها باید طوری تهیه شوند که شرکت تداوم داشته و به فعالیت خود ادامه می دهد .
- تهیه صورت های مالی باید با احتیاط و با در نظر گرفتن اصل محافظه کاری به صورتی که منافع شرکت تامین گردد تهیه گردند .
- در خواست هر گونه اطلاعات اضافی در مورد این صورت های مالی باید در یادداشت های پیوست لحاظ گردد.
( تهیه صورت های مالی و بستن حساب ها )
ترازنامه یکی از صورت های مالی در شرکتها می باشد
این صورت مالی از یکسری اجزا تشکیل شده است که شامل دارایی ها ، بدهی ها و سرمایه یا حقوق صاحبان سهام می باشد ترازنامه در واقع بیان کننده میزان دارایی ها و بدهی های بنگاه اقتصادی بوده و یک دید کلی در مورد شرکت به مدیران ارائه می دهد و مدیران می توانند بر اساس این گزارش در مورد میزان سرمایه گذاری های سال بعد ، تولید و هزینه های خود تصمیم گیری نمایند.
دارایی ها در شرکت ها و بنگاههای اقتصادی به چند دسته تقسیم میشوند ؟
- دارایی های ثابت : دارایی هایی هستند که در یک مدت زمان کوتاه و یک ساله به وجه نقد تبدیل نمیشوند اما به طور مستقیم در فرایند تولید نقش داشته و بدون حضور آنها تولیدی صورت نخواهد گرفت این دارایی ها مانند ماشین آلات ، تجهیزات ، لوازم ، ساختمان محل شرکت و غیره می باشند ویژه گی دیگر این دارایی ها این است که مستهلک میشوند و به مرور زمان از ارزش آنها کاسته میشود و برخی از این دارایی ها نامشهود بوده و یکجور حق معنوی هستند مانند حق اختراع یا اکتشاف و غیره
- دارایی های جاری : دارایی هایی هستند که در یک بازه یکساله یا کوتاهتر به وجه نقد تبدیل میشوند برخی از انها مانند وجه نقد موجود در حساب بانک شرکت ، سرمایه گذاری های کوتاه مدت ، اسناد دریافتنی ، اوراق بهادر قابل فروش بوده و به این نوع دارایی ها دارایی های در گردش هم گفته میشود .
( تهیه صورت های مالی و بستن حساب ها )
بستن حساب ها و تهیه صورت های مالی از وظایف مهم حسابداران در شرکت ها و بنگاهای اقتصادی بوده و البته پیرو ثبت و نگهداری اسناد و مدارک رویداد های مالی و عملیات های حسابداری انجام میشود . این فعالیت مالی در واقع بیان افق اینده شرکت بوده و تصمیم گیری های کلان بر اساس این گزارشات گرفته میشود برای همین حسابداران باید نسبت به تهیه این اسناد تعهد و دقت کافی داشته باشند .
صاحبان شرکت ها یا بنگاههای اقتصادی می توانند برای تهیه صورت های مالی یا بستن حساب های پایان سال خود از موسسات خدمات مالی و حسابداری هم کمک گرفته یا کلا کار را به انها بسپارند . موسسه خدمات مالی محاسبان تلاشگر خبره می تواند علاوه بر انجام تمام مراحل بستن حساب ها و تهیه صورت های مالی نسبت به انجام صحیح ان توسط حسابداران شرکت هم نظارت کامل داشته باشد.
تراز نامه چیست ؟
با کمک ترازنامه یا بیلان (صورت ریز دارایی ها و بدهی های شرکتها و موسسات که معمولا در اخر سال مالی تهیه می شود )میزان سرمایه و دارایی ها و بدهی های شرکت مشخص می شود که در تاریخ مشخصی باید ارائه شود .
ترازنامه به دو صورت وجود دارد :
1- به صورت شکل حساب :
در این نوع ترازنامه که مانند حرف T زبان انگلیسی است ،به این صورت که دارائی های شرکت در سمت راست و حقوق صاحبان سهام و بدهی ها در سمت چپ قرار دارد .اصولا برای فعالیت های حسابداری از این روش استفاده میشود .در جدولی که برای ان طراحی می شود باید جمع ارقامی که در سمت راست تراز نامه قرار دارد با جمع قلم هایی که در سمت چپ جدول قرار دارند با هم برابر باشد .
2-روش گزارشی:
در این روش در زیر قسمت سمت راست که دارائی های شرکت قرار دارد بدهی ها و حقوق صاحبان سهام نیز قرار می گیرد .
هر ترااز نامه باید شامل موارد زیر باشد :
1-شامل عنوان تراز نامه است که این عنوان خود شامل :
الف)در ابتدا باید نام گزارش در ان ذکر شود
ب)سپس تاریخ ارئه ی گزارش در ان نوشته می شود
2-واحد اندازه گیری:
واحد اندازه گیری در کشورهای مختلف متفاوت است به طوریکه واحد اندازه گیری در ایران ریال می باشد .
3-قسمت مربوط به حساب ها :
در این قسمت اگر ترازنامه به صورت حساب باشد در سمت راست مقدار دارایی ها ودر سمت چپ ان بدهی ها و حقوق صاحبان سهم قرار می گیرد .و در صورتیکه تراز نامه به صورت گزارشی باشد در سمت راست ابتدا دارایی ها نمایش داده می شود و سپس در زیر ان بدهی ها و سپس حقوق صاحبان سهام قرار می گیرد .
*در قسمت بدهی ها ابتدا باید بدهی های سال جاری و بعد بدهی های طولانی مدت قید شود و در قسمت دارایی ها در ابتدا باید دارایی های همان سال و بعد دارایی های بلند مدت در ان قید شود .
4-حسابها باید جمع شوند :
پس از اینکه کل حسابها را در تراز نامه وارد شد برای بدست اوردن جمع حساب ها باید به موارد زیر دقت شود :
الف)اگر ترازنامه ی تنظیم شده به شکل حساب باشد باید جمع دو طرف ترازنامه با هم برابر باشد ولی چنانچه ترازنامه به شکل گزارشی باشد باید جمع دارایی ها با جمع بدهی ها و حقوق صاحبان حساب با هم برابر باشد.
با مراجعه به شرکت ثبتیکال شما می توانید در کوتاهترین زمان شرکت خود را به ثبت برسانید از مزایای مهم این موسسه نسبت به سایر موسسات در این است که شما کل مبالغ را در پایان کار پرداخت می کنید .
تفاوت بین ترازنامه و صورت سود و زیان در چیست؟
ترازنامه و صورت سود و زیان (P&L) دو مورد از سه صورت مالی متداولی هستند که شرکتها به طور مرتب منتشر می‌کنند. این گزارش‌ها، به طور مداوم در ارتباط با وضعیت مالی شرکت شفاف‌سازی می‌کنند. ترازنامه و صورت سود و زیان توسط طلبکاران، تحلیلگران بازار و سرمایه‌گذاران برای ارزیابی سلامت مالی و پتانسیل رشد یک شرکت به کار می‌روند. سومین صورت مالی که توسط شرکتها منتشر میشود نیز جریان وجوه نقد نام دارد. در این مقاله به معرفی تفاوت بین ترازنامه و صورت سود و زیان می‌پردازیم.
ترازنامه چیست؟
ترازنامه فهرستی از دارایی، بدهی و سهام شرکت را در یک زمان خاص نشان میدهد. این گزارش مبنای محاسبه نرخ بازده و ارزیابی ساختار سرمایه شرکت است. در این صورت مالی، تصویر دقیقی از آنچه که شرکت در اختیار دارد، بدهی‌هایش و همچنین مبلغ سرمایه‌گذاری شده توسط سهامداران به دست می‌آید. ترازنامه، اموال و دارایی‌های شرکت را نشان میدهد و همچنین مشخص میکند که این اموال از چه منابعی تأمین میشوند. ممکن است این اموال از طریق وام، یا افزایش بدهی به دست آمده باشند، در هر صورت در ترازنامه به این مسئله اشاره میشود. ترازنامه به سرمایه‌گذاران و طلبکاران امکان میدهد تا از مدیریت شرکت و استفاده مؤثر آن از سرمایه‌های سرمایه‌گذاران اطمینان حاصل کنند. درست مانند سایر صورتهای مالی، ترازنامه نیز برای تجزیه و تحلیل اقتصادی و محاسبه نسبت‌های مالی به کار می‌رود. در ادامه، چند نمونه از اطلاعات موجود در ترازنامه را بررسی کرده‌ایم.
دارایی‌ها
- پول نقد یا معادل آن: دارایی شامل تمام اموال نقد شونده شرکت است که ممکن است شامل اسناد خزانه (T-bills)، گواهی‌های سپرده کوتاه‌مدت (CDs) و وجوه نقد باشد.
- اوراق بهادار قابل فروش: این دسته شامل اوراق قرضه و سرمایه صاحبان سهام است.
- مطالبات: به عنوان حسابهای دریافتی نیز شناخته میشود و شامل پولی است که مشتریان باید به شرکت بپردازند.
- فهرست اموال: این بخش کلیه کالاهای قابل فروش شرکت را دربرمی‌گیرد.
بدهی‌ها
- وام‌ها: این بخش شامل بدهی‌های بلندمدت و وام‌های بانکی است.
- مخارج کلی: مخارج کلی شامل مخارج مالی معمول مانند اجاره، مالیات و خدمات است.
- حسابهای پرداختنی: حسابهای پرداختنی شامل دستمزدها و سود سهام سرمایه‌گذاران است.
حقوق صاحبان سهام
حقوق صاحبان سهام برابر است با کل دارایی‌های شرکت منهای کل بدهی‌های آن. این فاکتور یکی از متداول‌ترین معیارهای اقتصادی است که توسط تحلیلگران به منظور تعیین سلامت مالی یک شرکت به کار می‌رود. حقوق صاحبان سهام ارزش خالص یک شرکت را نشان میدهد. به بیان دیگر، حقوق صاحبان سهام مبلغی است که در صورت انحلال کلیه دارایی‌های شرکت و بازپرداخت کلیه بدهی‌ها، به سهامداران بازگردانده میشود. سود انباشته در زیر بخش حقوق صاحبان سرمایه گزارش میشود. این سود به درصدی از درآمد خالص شرکت اشاره دارد که به عنوان سود سهام بین سهامداران تقسیم نشده است. سود انباشته، توسط شرکت برای سرمایه‌گذاری مجدد در زمینه تخصصی خود یا پرداخت بدهی نگهداری میشود.
تفاوت تراز آزمایشی با ترازنامه
توجه به این نکته ضرورت دارد که تراز آزمایشی با ترازنامه متفاوت است. تراز آزمایشی یک گزارش داخلی است که در بخش حسابداری شرکت می‌ماند. درحالی که ترازنامه، صورت مالی است که بین سایر ادارات، سرمایه‌گذاران و طلبکاران توزیع میشود. تراز آزمایشی اطلاعات مالی را در سطح یک حساب ارائه میدهد؛ مانند حساب دفتر کل. درنهایت، از اطلاعات موجود در تراز آزمایشی برای تهیه صورتهای مالی دوره‌ای استفاده میشود. درمقابل، ترازنامه چندین حساب را جمع میکند. تعداد دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه در یک زمان مشخص جمع شده و گزارش میشوند. ترازنامه شامل هزینههای ناخالص، درآمد معوق (درآمد محقق شده اما دریافت نشده) و ارزش موجودی مواد خام و کالا در پایان دوره مالی است. در حالی که تراز آزمایشی چنین اطلاعاتی ندارد. علاوه بر این، ترازنامه باید بر اساس استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) و اصول حسابداری پذیرفته شده، و فقط در یک فرمت استاندارد گزارش شود.
صورت سود و زیان (P&L)
صورت سود و زیان که اغلب با عنوان صورت درآمد نیز از آن یاد میشود، صورت مالی است که به طور خلاصه، درآمدها، هزینه‌ها و مخارج یک بازه زمانی تعریف شده را نشان میدهد. معمولاً این بازه زمانی یک سال مالی یا سه ماه است. از این اطلاعات می‌توان به توانایی یا عدم توانایی شرکت در تولید سود، افزایش درآمد و یا کاهش هزینه‌ها پی برد. از دیگر نام‌های صورت P&L می‌توان به «صورت سود و زیان»، «گزارش عملیاتی»، «صورت نتایج مالی» و «صورت درآمد و هزینه» اشاره کرد.
درآمد فروش و درآمد خالص
صورت P&L درآمد فروش و درآمد خالص یک شرکت را نشان میدهد. این کار با ورود درآمد به بخش درآمد فروش که اصطلاحاً خط اول نامیده میشود (به این دلیل که در اولین خط صورت مالی آورده میشود) شروع میشود. سپس هزینههای انجام کار، از جمله هزینه تهیه کالاهای فروخته شده، هزینههای عملیاتی، هزینههای مالیاتی و سایر هزینه‌ها که گاهی با عنوان «مخارج فوق‌العاده» مطرح میشوند، از درآمد فروش کسر میشود. تفاوت بخشی که با عنوان درآمد خالص یا خط آخر شناخته میشود، این است که همه مخارج کسر شده و درآمد خالص را نشان میدهد. به این درآمد، سود یا دارایی نیز گفته میشود.
درک سود و زیان
صورت سود و زیان با مقایسه کل درآمدها با کل هزینه‌ها، سود و زیان محقق شده شرکت را در یک مدت زمان مشخص نشان میدهد. این صورت مالی می‌تواند توانایی شرکت را در افزایش سود و فروش، و کاهش هزینه‌ها با گذشت زمان نشان دهد. شرکتها صورت سود و زیان خود را هر سال و در پایان سال مالی شرکت منتشر می‌کنند. البته گاهی نیز این گزارش به صورت سه ماهه ارائه میشود. حسابداران، تحلیلگران و سرمایه‌گذاران صورت سود و زیان را با دقت مطالعه می‌کنند و گردش مالی و قابلیت‌های تأمین بدهی شرکت را به دقت بررسی می‌کنند.
درآمدها و مخارج
از منظر حسابداری، درآمدها و هزینه‌ها در صورت وقوع در صورت سود و زیان درج میشوند نه زمانی که پول وارد شرکت شده یا از آن خارج شود. به ویژه اینکه یکی از جنبه‌های سودمند صورت سود و زیان آن است که از درآمد و هزینههای عملیاتی و غیرعملیاتی استفاده میکند، همان‌طور که توسط اداره درآمدهای داخلی (IRS) و اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری (GAAP) تعریف شده است.
تفاوت بین ترازنامه و صورت سود و زیان
هرچند ترازنامه و صورت سود و زیان حاوی اطلاعات مالی یکسانی است (از جمله درآمدها، هزینه‌ها و سود)، با این حال تفاوت بین ترازنامه و صورت سود و زیان قابل توجه است. تفاوت بین ترازنامه و صورت سود و زیان اینجاست: ترازنامه، دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سرمایه را در یک نقطه خاص از زمان گزارش میدهد، در حالی که صورت سود و زیان خلاصه‌ای از درآمد، هزینه‌ها و مخارج شرکت را طی یک دوره زمانی خاص نشان میدهد.
هدف انتشار هر صورت مالی
هر سند با هدف خاصی تهیه میشود. برگه‌های ترازنامه به صورت گسترده‌ای منتشر میشوند. ترازنامه نشان میدهد شرکت چقدر دارایی دارد و چقدر به سرمایه‌گذارهای بلندمدت خود بدهکار است. برخلاف صورت سود و زیان ارزش کامل سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت یا بدهی‌ها در ترازنامه ظاهر میشوند. عنوان «ترازنامه» از روشی حاصل میشود که سرانجام سه حساب اصلی شرکت را تراز کرده و با هم برابر میکند. کلیه دارایی‌ها در یک بخش ذکر شده‌اند، جمع این مبلغ باید با جمع کلیه هزینه‌ها و حقوق صاحبان سرمایه برابر باشد. صورت سود و زیان به یک پرسش اساسی پاسخ میدهد: آیا شرکت سودآور است؟ درحالی که حسابداران از صورت مالی برای سنجش صحت معاملات، و سرمایه‌گذاران برای قضاوت درمورد سلامت مالی یک شرکت استفاده می‌کنند، شرکت می‌تواند برای اهداف تولیدی، صورت سود و زیان خود را مرور کند. نظارت دقیق بر صورتهای مالی وقتی مؤثر است که درآمد خوب بوده و هزینه‌ها به درستی مدیریت شوند. برعکس این مسئله نیز صادق است. به عنوان مثال، یک شرکت ممکن است متوجه افزایش فروش، اما کاهش سود خود شود. درنتیجه به دنبال راه‌حل‌های جدید برای کاهش هزینههای خود باشد.
سود در مقابل ارزش کل
صورت سود و زیان درآمد خالص را نشان میدهد. ترازنامه نشان میدهد که شرکت چقدر ارزش دارد، یعنی ارزش کل آن چقدر است. گرچه هر دو تعریف کمی اغراق‌آمیز است، اما بیشتر سرمایه‌گذاران و بانک‌ها بر همین اساس صورت سود و زیان و ترازنامه شرکتها را تفسیر می‌کنند. توجه به این نکته نیز ضرورت دارد که سرمایه‌گذاران نباید درآمد/ سود را با جریان نقدی اشتباه بگیرند. این احتمال وجود دارد که شرکتی بدون ایجاد جریان نقدی سودآوری کند یا بدون سود، جریان نقدی داشته باشد.
صورتهای مالی چگونه محاسبه میشوند؟
یک جنبه دیگر از تفاوت بین ترازنامه و صورت سود و زیان روش محاسبه آنها است. صورت سود و زیان حسابداران را ملزم میکند که کلیه درآمدهای شرکت را با هم، و هزینه‌ها را نیز با هم جمع کنند. مبلغ کل هزینه‌ها از کل درآمد کسر شده و نتیجه آن سود یا زیان است. ترازنامه چندین محاسبه متفاوت دارد که همه آنها نمودهای مختلف یک فرمول کلی هستند: دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سرمایه
کلام آخر
علی‌رغم تفاوت بین ترازنامه و صورت سود و زیان هر دو گزارش می‌توانند برای ارزیابی کارایی عملیاتی و جهت‌گیری یک شرکت به کار روند. به همین دلیل همه گزارش‌های مالی منتشر شده توسط سرمایه‌گذاران و مدیران شرکت بررسی میشوند. با وجود تفاوت بین ترازنامه و صورت سود و زیان در صنایع مختلف، وجود اختلافات اساسی در سندهای یک شرکت، به عنوان یک اخطار اساسی در نظر گرفته میشود. توانایی (یا ناتوانی) یک شرکت برای تولید درآمد مستمر در طول زمان، اصلی‌ترین محرک افزایش یا کاهش قیمت سهام و ارزیابی اوراق قرضه است. به همین دلیل همه سرمایه‌گذاران باید درمورد صورتهای مالی شرکت مورد علاقه خود، از جمله صورت سود و زیان و ترازنامه کنجکاو باشند. پس از بررسی گزارش‌های هر شرکت، باید آن را با صورتهای مالی منتشر شده توسط سایر شرکت‌های هم‌گروه مقایسه کرد تا معیارهای عملکرد را به دست آورد و هرگونه روند بالقوه بازار را درک کرد. پکیج تحلیل بنیادی بورس بین‌المللی آکادمی دکتر ژند شما را به طور کامل با صورتهای مالی آشنا کرده و جزئیات تحلیل بین بازاری را به زبان ساده آموزش میدهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر و تهیه این بسته آموزشی اینجا کلیک کنید.
تراز آزمایشی چیست؟ | تفاوت تراز آزمایشی با ترازنامه
تراز آزمایشی از مهمترین ابزارهای حسابداری به منظور تأیید اسناد و کنترل دفاتر شرکت است که در بازه‌ها زمانی مختلف تهیه میشود. تراز آزمایشی برای سازمان‌ها و شرکتها اهمیت زیادی دارد زیرا عملکرد کلی شرکت و میزان درآمد آن را در بازه زمانی مشخص تعیین میکند. ترا ازمایشی در انواع مختلفی از جمله تراز آزمایشی دو ستونی، چهار ستونی، شش ستونی، هشت ستونی و تراز ازمایشی ده ستونی تهیه میشود.
فهرست مطالب
تراز آزمایشی در انواع مختلفی تهیه میشود و صحت ثبت اسناد و دفاتر حسابداری در هر شرکت را تأیید میکند.تراز آزمایشی از جهات مختلفی با ترازنامه تفاوت دارد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت. با ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با تراز ازمایشی و نکات مهم مربوط به آن بیشتر آشنا شویم.
صورت های مالی چیست؟
صورتهای مالی، مجموعه‌ای از داده‌های مالی یک سازمان یا شرکت هستند که شامل اطلاعاتی همچون سود و زیان، درآمد، ترازنامه و جریان‌های نقدی می باشند. در واقع بر اساس اصول حسابداری ، صورتهای مالی گزارش‌هایی هستند که به مشخص شدن وضعیت مالی یک سازمان یا شرکت در یک بازه زمان خاص کمک می‌کنند.
به طور کلی هدف از تهیه صورت های مالی انعکاس اطلاعات و داده های مالی طبقه بندی شده در مورد وضعیت و عملکرد مالی شرکت، به نحوی که ذینفعان از آن برای اتخاذ تصمیمات مهم اقتصادی استفاده کنند. صورتهای مالی در شرکت ها توسط حسابدار یا نرم افزار حسابداری و با توجه به اصول حسابداری محاسبه میشوند. مهمترین صورت های مالی شامل موارد زیر است.
صورت سود و زیان
از جمله صورتهای مالی مهم در حسابداری، صورت سود و زیان می باشد که به منظور ارائه گزارش عملکرد و وضعیت مالی شرکت در طی یک دوره زمانی خاص مورد استفاده قرار می گیرد. به عبارتی صورت سود و زیان یک شرکت شامل خلاصه ای از هزینه ها و درآمد ها می باشد که از طریق سود و زیان خالص در طول یک دوره مالی و همچنین فعالیت های عملیاتی و غیر عملیاتی به دست می آید. برای محاسبه سود و زیان ناخالص شرکت، هزینه های غیر عملیاتی از میزان فروش کم میشود و نتیجه حاصل سود یا زیان شرکت در آن دوره را نمایش می دهد.
صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد یکی از صورتهای مالی است که اطلاعات مربوط به تمامی ورودی‌های نقدی شرکت را که از طریق فعالیت‌های تجاری و منابع سرمایه‌گذاری خارجی دریافت میکند ارائه میدهد. علاوه بر این صورت جریان وجوه نقد شامل تمامی خروجی‌های نقدی است که به منظور فعالیت‌های تجاری و سرمایه گذاری در یک دوره خاص پرداخت میشود.
صورت سود و زیان جامع
صورت سود و زیان جامع را می‌توان به عنوان یکی از مهمترین صورتهای مالی برای هر سازمان یا شرکتی دانست که دربرگیرنده دو عنصر اصلی سود خالص و درآمد جامع است. در صورت سود و زیان جامع می‌بایست در طول یک دوره، کلیه درآمدها و هزینههای ورودی و خروجی شناسایی و مورد بررسی قرار گیرد. همچنین در انتها کار نیز گزارش بررسی‌های انجام شده می‌بایست در اختیار صاحبان سرمایه و مدیران شرکت قرار گیرد.
ترازنامه
ترازنامه نیز یکی دیگر از صورت های مالی است که بر اساس اصول حسابداری محاسبه میشود. به طور کلی ترازنامه وضعیت مالی عمومی یک سازمان یا شرکت را در طول یک دوره مالی خاص بیان میکند و شامل سه بخش مهم دارایی، بدهی و سرمایه است. به عبارتی می توان گفت ترازنامه مشخص میکند ارزش کل حقوق و بدهی‌های شرکت می بایست با ارزش دارایی‌های شرکت برابر باشد و از آن‌جایی که ترازنامه، تصویری کلی از وضعیت مالی شرکت ارائه می دهد سرمایه گذاران، وام دهندگان و تامین کنندگان به منظور ارزیابی و بررسی اعتبار یک سازمان یا شرکت ابتدا به این اطلاعات مراجعه می‌کنند. ترازنامه به اشتباه با تراز آزمایشی یکسان در نظر گرفته میشود.
تراز آزمایشی چیست؟
تراز آزمایشی یکی از گزارش‌های مهم حسابداری است که آن را جزو صورتهای مالی نمی‌دانند. در واقع همان طور که گفته شد صورتهای مالی گزارش‌هایی هستند که مدیران یک شرکت بر اساس آن تصمیم‌های مهم شرکت را اتخاذ می‌کنند اما تراز آزمایشی نوعی گزارش است که صحت ثبت اسناد و دفاتر را اثبات و تأیید میکند.
به عبارت دیگر تراز ازمایشی فهرستی از نام و مانده حساب دفاتر کل شرکت است که در پایان هر ماه تهیه شده تا میزان و صحت مانده حسابهای دفاتر کل مشخص شود. در صورت وجود توازن در حسابهای دفاتر شرکت می‌توان از حسابهای دفتر کل برای تهیه و ارائه صورتهای مالی استفاده کرد، اما در صورت تراز نبودن و نبود توازن در حسابها، نمی‌توان صورتهای مالی دقیق و قابل اطمینانی به دست آورد.
علاوه بر این باید به این نکته توجه داشت که مانده حسابهای مذکور در تراز آزمایشی به طور کامل در صورتهای مالی شرکت منعکس میشوند. برای مثال مثلاً مانده حساب وجوه نقد شرکت، نشان دهنده میزان کل دارایی نقدی در پایان دوره مالی است و همچنین مانده حسابهای پرداختی، نمایانگر میزان تعهدات و بدهی‌های شرکت در پایان دوره مالی است. یکی از ویژگی‌های مهم تراز ازمایشی این است که به عنوان یک ابزار کاربردی نقش بررسی تراز در حسابها را بر عهده دارد. به طور کلی حسابداری از مفاهیم و اصول خاصی پیروی میکند.
از جمله موضوعات و مفاهیم مهم حسابداری، معادله حسابداری می‌باشد که به عنوان پایه و اساس علم حسابداری، نشان دهنده تراز در حسابداری می‌باشد. معادله حسابداری نشان میدهد که کلیه مبالغ حسابهای شرکت باید از لحاظ میزان بدهی و بستانکاری در تراز و تعادل باشند. به عبارتی معادله اصلی حسابداری برابر است با:
دارایی= بدهی + سرمایه
تفاوت تراز آزمایشی با ترازنامه در چیست؟
همان‌طور که گفته شد تراز آزمایشی به عنوان یک ابزار مهم و کاربردی در برقراری توازن مانده حساب دفاتر شرکت نقش مهمی دارد. در تراز ازمایشی یک شرکت حسابهای دائم و موقت وارد میشود اما در ترازنامه فقط مانده حساب دائمی شرکت گزارش میشود. همچنین تراز نامه در پایان هر دوره مالی تهیه میشود اما تراز آزمایشی در پایان هر ماه تهیه میشود. به عبارتی می‌توان نتیجه گرفت که تراز آزمایشی نوعی ابزار کنترلی برای بررسی توازن مانده حساب دفتر کل شرکت است اما ترازنامه یکی از صورتهای مالی است که وضعیت مالی شرکت را در یک دوره مالی نشان میدهد.
- ترازنامه یکی از صورتهای مالی است در حالی که تراز ازمایشی جزو صورتهای مالی محسوب نمیشود.
- تراز آزمایشی تنها به منظور اهداف داخلی استفاده میشود اما ترازنامه برای اهداف داخلی و خارجی شرکت نیز کاربرد داد.
- ترازنامه می‌بایست لزوماً توسط حسابرس هر شرکت امضا شود اما تراز آزمایشی نیازی به مجوز حسابرس ندارد.
- ترازنامه تنها برای پایان یک سال مالی تنظیم میشود در حالی که تراز ازمایشی به منظور پایان یک دوره‌ی یک ماهه، سه ماهه و حتی یک سال تنظیم میشود.
- دفتر کل شرکت برای تراز ازمایشی به عنوان یک منبع مهم عمل میکند.
- تراز آزمایشی با هدف تشخیص خطاهای احتمالی و همچنین بررسی صحت معاملات، ثبت میشود اما ترازنامه‌ها به منظور تعیین وضعیت مالی شرکت در پایان یک سال مالی تهیه میشود.
- در ترازنامه هر شرکت، هر حساب به دارایی، بدهی و حقوق سهامداران تقسیم میشود اما در ترازهای آزمایشی هر شرکت، حسابها به مانده بدهی و اعتبار تقسیم میشوند.
انواع تراز آزمایشی کدام است؟
تراز آزمایشی با توجه به هدف استفاده در انواع مختلفی تهیه میشوند. از مهمترین انواع تراز آزمایشی می‌توان به تراز ازمایشی دو ستونی، چهار ستونی، شش ستونی، هشت ستونی و تراز ازمایشی ده ستونی اشاره کرد. با ادامه مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با هر یک آشنا شویم.
تراز آزمایشی دو ستونه
تراز آزمایشی دو ستونه یکی از ساده‌ترین و کاربردی‌ترین ترازهای آزمایشی است که در آن مانده حساب دفتر کل در ستون‌های بدهکار و بستانکار زیر هم ثبت میشوند. در واقع این تراز آزمایشی دارای دو ستون است که یکی مربوط به حساب بدهکار و دیگری مربوط به حساب بستانکار است و در آن ها مانده حسابها ثبت میشود. علاوه بر این تراز ازمایشی ممکن است در سطوح مختلف حساب نیز تهیه شود که در نهایت می‌بایست جمع ستون‌های مانده بدهکار و بستانکار در تراز و توازن باشند.
در صورت برابر بودن دو ستون تراز ازمایشی می‌توان نتیجه گرفت که تمامی اسناد حسابداری تراز هستند و به‌صورت کامل در دفتر کل شرکت ثبت شده اند. همچنین می‌بایست به این نکته توجه داشت که اگر جمع نهایی دو ستون تراز ازمایشی با هم برابر نباشد علت آن بروز خطا در یکی از بخش‌های ثبت حسابداری خواهد بود.
شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله بدهکار و بستانکار در حسابداری را مطالعه بفرمایید.
تراز آزمایشی چهار ستونی
تراز آزمایشی چهار ستونی نسبت به تراز ازمایشی دو ستونه از اهمیت بیشتری برخوردار است و کاربرد بیشتری نیز دارد. در تراز آزمایشی چهار ستونی، دو ستون به منظور مانده حساب و دو ستون نیز برای گردش حساب وجود دارد. در این نوع تراز ازمایشی از دو ستون بدهکار و بستانکار در هر سطر تنها یکی مقدار دارند اما دو ستون گردش حساب هم‌زمان می‌توانند مقدار داشته باشند. بعد از تهیه تراز ازمایشی چهار ستونی، می‌بایست جمع ستون‌های مانده حساب و ستون‌های گردش حساب با هم برابر شوند. این تراز ازمایشی به دلیل برخورداری از ستون‌های گردش حساب به مدیران شرکت در اتخاذ تصمیم‌ها کمک زیادی میکند.
تراز آزمایشی شش ستونی
تراز آزمایشی شش ستونی یکی از ترازهای آزمایشی دقیق می‌باشد که در آن دو ستون دیگر نیز برای نشان دادن گردش حساب اضافه میشود. در این دو ستون گردش حساب پیش از دوره و گردش حساب طی دوره یادداشت می‌گردد. این تراز آزمایشی بر خلاف تراز ازمایشی دو ستونی و تراز آزمایشی چهار ستونی که در یک زمان مشخص تهیه می‌شدند، در یک بازه زمانی مشخص تهیه میشود.
به‌عنوان مثال اگر تراز ازمایشی شش ستونی در بازه زمانی یک مهر تا ۳۰ مهر تهیه شود دو ستون اول از ابتدای سال مالی تا تاریخ یک مهر، دو ستون بعد از تاریخ یک مهر تا ۳۰ مهر و دو ستون آخر این تراز ازمایشی نیز مانده حساب می‌باشد. در واقع در تراز آزمایشی شش ستونی موارد بررسی فقط شامل گردش حساب آن دوره مالی نمی‌باشد بلکه گردش حسابهای شرکت از ابتدای سال مالی تا ابتدای دوره مذکور اهمیت دارد.
تراز آزمایشی هشت ستونی
تراز آزمایشی هشت ستونی از لحاظ ساختاری همانند تراز آزمایشی شش ستونی است با این تفاوت که دو ستون نسبت به تراز آزمایشی قبل بیشتر دارد. در تراز آزمایشی هشت ستونی، دو ستون با هدف گزارش مانده ابتدای دوره مالی اضافه شده است. در واقع می‌توان گفت که این اعداد مربوط به بستن حسابهای سال مالی قبل و انتقال مانده آنها به سال مالی جدید می‌باشند. این اطلاعات به تصمیم گیری بهتر مدیران شرکت و همچنین کمک زیادی میکند.
تراز ده ستونی
در تراز ازمایشی ده ستونی دو ستون به منظور نمایش گردش حساب کل به تراز ازمایشی هشت ستونی اضافه میشود در واقع جمع شش ستون اول تراز آزمایشی هشت ستونی به این ستون اضافه میشود.
تراز سلسله مراتبی
تراز سلسله مراتبی نیز نوعی ترازآزمایشی می‌باشد که به منظور نمایش سطوح پایین‌تر حسابها استفاده میشود. به عبارتی در تراز سلسله مراتبی سطح کل در بالا و زیر آن سطح معین قرار می‌گیرد.
تفاوت تراز آزمایشی اصلاح شده و اصلاح نشده
به طور کلی از نظر اصول و قواعد حسابداری ترازآزمایشی به دو نوع تراز آزمایشی اصلاح شده و اصلاح نشده تقسیم میشود. از همین رو به تراز آزمایشی که قبل از ثبت موارد اصلاحی در دفاتر شرکت و در پایان سال مالی تهیه میشود تراز ازمایشی اصلاح نشده و به تراز ازمایشی که بعد از ثبت موارد اصلاحی در دفاتر شرکت تهیه میشود تراز آزمایشی اصلاح شده گفته میشود. در واقع مبنای تهیه صورتهای مالی نیز تراز ازمایشی اصلاح شده است.
نحوه اصلاح تراز آزمایشی
همان طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم بعد از تهیه تراز آزمایشی و نوشتن نام حسابها و مانده آن ها در ستون بستانکار یا بدهکار باید توجه داشت که حاصل جمع مانده آن ها با هم برابر باشد. در صورتی که مانده بستانکار با مانده بدهکار برابر نباشد، می‌توان گفت که در فرایند ورود اطلاعات در دفتر کل یا مانده حسابها به ستون‌ها اشتباهی رخ داده است.
اگر تراز ازمایشی شرکت از روی دفاتر تعدیل نشده تهیه شده باشد می‌بایست پس از اصلاح دفتر کل، نسبت به اصلاح تراز آزمایشی نیز اقدام کرد. در واقع می‌توان گفت دیده نشدن توازن بین ستون‌های مانده حساب بدهکار و بستانکار نشانه هشدار و وجود خطا در محاسبات است. به همین دلیل می‌بایست علت این خطا مشخص شود.
اشتباهاتی که سبب تراز نشدن ترازنامه میشود
- خطا در انتقال اعداد از دفتر روزنامه به دفتر کل
- خطا در انتقال مانده حساب از دفتر کل به تراز آزمایشی
- خطا در ثبت مبلغ بدهکار و بستانکار به جای هم
- مانده گیری نادرست حسابها
ترتیب حسابها در تراز ازمایشی
تهیه تراز ازمایشی نیز همانند سایر گزارش‌های حسابداری بر اساس اصول و قواعد خاصی می‌باشد. همان طور که گفته شد تراز آزمایشی نوعی خلاصه از دفاتر کل است که صحت ثبت اسناد و دفاتر را تأیید میکند و در برگیرنده اطلاعاتی همچون دارایی‌ها، بدهی و سرمایه شرکت می‌باشد. به همین منظور ترتیب حسابها در تراز ازمایشی به صورت زیر می‌باشد:
در تراز آزمایشی شرکتها به ترتیب حسابهای دارایی، حسابهای بدهی و حسابهای سرمایه لیست میشوند. به عبارت دیگر دارایی‌ها به ترتیب سهولت در نقد شدن در تراز تراز حساب و دارایی حساب ازمایشی ثبت میشوند.
سخن پایانی
تراز آزمایشی از جمله گزارش‌های مهم و کاربردی حسابداری است که صحت ثبت اسناد و دفاتر حسابداری شرکت را اثبات میکند. به عبارتی تراز آزمایشی نوعی آزمایش برای تأیید عملکرد دفاتر کل و صورتهای مالی شرکت می‌باشد که در بازه‌ها و دوره‌های زمانی مختلف تهیه میشود. تراز ازمایشی از جهات مختلفی با ترازنامه تفاوت دارد از جمله مهمترین تفاوت‌های تراز ازمایشی با ترازنامه این است که تراز نامه در پایان هر دوره مالی تهیه میشود اما تراز آزمایشی در پایان هر ماه تهیه میشود.
در واقع تراز ازمایشی نوعی ابزار کنترلی به منظور بررسی و کنترل توازن مانده حساب دفاتر کل شرکت است. تراز آزمایشی با توجه به کاربردی که در هر شرکت دارد در انواع مختلفی تهیه میشوند. تراز آزمایشی دو ستونی، چهار ستونی، شش ستونی، هشت ستونی و تراز آزمایشی ده ستونی از مهمترین ترازهای آزمایشی مورد استفاده در شرکتها هستند.
دیدگاه شما