تاریخچه داو جونز

«صعود ۲.۵ برابری ارزش بورس تهران نسبت به بورس‌های جهان، براستی با وجود تحریم‌ها، بی‌ثباتی اقتصاد کلان، رشد اقتصادی منفی، نرخ تشکیل سرمایه منفی، رکود تورمی و. چه معجزه‌ای در اقتصاد ایران افتاده است که بورس تهران ۲.۵ برابر نسبت به جهان بالا رفته است؟» [۲]

تحلیل تکنیکال چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟

به ‌طور معمول راه‌های متفاوتی به‌ منظور سرمایه‌گذاری وجود دارد که در اصطلاح شامل بازارهای متفاوتی هستند که به آن‌ها بازارهای سرمایه‌گذاری موازی نیز گفته می‌شود. در همین راستا بازار سرمایه به ‌عنوان یکی از پرسودترین بازارهای سرمایه‌گذاری شناخته‌ شده است و در دهه‌های اخیر افراد زیادی سرمایه خود را به‌ منظور کسب سود در این بازار تزریق کرده‌اند. یکی از شروط مهم و پایه‌ای در بازار بورس داشتن مهارت کافی و لازم در این حوزه است که افراد با کسب این مهارت‌ها قادرند به بهترین شکل ممکن سرمایه خود را چند برابر کنند. البته در کنار مهارت‌های موردنیاز آشنایی با بازار و اخبار مهم و در ارتباط بودن با اشخاص حرفه‌ای و فعالین بازار نیز جزو ارکان این نوع از سرمایه‌گذاری نیز محسوب می‌شود. از قدیم از تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال به‌عنوان دو بازوی قدرتمند تحلیل سهام و بارز بورس یاد می‌شده که در زمان حال نیز همین تعریف صادق است.

تحلیل تکنیکال چیست؟

همان‌طور که از اسم تکنیکال مشخص است، تحلیل تکنیکال با استفاده از داده‌های نظیر نمودار، قیمت و حجم معاملات و ابزارهای مختلف به ارزیابی و تحلیل سهام و روند آن در روزهای آینده می‌پردازد. در اصل از تحلیل تکنیکال به‌ عنوان یک نوع استراتژی معاملاتی به ‌منظور ارزیابی سهم موردنظر و شناسایی فرصت‌های خوب برای ورود و خروج به سهم یاد می‌شود. شما از تحلیل تکنیکال می‌توانید بر روی تمام اوراق بهادری که دارای تاریخچه هستند و سوابق نوسانات و امور سرمایه‌گذاری آن قابل‌دسترس باشد استفاده نمایید. از تحلیل تکنیکال در اوراق سهم، بازار آتی و سایر اوراق استفاده می‌شود اما در نظر داشته باشید که عمده استفاده از این روش بیشتر در تحلیل سهام مورد معامله در بازار بورس کاربرد دارد.

می‌توان حدس زد که از زمان گذشته فرآیند تحلیل تکنیکال دستخوش تغییرات فراوانی بوده و اظهار نظرات بسیاری در این تکنیک پیاده‌سازی شده و در نهایت قالب اصلی آن در اختیار عموم گذاشته شد. تحلیل‌گران معمولاً از الگوهای متفاوتی در این پروسه از تحلیل سهام استفاده می‌کنند و به نتیجه دلخواه خود دست می‌یابند. در ادامه قصد داریم شما را با این الگوهای مهم در تحلیل تکنیکال بیشتر آشنا کنیم.

تاریخچه تحلیل تکنیکال

تاریخچه تحلیل تکنیکال برمیگردد به شخصی به نام چارلز داو که او به ‌عنوان متخصص امور مالی در گذشته از جایگاه بالایی بهره‌مند بود و جالب این است که از او به‌عنوان روزنامه‌نگار و کارآفرین یاد می‌شده. آقای داو بنیان‌گذار نشریه معروف وال‌استریت ژورنال نیز بوده و همچنین درگذر زمان شاخص صنعتی داو جونز نیز توسط وی تأسیس شد. چارلز داو به دنبال موفقیت‌های پی‌درپی در صنعت سرمایه‌گذاری، جزو اولین اشخاصی بود که قدم به عرصه تحلیل تکنیکال نهاد او با تشخیص و تعیین قیمت متوسط روزانه و هفتگی و ماهانه و نظم و ترتیب دادن به برخی الگوها به جریانات بازار پرداخت. بعدها با حضور اشخاص برجسته در بازار سرمایه و ارائه نظرات علمی و دقیق، تحلیل تکنیکال به ‌عنوان پایه و اساس شناخت سهم و روند آن در آینده مشخص شد.

چگونه تحلیل تکنیکال کنیم

معمولاً در این حوزه تحلیلگر تکنیکال با تمام حواس و دانسته‌های خود در تلاش است که روند حرکت سهم در آینده و تغییرات قیمتی سهم را پیش‌بینی کند. در کنار داده‌های مختلف به‌ منظور تحلیل، تحلیل‌گر می‌تواند از دو عامل قیمت و حجم معاملات سهم موردنظر ارزیابی خود را پیش ببرد. معمولاً برای انجام فرآیند تحلیل تکنیکال می‌توان از نظریه‌ها و الگوهای بی‌شماری استفاده کرد تا به نتیجه دلخواه رسید اما هر تحلیلگری با توجه به پشتوانه علمی و تجربیات خود در حوزه بازار بورس از این علم مهم در ارزیابی‌های خود استفاده می‌کند. جالب است بدانید که از بین تمامی ابزارهای موجود و معرفی‌شده در حوزه تحلیل تکنیکال، برخی از آن‌ها بر روند کنونی و در حال حاضر سهم تمرکز دارند و برخی از آن‌ها مختص پیش‌بینی روند آینده سهم هستند.

بررسی فرضیات مهم در تحلیل تکنیکال

در قسمت‌های قبلی مقاله با چارلز داو آشنا شدید در این قسمت یک نقل ‌قولی از داو وجود دارد که بیان داشت، مهم‌ترین فرض در تحلیل تکنیکال این است که قیمت، همه اطلاعات را مشخص می‌کند. در صورت آشنایی با بازار بورس و شناخت فن‌های تحلیل تکنیکال متوجه خواهید شد که این نوع از تحلیل بیشتر بر تحلیل آماری نوسانات قیمت سهم تکیه دارد و در تلاش است که با بررسی الگوهای گذشته و روندهایی که طی کرده و وضعیت کنونی سهم، به پیش‌بینی قیمتی سهم بپردازد. شما به ‌عنوان یک معامله‌گر باید این نکته را همیشه در نظر داشته باشید که امکان دارد معادلات در نظر گرفته‌ شده شما با انتشار یک خبر یا تزریق هیجانات در بازار جور درنیاید و روند سهم برخلاف پیش‌بینی شما حرکت کند.

نظریه بعدی در مورد تحلیل تکنیکال که توسط داو مطرح شد به این شکل است که نوسانات قیمتی بازار به‌ صورت تصادفی نبوده و الگوها و روند آن در طی زمان تکرار خواهد شد. بر اساس این نظریه متوجه می‌شوید که این روندها ممکن است در بازه زمانی کوتاه‌مدت و یا بلندمدت خود را نشان دهند و در همین راستا شما با مجهز بودن به دانش تحلیل تکنیکال قادر هستید که در این بازه‌های زمانی از سرمایه خود در بازار بورس سود کسب کنید. در حال حاضر تحلیل تکنیکال مهم شناخته می‌شود که در ادامه به تشریح آن‌ها می‌پردازیم.

1. قیمت همه‌چیز را مشخص می‌کند: در دنیای تحلیل تکنیکال طبیعتاً عده‌ای هم منتقد وجود خواهند داشت که بر اساس اظهارنظر آن‌ها این موضوع که تنها در نظر گرفتن نوسانات قیمتی یک سهم برای پیش‌بینی روند آن سهم کافی است را قبول ندارند. اصل تحلیل تکنیکال بر این معتقد است که همه موارد از جمله فرآیند اصول بنیادی نیز در قیمت یک سهم مشخص بوده، در ادامه تنها چیزی که بسیار مهم واقع می‌شود تحرکات قیمتی سهم است که با استفاده از آن می‌توان میزان عرضه و تقاضای بازار را سنجید.
2. قیمت در روند نمودار حرکت می‌کند: تحلیلگران تکنیکالی بر این اصل معتقد هستند که قیمت‌ها در روندهای زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در حال حرکت‌اند و روال گذشته را تکرار می‌کنند.
3. گذشته تمایل به تکرار دارد: معمولاً با فعالیت در بازار بورس و بررسی اجمالی نمودارهای سهم‌های متفاوت متوجه خواهید شد که روند قیمت از گذشته تاکنون تکرار می‌شود. در اصل مواردی نظیر برخورد احساسی و تزریق هیجانات منفی و مثبت در بازار بورس منجر به ایجاد این تکرار می‌شوند.

معرفی سطوح مختلف تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال سطوح مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

سطح اول: بررسی انواع نمودارها

نمودار یک جدول است که بر روی آن خطوط گرافیکی‌ای درج می‌شوند تا بتوان تاریخچه‌ی قیمت‌ها را مشاهده کرد، نمودارها پایه و اساس تحلیل را شکل می‌دهند که قبل از هرچیزی لازم است ابتدا به آن‌ها توجه شود.
در تحلیل تکنیکال 3 نوع نمودار معروف وجود دارند که در ادامه برای هرکدام مثال‌هایی خواهیم آورد:

1. خطی

نمودار خطی، یک خط زیگزاگی است که نقاط بسته شدن معاملات سهام شرکت را در بازه‌ی زمانی نشان می‌دهد.
وقتی این نقاط به هم متصل شوند، چنین تصویری ایجاد می‌شود که وضعیت کلی را به ما نشان می‌دهد.

2. میله‌‎ای
هر میله در این نمودار به معنای یک بازه‌ی زمانی است، مثلا نیم ساعت، یک ساعت یا یک روز، میله‌ها قیمت معاملات در آن بازه‌ی زمانی را نشان می‌دهند که تا سقف و کف آن چه بوده.

3. شمعی
نمودار شمعی تقریباً مانند میله‌ای است اما زیباتر بوده و اطلاعات بیشتری برای درک قیمت به ما می‌دهد.
هر شمع به معنای یک بازه‌ی زمانی است و رنگ هر شمع که معمولاً در دو نوع قرمز و سبز رسم می‌شوند، بیانگر صعود یا نزول قیمت‌ها است. اندازه‌ی شمع نیز تعداد معاملات در آن زمان را نشان می‌دهد که هر شکلی یک معنی به‌خصوص دارد.
جالب است بدانید پر استفاده‌ترین نوع نمودار شمعی است که میان معامله‌گران و تحلیل‌گران بورس، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، چون؛ در یک نگاه، تقریباً تمام اطلاعات به چشم آمده و درک وضعیت را آسان می‌کند.

سطح دوم: حمایت و مقاومت

این سطح یکی از با ارزش‌ترین سطوحی است که بعد از شناخت نمودارها، لازم است آن را فرا بگیرید، حمایت به معنای نزول قیمت بوده و مقاومت به معنای صعود قیمت است که حال جمع بندی‌شان نیز یک روند حمایتی یا مقاومتی را بیان می‌کند.
در تصویر فوق، کلیت نمودار مقاومتی است اما سطوح حمایتی نیز در آن دیده می‌شوند که پیش‌بینی این سطوح اجمالاً به همین درس مربوط است و اساس کلی آن در این سطح بررسی می‌شوند تا شخص بتواند اصول اولیه پیش‌بینی را بیاموزد.

سطح سوم: خطوط روند و رسم کانال

رسم خطوط روند باعث ایجاد کانال‌هایی می‌شوند که می‌توان با استفاده از آن‌ها بازار را بهتر روانشناسی کرد.
هر نمودار می‌تواند در برگیرنده‌ی سه نوع کانال باشد:
یک نوع؛ صعودیِ آبی «رو به بالا» است.
نوع دیگر؛ نزولیِ قرمز «رو به پایین» است.
و نوع آخر: مستطیل مشکیِ ثابت است.
این کانال‌ها با توجه به سطوح مقاومتی و حمایتی روند رسم می‌شوند و تا زمانی که روند تغییر جهت نداده ادامه داده می‌شوند.
به طور کلی کف کانال به معنای محدوده خرید بوده و سقف کانال محدوده فروش.
در حقیقت چیزی که این کانال‌ها به معامله‌گران می‌گویند: بیان الگوهای تکرار شونده مثل «امواج الیوت» هستند که درک‌شان را تسهیل بخشیده و پیش‌بینی روند یک نمودار را ساده می‌کنند.

سطح چهارم: علوم فیبوناچی

بحثی که برای استفاده‌ی حرفه‌ای از دانسته‌های مربوط به نمودارها لازم است، آموزش اندیکاتور فیبوناچی می‌باشد.
شما بعد از شناخت کلی نمودارها، سطوح نموداری و کانال‌ها، لازم است اصول و نسبت‌هایی که برای تحلیل لازم هستند را بیاموزید که متعارفاً سرفصل‌های آن به فیبوناچی باز می‌گردد.
فیبوناچی، سطوحی هستند که برای شناخت فرصت‌های ورود و خروج از سهام را نشان می‌دهند که به نسبت‌های ریاضی مربوط می‌شود.

سطح پنجم: خواندن شاخص‌ها

«شاخص» در حقیقت به معنای رقمی است که در یک بازه‌ی زمانی به ‌عنوان سود یا ضرر میانگین چند مشترک تعیین می‌شود. این مساله در بورس نیز همین معنی را می‌دهد.
به‌طور‌ کلی در بازار بورس ایران تعدادی زیادی شاخص اصلی و‌ فرعی مختلف داریم که هر کدام طبق دسته‌بندی خود وضعیت مجموعه‌ای از شرکت‌ها را نشان می‌دهند. این سطح به بررسی این شاخص‌ها و شناخت‌شان می‌پردازد.

سطح ششم: مرور تخصصی یا استفاده پیشرفته

همانطور که می‌دانید، هر علمی یا دانشی در سطوح مقدماتی، متوسطه و پیشرفته تدریس می‌شود و یادگیری هر علم به همین شکل صورت می‌پذیرد. یعنی؛ نکات پیشرفته را لازم است بعد از طی کرن سطوح نامبرده انجام داد، اما چرا؟
اگر به کارکرد یادگیری انسان نگاهی بیاندازیم، متوجه خواهیم شد که مغز، ابتدا موارد ساده را از میان اطلاعات بررسی کرده، ذخیره می‌کند و سپس به سراغ موارد پیشرفته می‌رود. اگر در سطوح آموزشیِ تحلیلِ تکنیکال، در هر سطح به موضوعات پیشرفته یا پیچیده نیز پرداخته شود، مغز در یادگیری آن اطلاعات و طبقه‌بندی آن‌ها دچار اشکال شده و همان موضوعات پایه را نیز فراموش می‌کند.
به همین سبب سطوح پیشرفته اغلب برای انتهای هر آموزش استفاده می‌شوند تا شخص بتواند ساختار یافته‌تر آن علم را آموخته و استفاده موثرتری از آن داشته باشد.

تفاوت تحلیل بنیادی و تکنیکال در چیست؟

همان‌طور که در قسمت‌های ابتدایی به این اصل اشاره کردیم، تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال از بهترین و پرکاربردترین روش‌های معاملاتی در بازار بورس هستند. از هر کدام از این روش‌ها به‌ منظور تحلیل، بررسی داده‌ها، ارزیابی موقعیت فعلی و پیش‌بینی قیمتی آینده سهم استفاده می‌شود که همانند عرصه‌های مختلف در حوزه مالی و سرمایه‌گذاری دارای حامیان و منتقدان خاص خود است.

در تحلیل بنیادی به‌ طور معمول به ارزش ذاتی سهم پرداخته ‌شده و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این ارزیابی از داده‌های اقتصادی، صنایع و شرایط مالی شرکت‌ها و … استفاده می‌کند تا به تحلیل بنیادی سهم بپردازد. تحلیل تکنیکال از این‌ جهت با تحلیل بنیادی متفاوت است که عامل قیمت و حجم سهم موردنظر، به‌عنوان تنها ورودی‌های ارزیابی یا تحلیل به شمار می‌آیند. در تحلیل تکنیکال به ارزش ذاتی سهم پرداخته نمی‌شود اما در عوض از نمودار سهام استفاده می‌شود که با تعیین الگوهای آن، رفتار سهم را در آینده نمایش داده شود.

سخن آخر

با توجه به مطالب ارائه ‌شده در مقاله تحلیل تکنیکال چیست؟ متوجه شدیم که تحلیل تکنیکال به تنهایی پتانسیل بسیار بالایی برای ارزیابی بازار و روند قیمتی سهم داشته و می‌توان با تکیه ‌بر آن تصمیم‌گیری‌های معقول‌تری به‌منظور سرمایه‌گذاری در این بازار اتخاذ کرد. یکی از مزیت‌های تحلیل تکنیکال وجود الگوها و ابزارهای متنوع در آن است که هر فردی با تکیه ‌بر دانش و تخصص خود در آن حوزه یا الگوی به‌ خصوص قادر به انجام ارزیابی یا تحلیل سهم‌ها خواهد بود. پیشنهاد می‌کنیم به‌ منظور شروع سرمایه‌گذاری موفق در بازار بورس و کسب سود عالی از فن‌های تحلیل تکنیکال بهره‌مند شوید.

شاخص S&P 500

کمپانی Standard & Poor’s یکی از شناخته شده‌ترین کمپانی‌ها در دنیای اقتصاد است.

کار اصلی این شرکت ساختن اندیکاتور‌ها و شاخص‌هایی برای تخمین سلامت اقتصاد، منبع اطلاعات، سبک سنگین کردن موقعیت‌های سرمایه گذاری و حتی اطمینان از صلاحیت شرکت‌ها و تعهدات بدهی است.

تاریخچه کمپانی Standard & Poor’s

کمپانی Standard & Poor’s از دو شرکت تشکیل شده است که با کاربری‌های متفاوتی تأسیس و سپس با یکدیگر ترکیب شدند.

انتشارات Poor’s در ابتدا کتابچه‌های راهنما در مورد صنایع راه آهن منتشر می‌کرد که برای اولین بار در سال 1916 میلادی اولین لیست دسته بندی خود را منتشر کرد.

از آن طرف دفتر آماری Standard که با هدف انتشار اطلاعات مالی در مورد کمپانی‌های مختلف تأسیس شده بود موفق شد برای اولین بار در 1923 میلادی اولین شاخص بازار سهام خود را عرضه کند که 233 کمپانی را شامل می‌شد.

این دو شرکت در سال 1941 با یکدیگر ادغام و در سال 1966 توسط McGraw Hill مالک شاخص داو جونز (Dow Jones) خریداری شد و در سال 2012 برای خلق یک اندیکاتور بی نقص، S&P با داو جونز ترکیب شد.

در سال 2016 S&P دوباره با نام S&P Global به صورت مستقل معرفی شد. این مجموعه که شامل زیرمجموعه‌هایی مثل مقیاس رتبه بندی جهانی S&P، هوش بازار جهانی S&P، شاخص‌های داو جونز S&P و چند ابزار دیگر می‌شود امروزه بالغ بر 1500 آنالیز اعتباری و بیش از 1 میلیون رتبه بندی اعتباری در مورد دولت‌ها، مؤسسات، اقتصاد کشور و زیرمجموعه‌های آن منتشر کرده است.

امروزه S&P به عنوان یکی از معتبرترین ابزار‌های سنجش ریسک اعتباری شناخته می‌شود که چندین صنعت مختلف، بنچمارک‌های اقتصادی و کلاس بندی سرمایه‌های مختلف را پوشش می‌دهد.

رتبه بندی‌های S&P از نمره AAA الی D صورت می‌گیرد که شرکت‌های خصوصی یا دولتی را نیز شامل می‌شود. علاوه بر این، افق دید‌های کوتاه مدت این شرکت از 6 ماه الی 2 سال را شامل می‌شود که برای کاربران با درجات کاری مختلف بسیار کارآمد است.

نحوه عملکرد S&P 500 و مقایسه با DJIA

S&P شاخصی است که وزن دهی سهام مختلف را بر اساس ارزش بازار آن‌ها انجام می‌دهد.

در این حالت وزن هر شرکت و تأثیر آن روی شاخص، بر اساس سهام شناور آزاد آن در بازار خواهد بود؛ سهامی که در بازار میان عموم در حال گردش است.

در این حالت، به عنوان مثال شرکتی با ارزش بازار 20 میلیارد دلار، وزن سنگین‌تری نسبت به شرکتی با ارزش بازار 15 میلیارد دلار خواهد داشت و تغییرات شرکت با ارزش بیشتر، روی شاخص S&P پررنگ‌تر خواهد بود.

در مقابل شاخص داو جونز (DJIA) وزن دهی سهام را بر اساس قیمت سهام آن‌ها انجام می‌دهد و به عنوان مثال شرکتی که هر سهم آن 100 دلار ارزش تاریخچه داو جونز دارد، وزن سنگین‌تری نسبت به سهامی با ارزش 50 دلار دارد فارغ از این که ارزش بازار این دو شرکت چقدر باشد.

شاخص‌های Standard & poor

شاخص معروف S&P 500 برای اولین بار در ماه مارس سال 1957 میلادی عرضه شد.

S&P 500 اولین شاخصی است که با استفاده از کامپیوتر طراحی شده و به صورت روزانه عرضه می‌شود و امروزه به جزئی جدایی ناپذیر از بازار سهام ایالات متحده آمریکا مبدل شده است.

شاخص S&P 500 بالغ بر 500 شرکت بزرگ آمریکایی فعال در بازار سهام نیویورک یا نزدک (NASDAQ) را پوشش می‌دهد که باعث شده از این شاخص برای سنجش سلامت اقتصادی کمپانی‌های بزرگ آمریکایی استفاده شود.

به جرات می‌توان گفت S&P 500 یکی از معروف‌ترین شاخص‌های اقتصادی سراسر کره زمین است که مانند بنچمارکی برای سنجش عملکرد بسیاری از کمپانی‌ها، سرمایه‌های متقابل، ETF‌ها و … استفاده می‌شود.

سایر شاخص‌هایی که توسط شرکت S&P طراحی و عرضه شده‌اند قسمت‌های متفاوت بازارهای مالی مختلفی را پوشش می‌دهند.

قسمت عمده این شاخص‌ها توسط زیرمجموعه S&P Dow Jones عرضه می‌شوند که شامل موادی مانند S&P SmallCap 600، S&P MidCap 400، S&P Composite 1500 و S&P 900 هستند که به نوبه خود سطح سلامت بازار‌های زیر مجموعه خود را نشان می‌دهند.

نحوه رتبه بندی کمپانی‌ها بر اساس شاخص S&P

مقیاس رتبه بندی جهانی Standard & Poor’s ابزارهای پرداخت بدهی که توسط شرکت‌های مختلف عرضه شده است را مورد بررسی قرار داده و بر اساس این که شرکت‌ها در تأدیه بدهی‌های خود در یک بازه زمانی خاص چقدر موفق هستند آن‌ها را رتبه بندی می‌کند.

در این رتبه بندی از حروف A الی D استفاده می‌شود و برای بیان بهتر ممکن است گاهی از علامت‌های + و – نیز استفاده شود.

در صورتی که رتبه یک شرکت بهتر از BBB باشد، به آن «رتبه سرمایه گذاری» یا «investment grade» داده می‌شود که در واقع نشان می‌دهد آن شرکت برای سرمایه گذاری مناسب است. در صورتی که رتبه شرکت از BBB پایین‌تر باشد به آن رتبه «قابل بررسی» یا «speculative» داده می‌شود که نشان می‌دهد سرمایه گذاری در آن شرکت با درجاتی از ریسک همراه است.

در ادامه نحوه رتبه بندی S&P برای داشتن یک سرمایه گذاری کوتاه مدت یک ساله یا کمتر را مشاهده می‌کنید:

چه شرکت‌هایی توسط S&P 500 پوشش داده می‌شوند؟

شاخص S&P از 500 شرکت قدرتمند آمریکایی تشکیل شده است که بسیاری از آن‌ها شرکت‌های نام آشنایی هستند از جمله مایکروسافت، اپل، ویزا، کوکا کولا و … .

برای این که شرکتی در لیست S&P درج شود، باید 10 درصد از سهام شرکت در بازارهای عمومی در گردش بوده و سهم کمپانی از کل بازار بیش از 13/1 میلیارد دلار باشد.

علاوه بر این‌ها، مؤلفه‌های دیگری مانند ارز کلی بازار، میزان نقد شوندگی، دسته بندی شرکت و میزان سهام شناور آزاد توسط کمیته خاصی بررسی شده و لیست 500 شرکتی این شاخص مدام در حال بروز رسانی و تغییر است.

مطلب اصلی آن است که سهام تحت پوشش S&P قسمت عمده ارزش بازار (حدود 80%) را شامل شده و نشان دهنده وضعیت کلی بازار است.

جمع‌بندی

شاخص‌ها و اندیکاتور‌های طراحی شده توسط شرکت‌های مختلف کمک شایانی به فعالان بازار سرمایه می‌کند تا در شرایط مختلف اقتصادی معیار مناسبی را برای سنجش وضعیت بازار و مقایسه با شرایط مشابه در دست داشته باشند.

دقت شاخص‌های طراحی شده به نحوه بررسی، جامعیت و سابقه آن‌ها بستگی دارد و شاخص‌های مناسب برای افراد فعال در حوزه مالی مانند ابزار اندازه گیری برای ریاضی‌دانان است.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید .

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

تحلیل تکنیکال چیست و چه کاربردی دارد؟ + ویدیو

تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های تحلیل قیمت و بررسی بازارهای مالی است که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در کنار تحلیل فاندامنتال از آن استفاده می‌کنند.

تحلیل فاندامنتال شامل بررسی بیانیه‌های مالی یک شرکت، وضعیت شبکه یک ارز دیجیتال و پیگیری رویدادها و اخبار آن‌ (شامل ارائه برخی بروزرسانی‌ها، انتقال به شبکه اصلی، گردهمایی و …) است، در حالی‌ که در تحلیل تکنیکال با استفاده از تاریخچه حجم و قیمت می‌توان وضعیت یک ارز دیجیتال را سنجید و در مورد آن تصمیم‌گیری کرد.

تحلیل تکنیکال چیست؟

تحلیل تکنیکال که در واقع کار با نمودار و ابزارهای آن است، نوع خاصی از تحلیل به شمار می‌رود که رفتار آینده بازار را با توجه به حرکات قبلی قیمت و داده‌های حجم معاملات پیش‌بینی می‌کند.

تحلیل تکنیکال در شکل ابتدایی خود در قرن ۱۷ در آمستردام هلند و در قرن ۱۸ در ژاپن مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما شکل مدرن این تحلیل از فعالیت‌های چارلز داو، خالق شاخص اقتصادی میانگین صنعتی داو جونز، آغاز شد.

این نوع تحلیل که در بازارهای مالی سنتی مانند سهام و بورس به کار می‌رود را می‌توان در بازار ارز دیجیتال نیز استفاده کرد.

با وجود آنکه در تحلیل تکنیکال با شاخص‌ها، اعداد و نمودارها سروکار دارید، این تحلیل به نوعی مطالعه رفتار انسان‌ها در بازارهای مالی محسوب می‌شود. رفتارهایی که با احساسات انسانی عجین شده و گاهی خود را در قالب ترس و طمع در شرایط مختلف نشان می‌دهد.

باید توجه داشت تمام معامله‌گرانی که یک سهام در بازار بورس یا یک ارز دیجیتال در صرافی‌ها را خرید و فروش می‌کنند، در واقع «بازار» را برای آن ارز دیجیتال یا سهام شکل می‌دهند و «احساسات» این معامله‌گران و سرمایه‌گذاران است که قیمت را تعیین می‌کند.

به عبارتی دیگر نیروهای «عرضه» (Supply) و «تقاضا» (Demand) که هسته بازارهای مالی را شکل می‌دهند، به نوعی از احساسات معامله‌گران ناشی می‌شوند که بر اساس آن‌ها حرکات قیمتی شکل می‌گیرد. پس تحلیل تکنیکال را می‌توان به نوعی تحلیل رفتارهای انسانی نیز تعریف کرد.

لازم به اشاره است که از تحلیل تکنیکال در بازارهای تحت شرایط عادی با حجم معاملات و نقدینگی بالا می‌توان پاسخ مناسبتری دریافت کرد.

تحلیل تکنیکال، رویه‌ای درست یا غلط؟

آخرین باری که هواشناسی پیش‌بینی دقیقی ارائه‌داد را به یاد می‌آورید؟ احتمالا برخی از این پیش‌بینی‌ها درست از آب درنیامده باشند. حتی در بسیاری از موارد پیش‌بینی کردن کار بیهوده‌ای به نظر می‌رسد چرا که بسیاری از آن‌ها نتیجه اشتباهی را پیش‌بینی می‌کنند. با این حال چرا باز هم به پیش‌بینی‌های هواشناسی گوش می‌دهیم؟

پیش‌بینی‌ها در کل مفید هستند، چراکه ما را برای اتفاقی که احتمال وقوع آن‌ها وجود دارد، آماده می‌کنند. مثلا اگر هواشناسی هوا را بارانی پیش‌بینی کرده باشد، ما برای اطمینان با خودمان چتر می‌بریم و اگر آفتابی پیش‌بینی کند، عینک‌ آفتابی خود را می‌زنیم. می‌دانیم که احتمال دارد به وسایل همراهمان نیاز پیدا نکنیم اما به هر حال برای این اتفاق‌ها آماده خواهیم بود.

تحلیل تکنیکال هم شباهت زیادی با پیش‌بینی هواشناسی دارد. تحلیلگران تکنیکال می‌دانند برای چه اتفاقی آماده شوند، اما این را نیز به خاطر دارند، که قیمت‌ها همیشه موافق نظر آن‌ها حرکت نمی‌کند. بیایید برخی از دلایلی که پیش‌بینی هواشناسی به تحلیل تکنیکال شباهت دارد را بررسی کنیم:

۱. در پیش‌بینی هواشناسی دما و فشار اندازه‌گیری می‌شود و با استفاده از این اطلاعات تغییرات آب و هوایی مانند جبهه‌ها و مناطق کم‌فشار و پرفشار بررسی می‌شود. در تحلیل تکنیکال پارامترهای قیمت و حجم معاملات به عنوان ورودی استفاده می‌شوند تا درباره حرکات بازار که ترس و طمع، روندها، بازگشت روندها و غیره مطلع شویم.

۲. با وجود دسترسی به انبوه داده‌ها در هواشناسی، هنوز از تجربه و درک شخصی در پیش‌بینی نهایی استفاده می‌شود. تحلیلگران تکنیکال نیز به همین صورت در بسیاری از موارد از تجربه خود بهره می‌برند.

۳. پیش‌بینی دقیق هوا بستگی به دانش فردی از اطلاعات و آب و هوای محلی دارد. فرضا اگر شخص پیش‌بینی کننده از تگزاس به آلاسکا مهاجرت کند، برای اینکه با آب و هوای آلاسکا آشنا شود، کمی زمان نیاز خواهد داشت. همین شرایط در تحلیل تکنیکال نیز حاکم است. کسانی که در بازار بورس نیویورک معامله می‌کنند، برای عادت به بازار کالا یا بازار ارزهای دیجیتال نیاز به زمان دارند. چراکه بازارهای بورس بزرگ با بازارهای بورس کوچک تفاوت دارند.

۴. در اوایل دورانی که پیش‌بینی هواشناسی شکل گرفت، برخی از افراد سودجو سعی داشتند مردم را قانع کنند که می‌توانند آب و هوا را کنترل کنند یا حداقل پیش‌بینی‌های بسیار دقیقی از آب و هوا دارند که هرگز به خطا نمی‌رود. متاسفانه در زمینه تحلیل تکنیکال هم افرادی وجود دارند که بر بی‌نقص بودن و درست بودن همیشگی تحلیل‌های خود اصرار دارند.

۵. پیش‌بینی‌های هواشناسی معمولا زمانی که شرایط تغییر نمی‌کند، درست از آب درمی‌آید. اگر آسمان سه روز گذشته آفتابی باشد و جبهه آب‌وهوایی بزرگی هم وارد نشود، احتمالا امروز هم آفتابی خواهد بود. تحلیل‌های تکنیکال هم معمولا وقتی اخبار مهم و جدیدی یا رویداد خاصی اتفاق نیافتد، به درستی جواب می‌دهد. با وقوع تغییرات بزرگ امکان پیش‌بینی به‌صورت دقیق هم در هواشناسی و هم در بازار مالی بسیار مشکل می‌شود.

۶. پیش‌بینی هواشناسی و تحلیل تکنیکال معمولا در مقیاس‌های متوسط کاربرد بهتری دارند. همانطور که پیش‌بینی هوا برای یک شهر بزرگ امکان‌پذیر است اما برای منطقه‌ای از شهر بسیار سخت است. همین شرایط در تحلیل تکنیکال نیز وجود دارد به‌صورتیکه پیش‌بینی ثانیه به ثانیه بازار بسیار سخت است و استفاده از تحلیل‌های روزانه یا هفتگی می‌تواند موثرتر واقع شود. همچنین پیش‌بینی هوای یک کشور یا یک بازار مالی در بازه زمانی طولانی‌مدت (مثلا بازار ارزهای دیجیتال امسال سال خوبی نخواهد داشت) شاید استفاده چندانی نداشته باشد.

سعی کنید این مقایسه بین پیش‌بینی هوا و تحلیل تکنیکال را به یاد داشته باشید تا از مزیت‌های این تحلیل و محدودیت‌های آن آگاه باشید.

آموزش تحلیل تکنیکال

برای آموزش تحلیل تکنیکال منابع مختلفی در سطح اینترنت وجود دارد و همچنین کتاب‌های زیادی برای آموزش این علم نوشته شده‌ است. با این وجود، تحلیل تکنیکال نیز مانند سایر علوم با استفاده از ابزارهای جدید ارتقا می‌یابد و با توجه به بازار مالی مورد استفاده، تکنیک‌ها و شاخص‌های جدیدی به آن افزوده می‌شود.

همچنین از مطالب مربوط به آموزش تحلیل تکنیکال که در سایت ارزدیجیتال در حال انتشار است نیز می‌توانید استفاده کنید:

سوالات متداول

تحلیل تکنیکال ابزاری برای بررسی احتمالات مختلف در نمودارهای قیمتی است. با تحلیل تکنیکال می‌توان سطوح عرضه و تقاضا را شناسایی کرده و برای ریزش‌ها و رشد‌های احتمالی آماده شد.

این به خود شما بستگی دارد که چه نوع تحلیلگری هستید. برخی تحلیلگران موفق تنها تحلیل تکنیکال را در معاملات خود به کار می‌برند و برخی دیگر با افزودن تاثیر اخبار و تحلیل بنیادی به تحلیل نمودارهای قیمتی، به چشم‌انداز گسترده‌تری می‌رسند.

کتاب‌ها و منابع مختلفی برای آموزش مقدماتی و پیشرفته تحلیل تکنیکال نوشته شده است؛ با این حال در سایت ارزدیجیتال با دنبال کردن سری آموزش‌های تحلیل تکنیکال می‌توانید با اصول اولیه تحلیل تکنیکال بیشتر آشنا شوید.

تاریخچه بورس جهان و ایران

تاریخچه پیدایش واژه بورس به قرن پانزدهم میلادی باز می‌گردد. در آن زمان بازرگانان، صرافان و کسبه شهر «بروژ» در بلژیک در میدانی به نام «تربورس» در مقابل خانه اشراف زاده‌ای به نام «واندر بورس» جمع می‌شدند و به مبادله اسناد تجاری و اوراق بهادار می‌پرداختند.

به گزارش شهر بورس، اولین بورس اوراق بهادار جهان در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. فعالیت‌های مرتبط با بورس در شهر لندن نیز از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه‌خانه‌ها شروع شد. این فعالیت‌ها در سال ۱۷۷۳ میلادی و با خرید ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جدیدی تاریخچه داو جونز شد. در نهایت در سوم مارس سال ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.

از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار، کالا و… می‌کردند به بورس معروف شد. البته در آن زمان این مکان‌ها نظم و انضباط خاصی نداشتند و همه افراد می‌‌توانستند بدون کمترین محدودیتی در آنجا فعالیت کنند اما به مرور زمان نظم و انضباط خاصی در این مکان‌ها حاکم شد به تاریخچه داو جونز نحوی که پس از مدتی فقط بازرگانان، صرافان و دلالان اجازه پیدا کردند تا در این مکان‌ها به خرید و فروش بپردازند.

در گذر زمان تالارهای مسقف بورس شکل گرفت و بازرگانانی که تا بیش از آن در هوای آزاد خرید و فروش می‌کردند، برای خرید و فروش به این تالارها می‌رفتند. در بسیاری از منابع علمی و تاریخی زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس را به‌عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می‌کنند، اگرچه همان طور که اشاره شد پیشینه این مهم به قبل از آن تاریخ و به قرن ۱۵ میلادی برمی‌گردد.

تاریخچه بورس سهام نیویورک در وال استریت

مقرّ اصلی تعدادی از مهمترین بورس‌های جهان به خصوص بورس نیویورک، در خیابان وال استریت در محله منهتنِ نیویورک است. دلیل نام‌گذاری وال استریت به این نام، ساخت دیواری بزرگ توسط استعمارگران هلندی برای جلوگیری از حملات سرخ ‌پوستان و دزدان دریایی در سالیان دور در این منطقه بوده است.

در آن زمان ۲۶ کارگزار بازارِ سهام، در خیابان وال استریت نیویورک، در ۱۷ ماهِ می سال ۱۷۹۲ میلادی زیر یک درخت چنار دور هم جمع شده و توافق نامه‌ای را امضا کردند سپس در ۸ مارس سال ۱۸۱۷ اساسنامه‌ای تنظیم شد که آغاز به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشید.

با شروع فعالیت بورس‌های بزرگ جهان به تدریج سایر کشورهای در حال توسعه و پیشرفته نیز دارای بورس شدند تا جایی که امروز کمتر کشوری را می‌توان یافت که بورس نداشته باشد. به نظر می‌رسد بورس‌ها و بازارهای مالی امروزه نقش مهمی را در عرصه اقتصادی کشورهای جهان ایفا می‌کنند و این سیر تکامل و توسعه بازارهای مالی همچنان ادامه خواهد داشت.

بورس‌های معتبر دنیا چه بورس‌هایی هستند؟

بورس نیویورک در ساختمانی اجاره‌ای واقع در پلاک ۴۰ وال استریت شروع به کار کرد. در حال حاضر معتبرترین بورس جهان، بورس نیویورک است. شاخص اصلی این بورس داوجونز نام دارد و معاملات این بورس به صورت الکترونیکی انجام می‌گیرد. بورس نیویورک از نظر حجم سرمایه‌گذاری و معاملات، بزرگترین بورس دنیا است. بازار بورس نزدک نیز به عنوان بزرگترین بازار معاملاتِ خردِ سهام آمریکا توسط انجمن ملی معامله‌گران اوراق بهادار بورس نیویورک در سال ۱۹۷۱ تأسیس شده و آغاز به کار کرد.

بورس‌ لندن که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، بورس توکیو، بورس فرانکفورت و بورس پاریس از دیگر بورس‌های معتبر و مهم دنیا هستند که نقش بزرگی در اقتصاد جهان ایفا می‌کنند.

تاریخچه بورس ایران

ایده راه‌اندازی بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵ برمی‌گردد. در این سال، یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی به منظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی ناظر بر فعالیت بورس اوراق بهادار، به ایران آمدند. متاسفانه مطالعات راه‌اندازی بورس با آغاز جنگ جهانی دوم و مشکلات داخلی ایران بیش از 25 سال متوقف شد.

پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، مجددا در سال ۱۳۳۳ ماموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی وقت محول شد. این گروه پس از ۱۲سال، در سال ۱۳۴۵، قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه و لایحه مربوطه را به مجلس شورای ملی ارسال کردند که این لایحه در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۵ تصویب شد. بورس اوراق بهادار تهران از پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، فعالیت خود را رسما با انجام چند معامله روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد.

پس از آن سهام شرکت نفت پارس، چند نوع اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد در بورس تهران پذیرفته شدند. در آن زمان اعطای معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌ها و موسسات پذیرفته شده در بورس، عامل مهمی در تشویق شرکت‌ها به عرضه سهام خود در بورس اوراق بهادار تهران بود.

سیر تحولات تاریخ ۵۰ ساله بورس در ایران

تاریخچه بورس ایران را می‌توان به ۴ دوره زمانی تقسیم کرد: در دوره اول که به زمان پیش از انقلاب اسلامی ایران برمی‌گردد، بورس ایران با عرضه سهام بانک صنعت و معدن، شرکت نفت پارس، سیمان تهران، سیمان شمال، بانک توسعه صنعتی، اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه عباس آباد، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اسناد خزانه شروع به کار کرده و تا سال ۱۳۵۷ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به عدد ۱۰۵ رسید.

با پیروزی انقلاب اسلامی بورس اوراق بهادار تهران نیز وارد فصل جدیدی شد. رویدادهای سیاسی و شروع جنگ تحمیلی در آن زمان و همچنین اتفاقات اقتصادی پس از آن، اعم از ادغام بانک‌ها و شرکت‌های بیمه و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران منجر به کاهش تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۸ شد.

پایان جنگ تحمیلی و توسعه بازار سرمایه

دوره سوم از سال ۶۸ آغاز شده و با شکل‌گیری سیاست‌های دولت مبنی بر گسترش بازار سرمایه همراه شد. به طوری که در سال ۱۳۷۵ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به حدود ۲۵۰ شرکت رسید. در این سال‌ها افزایش عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس، عرضه این سهام از طریق شبکه بانکی در سرتاسر کشور و همچنین عرضه سهام به کارگران به نرخ‌های ترجیحی براساس مصوبات دولت، منجر به فراگیر شدن تب و تاب بورس در کشور شد. در ادامه و تا سال ۱۳۸۳ شاخص‌های بورس از رشد بسیار خوبی برخوردار بوده است.

تحولات بازار سرمایه پس از سال ۱۳۸۴

آغاز دوره زمانی چهارم در بورس ایران همزمان با رونق و شکوفایی این بازار در سال‌ ۱۳۸۳ اتفاق افتاد. اگرچه بورس ایران در تاریخ فعالیت خود، همواره فراز و فرودهای بسیار زیادی را داشته است، اما به جرات می‌توان گفت که یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخ بورس در ایران، تصویب قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۴ بود که با رفع برخی نارسایی‌ها و نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در کشورمان را فراهم کرد.

براساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بازار سرمایه ایران تشکیل شد. راه‌اندازی سامانه معاملات آنلاین در سال ۱۳۸۹ نیز نقطه عطف دیگری در گسترش معاملات بورس ایران، چه از نظر ارزش معاملات و چه از نظر فراگیر بودن در جامعه بود. لازم به ذکر است سازمان بورس که خود تحت نظارت شورایی به اسم شورای عالی بورس فعالیت می‌کند، وظایف متعددی دارد که یکی از مهمترین وظایف آن، تأسیس و نظارت بر عملکرد بورس‌های مختلف است.

چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند:

بورس اوراق بهادار تهران: انجام معاملات سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت و …

فرابورس ایران: که در آن‌جا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.

بورس کالای ایران: انجام معاملات انواع کالاها و محصولات مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و … .

بازار بورس ایران

بازار بورس در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۱۵ در دوره‌ی رضا شاه مطرح شد اما ایجاد نشد. بازار بورس به طور رسمی در سال ۱۳۴۶ کار خود را آغاز کرد. در سال ۱۳۵۷ و در آستانه‌ی انقلاب تعداد شرکت‌های ارائه شده در بازار بورس به ۱۰۵ شرکت رسید. پس از روی کار‌آمدن جمهوری اسلامی تعداد شرکت‌هایی که سهام خود را در بازار بورس ارائه می‌دادند، به شدت کاهش یافت. در سال ۱۳۶۸ بار دیگر با درپیش گرفتن سیاست خصوصی سازی که در واقع واگذاری شرکت‌ها و کارخانه‌جات دولتی به عوامل حکومتی بود، بار دیگر روند صعودی ارائه ‌سهام شرکت‌ها در بازار بورس آغاز شد. [۱]

در سال ۱۳۹۹ و بعداز اوج گیری بحران کرونا، دولت حسن روحانی به علت تعطیلی بازار کار و تجارت و کاهش درآمدهای مالیاتی که سهم به سزایی از بودجه‌ی خود را بر آن سوار کرده بود، هم‌چنین به خاطر وضعیت وخیم اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و کاهش شدید قیمت نفت در مضیقه شدید مالی قرار گرفت.

راه حل دولت جمهوری اسلامی برای این کسری بودجه ارائه‌ی سهام بسیاری از شرکت‌ها در بازار بورس و تبلیغات حول آن بود تا خود را از ورشکستگی نجات دهد. شستا یکی از غول‌های اقتصادی ایران از جمله این شرکت‌ها است. گفته می شود بسیاری از شرکت‌های مشارکت کننده حتی وجود خارجی ندارند و فقط بر روی کاغذ هستند.‌ ۷ شرکت پتروشیمی در نقاط مختلف ایران از این جمله‌اند.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی جمهوری اسلامی، این وضعیت را یک حباب توصیف ‌کردند و بر خلاف تبلیغات رسمی آن‌را ناشی از نیاز دولت به در ‌آمد و پول می‌دانند. هم اکنون بازار بورس پس از گذشت چند ماه در حال سقوطی بی سابقه است. [۲] درحالی که در مرداد ماه شاخص کل به کانال دو میلیون واحد رسید، در اواخر مرداد وارد کانال یک میلیون و ۹۰۰ هزار واحد و در نهایت یک‌شنبه ۲۶ مردادماه با بیش از ۶۷ هزار واحد ریزش، وارد کانال یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد شد. [۳]

محتویات

تاریخچه بازار بورس در ایران

در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی مصادف با حکومت رضاشاه پهلوی، مطالعات اولیه بر روی بورس آغاز شد. در این سال، «ران لوترفلد» بلژیکی که برای دربار ایران کار می‌کرد، اساس‌نامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به شرایط آن زمان و شروع جنگ جهانی دوم و سایر مسائل داخلی کشور، موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵ سال به تأخیر افتاد.

پس از ایجاد ثبات نسبی در کشور و در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعت و معدن ایران تشکیل و موافقت‌نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون تنظیم گردید. در نهایت در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

در پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۴۶ و حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معادله بر روی سهام بانک توسعه صنعت و معدن که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.

سیر تحولات تاریخ ۵۰ ساله بورس ایران

تاریخچه بورس ایران را می‌توان به ۴ دوره زمانی تقسیم کرد. در دوره اول که به زمان پیش از انقلاب برمی‌گردد، بورس ایران با عرضه سهام بانک صنعت و معدن، شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه عباس آباد، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اسناد خزانه شروع به کار کرده و تا سال ۱۳۵۷ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به عدد ۱۰۵ رسید.

پس از انقلاب، رویدادهای سیاسی و شروع جنگ ایران و عراق و همچنین اتفاقات اقتصادی پس از آن، منجر به کاهش تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۸ شد.

دوره سوم از سال ۶۸ آغاز شد. در سال ۱۳۷۵ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به حدود ۲۵۰ شرکت رسید. در ادامه و تا سال ۱۳۸۳ شاخص‌های بورس از رشد برخوردار بود.

آغاز دوره زمانی چهارم در بورس ایران همزمان با رشد این بازار در سال‌ ۱۳۸۳ اتفاق افتاد. یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخ بورس در ایران، تصویب قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۶ بود. براساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بورس تشکیل شد.

امروز، چهار بورس بزرگ ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند:

• بورس اوراق بهادار تهران : انجام معاملات سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت و …
• فرابورس ایران : که در آن‌جا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد داد و ستد قرار می‌گیرد.
• بورس کالای ایران : انجام معاملات انواع کالاها و محصولات مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و … .
• بورس انرژی : انجام معاملات حامل‌های انرژی از جمله برق، زغال‌سنگ و کُک و … [۱]

تبلیغات درباره‌ بازار بورس

به دلیل شرایط کرونا و رکود اقتصادی که بر جهان حاکم شد، تمام بازارهای بورس جهان افت داشتند، از «داو-جونز» و «نزدک» تا «اس اند پی» تا بازار «بورس لندن» ژاپن و خاور دور و بازار بورس کشورهای عربی و تقریباً همه‌ی کشورها. در ایران از اسفند۱۳۹۸ با اوج گرفتن کرونا بازار بورس روند صعودی داشته است. [۲]

جمهوری اسلامی تبلیغات فراوان و هیاهویی زیادی بز سر بازار بورس به راه انداخت. حسن روحانی در جلسه ستاد کرونا در ۷ اردیبهشت ۹۹ گفت:

«توی گوشتان یک پنبه بگذارید این حرف‌های خوب را نشنوید. بورس ما خوب شده عصبانی هستند، می‌گویند تمام دنیا بورس بهم ریخته چرا بورس ایران خوب است؟ خب بورس ایران خوب است؛ به‌خاطر تلاش همه شرکت‌ها، فعالان اقتصادی و خوشبختانه عرضه کردن سهام شرکت‌هایی که شرکت‌های بزرگ هستند خوب شستا اعلام کرد. بانک‌ها سهام‌شان را به‌زودی عرضه خواهند کرد در بورس، بورس ما رونق پیدا می‌کند.» [۴]

‌ اوج فروش سهام از اوایل اسفند۹۸ به بعد بوده است. فروش ۷۰۰۰ میلیارد تومان سهام شرکت‌‌های سرمایه گذاری تآمین اجتماعی یا شستا به ۲ میلیون نفر در قالب ۸ میلیارد سهم است، که به هر کد بورسی یعنی هر خریدار ۳۶۰۰ سهم رسید. این سهام ۱۰ درصد سرمایه شستا است.

شستا یک ابر هلدینگ با هلدینگ‌های میانی که صاحب ۱۸۷ شرکت بزرگ و ۴۴ هزار نیروی انسانی است. شستا متعلق به بازنشسته‌ها و بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی است اما اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت‌های آن توسط وزیر تعاون، کار و امور اجتماعی یا به بیان دیگر توسط دولت تعیین می‌شود.

کشتیرانی جمهوری اسلامی، رایتل، سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین، سرمایه‌گذاری دارویی تامین، سرمایه‌گذاری سیمان تامین، سرمایه‌گذاری صدر تامین، سرمایه‌گذاری صنایع عمومی تامین، سرمایه‌گذاری توسعه انرژی تامین و سرمایه‌گذاری صبا تامین ۹ هلدینگ اصلی شستا هستند.

دولت روحانی بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان به شستا بدهکاراست، شستا متعلق به میلیون‌ها کارگر و حقوق بگیر است که حق بیمه می‌دهند اما دولت همواره از صندوق آن بهره‌برداری کرده است.

شریعتمداری وزیر کاردولت روحانی گفت که می‌خواهیم شستا را از تاریک‌خانه به تالار شیشه‌ای ببریم. [۲]

علت روآوردن دولت روحانی به عرضه سهام شرکت‌های بزرگ در بورس و تبلیغات حول آن این است که برآوردها حکایت از کاهش ۴۰ هزار میلیارد تومانی بودجه‌ی دولت از محل درآمدهای مالیاتی است. جمع این میزان با کسری بودجه دولت در سال ۹۸ به عدد نزدیک به ۸۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. تنها راه دولت برای جبران این کسری بودجه تأمین سرمایه از بازار بورس است. [۵]

کسری بودجه کلان دولت حسن روحانی در سال ۹۹ دلیل تبلیغات و هیاهوی برای چپاول دارایی‌های ناچیز مردم است. فایده‌ی دیگر این رشد بورس این است که دولت می‌تواند در خصوص رشد بورس و اینکه بر خلاف دیگر کشورها، در ایران بازار بورس رشد داشته نیز تبلیغات بسیاری کند.

یکی دیگر از اتهامات دولت در بازار بورس فروش سهام شرکت‌هایی است که فقط بر روی کاغذ هستند و وجود خارجی ندارند. یک عضو هیئت علمی دانشگاه صنعت نفت به نام شکوهی گفت:‌

«سهام این ۷ شرکت خطرناک است. ۷ طرح پتروشیمی که اصلا ساخته نشده‌اند، در بورس بصورت کاغذ مبادله شده و رشدهای خیره‌کننده دارند که عبارتند از پتروشیمی ممسنی، داراب، فسا، جهرم، دهدشت، کازرون و پتروشیمی که قرار است در گلستان احداث شود.»

یپتروشیمی دهدشت

۱۲ سال پس از افتتاح پیشرفت ۴ درصدی داشته است، فقط زمین خالی با مقداری آجر است، این شرکت در بورس ارائه شده و سهام آن ۷ برابر شده و از ۱۰۰ تومان به ۷۲۳ تومان رسیده است.

پتروشیمی گلستان

این پتروشیمی تنها بر روی کاغذ وجود دارد. با این همه سهام آن ۲۸۰ تومان معامله می‌شود. تا اردیبهشت ۱۳۹۹، ۲۸ میلیارد تومان از پول اهالی گلستان در این پروژه‌ی کاغذی سرمایه گذاری شده است.

پتروشیمی داراب

پتروشیمی داراب نیز وضعیتی مشابه دارد و پس از گذشت ۱۰ سال و صرف هزینه‌ای بالغ بر ۱۰۰ میلیارد ریال، بدون پیشرفت قابل ملاحظه‌ای رها شده است. در حال حاضر، هر سهم داراب در بازار سرمایه ۲۳۶ تومان خریدار دارد. [۲]

سهام برخی شرکت‌‌‌های ورشکسته تا چهار برابر افزایش یافته است. همچنین تورم ارزش دارایی‌های بورس در دو سال اخیر چیزی حدود ۶۰ درصد از قیمت ارز در سال ۹۷ بیشتر شده و از دو برابر جهش‌های قیمتی مسکن نیز فراتر رفته است. [۶]

علاوه بر شستا دولت روحانی قصد دارد برخی شرکت‌‌های دولتی از جمله ایمیدرو یا سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، فولاد مبارکه و مس سرچشمه را هم وارد بورس کند. مهدی کرباسیان رئیس سابق هیئت مدیره‌ی ایمیدرو به صراحت مطرح کرده است که جبران کسری بودجه دلیل بردن شرکت‌‌‌ها به بورس است اما با دلایلی همچون «شفاف‌سازی» یا «خصوصی‌سازی» رفتن به سمت بورس را توجیه می‌کنند.

کارشناسان اقتصادی این وضعیت را یک حباب می‌دانند زیرا این افزایش سهام نه به دلیل افزایش تولید بلکه به دلیل عرضه مالکیت اموال عمومی صورت گرفته و به سرعت این حباب در آینده نزدیک خواهد ترکید و ماهیت ضد اقتصادی آن بر ملا می‌شود. [۲]

وضعیت اقتصادی دولت روحانی

صندوق بین‌المللی پول در گزارشی گفت که رشد اقتصادی ایران برای سال میلادی ۲۰۱۹ منفی ۵ و نه دهم درصد است. این گزارش می‌گوید رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۸ منفی ۴ و هشت دهم درصد بود.

صندوق بین‌المللی پول نرخ تورم در ایران برای سال ۹۸ را ۳۷ و نیم درصد پیش‌بینی کرده بود، اما ارزیابی بانک‌ جهانی نرخ تورم در ایران را ۳۸ و سه دهم درصد پیش‌بینی کرده بود.

صندوق بین‌المللی پول می‌گوید نرخ تورم در ایران بعد از ونزوئلا و سودان، بالاترین نرخ تورم در جهان است.

این نهاد پولی بین‌المللی همچنین نرخ بیکاری در ایران برای سال ۹۷ را ۱۴ و نیم درصد، برای سال ۹۸، ۱۶و هشت دهم درصد و برای سال ۹۹، ۱۷و چهار دهم درصد برآورد کرده بود.

با توجه به این آمار و این وضعیت اقتصادی رشد بازار بورش نمی‌تواند واقعی باشد و بیشتر یک تبلیغات و رشد حباب‌گونه است که خواهد ترکید. یکی از اعضای مجلس به نام مجتبی توانگر در این زمینه گفت، احتمال شروع سقوط بورس در اواسط خرداد ماه هست. وی ماجرای مؤسسات مالی واعتباری را یا‌دآوری کرد که چه بلایی سر مردم آمد.

یک کارشناس اقتصادی به نام احسان سلطانی در توییتی نوشت:

«صعود ۲.۵ برابری ارزش بورس تهران نسبت به بورس‌های جهان، براستی با وجود تحریم‌ها، بی‌ثباتی اقتصاد کلان، رشد اقتصادی منفی، نرخ تشکیل سرمایه منفی، رکود تورمی و. چه معجزه‌ای در اقتصاد ایران افتاده است که بورس تهران ۲.۵ برابر نسبت به جهان بالا رفته است؟» [۲]

نتیجه وضعیت بازار بورس

به عقیدة کارشناسان، دولت به دلیل کسری بودجه‌ی شدید، با تبلیغات و هیاهو حبابی ایجاد کرده است تا بتواند مردم را به خرید سهام و پرداخت پول وادار کند. این رشد موهوم یک حباب و تورم تو خالی است تا سرمایه‌های ناچیز مردم در شرایط رکود وحشتناک اقتصادی را جذب کند. جمهوری اسلامی این سیاست را در سال‌های گذشته نیز در ابعاد کوچکتر انجام داده است.

هنوز هم مالباختگان ایران به دنبال بازپس گیری پول‌هایی هستند که توسط مؤسسات مالی دزدیده شده است. مطبوعات و تلویزیون جمهوری اسلامی با هیاهوی فراوان برای این مؤسسات از شاندیز گرفته تا مؤسسات رنگارنگ مالی، از ثامن الحجج و کاسپین و قوامین و . تبلیغ می‌کردند.

یک نمونه‌ی دیگر بازار سکه و ارز و مسکن بود. دولت در سال ۹۷ با ایجاد هیجان در بازار قیمت دلار را تا ۲۰ هزار تومان و سکه را تا ۶ میلیون تومان بالا برد و سرمایه‌ی زیادی از مردم حذب کرد سپس قیمت دلار را به آرامی کاهش داد. دو نفر را نیز تحت عنوان سلطان سکه که در بازار سکه فعال بودند اعدام کرد تا موضوع را مرتفع کند.

دولت با حراج شرکت‌های دولتی و فروش آن به ارزان‌ترین قیمت در حال انتقال مالکیت عمومی به باندهای درونی قدرت و ثروت است. شرکت نیشکر هفت تپه که یک شرکت ۲۳۰ میلیون دلاری است به یکی از وابستگان حکومت به قیمت ۲ میلیون دلار به صورت قسطی فروخته شد. [۲]