بازار اوراق قرضه چیست؟

تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت

اوراق قرضه اسنادی هستند که به‌موجب آن ناشر متعهد می‌شود مبالغ معینی (بهره سالانه) را در فاصله‌های زمانی مشخص به دارنده اوراق پرداخت کند.

به گزارش سرویس بورس مشرق، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

تبعات متروک ماندن ابزارها در بورس

پیش از هر چیز لازم است بدانید در ایران اوراق قرضه منتشر نمی‌شود، در مقابل اوراق با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصناع و… که با قوانین بانکداری اسلامی تطابق دارد، منتشر می شود.

اوراق قرضه اسنادی هستند که به‌موجب آن‌ها ناشر متعهد می‌شود مبالغ معینی (بهره سالانه) را در فاصله‌های زمانی مشخص به دارنده پرداخت کرده و در زمان سررسید نیز اصل مبلغ را بازپرداخت کند. اوراق قرضه در کشورهای خارجی یک ابزار بدهی میان‌مدت و بلندمدت برای تأمین مالی دولت‌ها و شرکت‌ها بوده و با تعهدات مشخصی همراه است.

دارنده اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و چیزی از بابت سود سهم که به سهامداران پرداخت می‌شود دریافت نمی‌کند.

دارندگان این اوراق برخلاف صاحبان سهام عادی، ادعای مالکیت یا حق رأی در شرکت ندارند و در واقع فقط وام‌دهندگان به ناشر هستند. آن‌ها پول خود را به ناشر قرض می‌دهند و در عوض بهره دریافت می‌کنند و در سررسید نیز اصل سرمایه خود را پس می‌گیرند.

اوراق قرضه از طریق پذیره‌نویسی به عموم ارائه می‌شود. پذیره‌نویسی معمولاً به‌صورت مذاکره‌ای و گاهی به‌صورت رقابتی است. در پذیره‌نویسی مذاکره‌ای، مدیریت شرکت و پذیره‌نویسان با بررسی وضعیت شرکت و بازاردر مورد انتشار اوراق قرضه تصمیم می‌گیرند.

این اوراق به طور عمده در بازارهای خارج از بورس (OTC) دادوستد می‌شوند. بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام از ثبات قیمتی بیشتری برخوردار است و عموما نوسانات آن تحت تأثیر نرخ بهره قرار دارد.

این اوراق دو ویژگی قابل‌توجه دارند؛ اول اینکه در بازارهای بسیار بزرگ بدهی معامله می‌شوند و ثانیا حجم آن‌ها با سرعت بسیار زیادی در حال رشد است.

اوراق قرضه در دنیا برخلاف سهام، عمر محدود دو، پنج، ۱۰ و حتی ۳۰ ساله دارند و اعتبار آن‌ها در تاریخ تعیین شده که سررسید نام دارد، به پایان می‌رسد. اگرچه ورقه قرضه تاریخ‌های معینی برای پرداخت بهره به همراه دارد، اصل سرمایه (مبلغ اسمی ورقه قرضه) فقط در تاریخ سررسید بازپرداخت می‌شود.

ویژگی‌های اوراق قرضه

دارنده اوراق قرضه در واقع بستانکار شرکت است. او به‌عنوان بستانکار، حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد و حقوق وی در سند قرارداد تعیین‌شده است. دارنده اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و چیزی از بابت سود سهم - که به سهامداران پرداخت می‌شود - دریافت نمی‌کند.

اوراق قرضه دارای سر رسید مشخص است. برخی از این اوراق در یک مقطع معین زمانی سررسید می‌شوند و برخی دیگر به‌تدریج سررسید می‌شوند.

اگر ناشر اوراق قرضه ورشکست شود، دارندگان اوراق قرضه در دریافت اصل‌وفرع سرمایه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. اگر شرکتی چند نوع اوراق قرضه منتشر کند، ترتیب اولویت آن‌ها در قراردادهای مربوط، قید می‌شود.

بعضی از شرکت‌ها برای ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر در سرمایه‌گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثیقه می‌کنند؛ مثلاً ممکن است شرکت، زمین یا ساختمان خود را وثیقه اوراق قرضه قرار دهند. هرچند شرکت‌های مشهور و معتبر معمولاً اوراق قرضه را بدون وثیقه منتشر می‌کنند.

به‌طورکلی دارندگان اوراق قرضه در زمینه تصمیم‌گیری شرکت حق رأی ندارند، هرچند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از این اوراق در مواردی از تصمیم‌گیری‌های شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه‌های دیگر یا در موارد ادغام شرکت در شرکت‌های دیگر) حق رأی داشته باشند. البته اگر شرکتی شرایط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعایت نکند، دارندگان اوراق مذکور می‌توانند بر بسیاری از فعالیت‌های شرکت اعمال قدرت کنند.

اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصی به خریدار فروخته شود، فقط ناشر و خریدار، طرف‌های قرارداد هستند، ولی اگر اوراق قرضه به‌طور عمومی به تعدادی زیادی از خریداران فروخته شود، غیر از طرف‌های قرارداد شخص دیگری نیز به‌عنوان امین به نمایندگی از دارندگان اوراق مذکور بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می‌کند.

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت (Participation Papers)، اوراق بهاداری است که بیانگر مشارکت دارنده آن در یک طرح است. در واقع شخص سرمایه خود را به یک شرکت، کارخانه و. می‌دهد تا بتواند طرح توسعه خود را اجرا و سود سرمایه‌گذار را نیز پرداخت کند.

مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار، تضمین پرداخت سود است.

به‌بیان‌دیگر اوراق مشارکت، اوراق بهادار معمولا با نامی است که با قیمت و مدت معین و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های مورد نظر دولت، شهرداری‌ها، شرکت‌های بزرگ دولتی و خصوصی و تحت نظارت بانک مرکزی جهت تأمین مالی آن‌ها منتشر شده و بازپرداخت آن توسط دولت یا بانک‌ها تضمین می‌شود؛ اوراق مذکور از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شود.

تضمین پرداخت سود

مهم‌ترین جذابیت اوراق مشارکت در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار، تضمین پرداخت سود است، به این معنا که دارنده این اوراق اطمینان دارد که سود مشخص و تضمین شده‌ای را به‌عنوان سود علی‌الحساب، در فواصل زمانی معین، دریافت می‌کند.

ویژگی‌های اوراق مشارکت

قابلیت خریدوفروش در بازار ثانویه

بازده بدون ریسک برای سرمایه‌گذاران

مالکیت بدون حق رأی برای دارندگان اوراق

معافیت مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت

تضمین سود و اصل مبلغ سرمایه‌گذاری برای دارندگان اوراق

پرداخت سود دوره‌های معین با کوپن‌های ماهیانه، سه ماهانه یا سالانه

پرداخت سود به‌صورت علی‌الحساب و سود قطعی در سررسید

تعیین سود ۱۸ تا ۲۲ درصد برای اوراق مشارکت (ممکن است ارقامی دیگری نیز ارائه شود)

تفاوت‌های اوراق قرضه با اوراق مشارکت

تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت در این است که اولا در اوراق قرضه به‌دلیل تعیین بهره مشخص، ماهیت آن مطابق با قوانین بانکداری اسلامی نیست و ثانیا در اوراق قرضه برای وام گیرنده، محدودیت خاصی ایجاد نمی‌کنند، در حالی‌که وجوه دریافتی در اوراق مشارکت حتما باید در طرح‌های مشخص تولیدی، عمرانی یا خدماتی به کار گرفته شود و سود قطعی آن پس از پایان طرح، محاسبه و به سرمایه‌گذار پرداخت شود.

توجه داشته باشید که ناشران اوراق قرضه در بازارهای جهانی دارای رتبه‌بندی ریسک سرمایه‌گذاری هستند؛ اوراق قرضه دولتی معمولا کم‌ریسک و با بهره پایین است و در مقابل اوراق قرضه شرکت‌های خصوصی، با توجه به رتبه‌بندی آن شرکت‌ها، دارای نرخ بهره بالاتری نسبت به اوراق دولتی هستند. بدیهی است شرکت‌هایی که ریسک بالاتری دارند، نرخ بهره اوراق قرضه آن‌ها بالاتر و احتمال «نکول» آن‌ها نیز بیشتر است.

بازار اوراق قرضه چیست؟

23 خرداد

افرادی که در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند باید با کلمات بورسی از جمله انواع اوراق بهادار و جزئیات هر کدام

افرادی که در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند باید با کلمات بورسی از جمله انواع اوراق بهادار و جزئیات هر کدام از انواع اوراق آشنا باشند. در ادامه این مطلب از کارگزاری حافظ به طور کامل انواع اوراق بهادار و نحوه سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار بیان شده است.

آیا می‌دانید اوراق بهادار یکی از بهترین راه‌ها برای رشد سرمایه سرمایه‌گذاران است؟ بسیاری از شما ممکن است از قبل با سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مانند سهام و اوراق قرضه آشنا باشید. با این وجود، در عصر دیجیتال، انواع مختلفی از اوراق بهادار برای سرمایه‌گذاران در دسترس است.

اوراق بهادار چیست؟

اصطلاح «اوراق بهادار» به یک ابزار مالی قابل معامله و قابل مذاکره گفته می‌شود که دارای ارزش مالی است. این اوراق نشان‌دهنده مالکیت اشخاص در انواع سهام، انواع اوراق (از جمله اوراق تسه) و حق تقدم است.

اوراق بهادار ابزار مالی قابل معامله‌ای هستند که برای افزایش سرمایه در بازارهای دولتی و خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سطح بازارهای اوراق بهادار

این جایی است که معاملات اوراق بهادار مانند سهام و اوراق قرضه براساس تقاضا و عرضه انجام می‌شود. بازارهای اوراق بهادار قیمت را تعیین می‌کنند و شرکت‌کنندگان می‌توانند هم حرفه‌ای و هم غیرحرفه‌ای باشند.

بازارهای اوراق بهادار به دو سطح تقسیم می‌شوند. بازارهای اصلی محل انتشار اوراق بهادار جدید است، در حالی که بازارهای ثانویه محل خرید و فروش اوراق بهادار موجود است.

انواع اوراق بهادار براساس نوع دارایی

اوراق بهادار را می‌توان براساس نوع دارایی به طور کلی در دو نوع مشخص طبقه‌بندی کرد: اوراق سهام و اوراق بدهی. با این حال، برخی از اوراق بهادار ترکیبی از اوراق سهام و اوراق بدهی‌ هستند.

سه نوع اوراق بهادار

• اوراق حقوق صاحبان سهام: حقوق مالکیت دارندگان را فراهم می‌کند.
• اوراق بدهی: اساسا شامل وام‌های بازپرداخت شده با پرداخت‌های دوره‌ای است.
• ابزارهای مشتقه یا اوراق بهادار ترکیبی: این اوراق ترکیبی از سهام و بدهی است.

۱- اوراق حقوق صاحبان سهام

اوراق حقوق صاحبان سهام نشان‌دهنده مالکیت در یک شرکت است که توسط سهامداران در یک نهاد (یک شرکت، مشارکت یا اعتماد) نگهداری می‌شود و به صورت سود سهام به مالکان یا سهام‌داران تعلق می‌گیرد. اوراق حقوق صاحبان سهام شامل سهام عادی و سهام ممتاز یا ترکیبی است.

برخی اوقات دارندگان اوراق بهادار حق دریافت منظم سود سهام خود را ندارند، اگرچه اوراق بهادار اغلب سود سهام خود را پرداخت می‌کنند، اما آنها می‌توانند هنگام فروش اوراق بهادار از سود افزایش قیمت سهام سود ببرند.

اوراق بهادار با حق رای که به صاحبان خود می‌دهند، به آنها این امکان را می‌دهند که به طور نسبی نسبت به شرکت حق کنترل و مالکیت داشته باشند. نکته مهم اما این است که صاحبان سهام در یک شرکت در صورت ورشکستگی آن شرکت، پس از پرداخت کلیه تعهدات به طلبکاران، فقط در سود باقیمانده سهیم می‌شوند.

آشنایی با انواع سهام

سهام‌ انواع مختلفی دارد که از نظر نوع آورده شامل سهام نقدی و سهام غیرنقدی و از نظر ساختار شامل سهام عادی، سهام ممتاز یا ترکیبی، حق تقدم سهام، سهام عادی، سهام بی نام، سهام با نام، سهام سرمایه‌ای، سهام موسس سهام انتفاعی می‌شود.

سهام در مقابل انواع دیگر اوراق بهادار

اگر انواع مختلفی از اوراق بهادار وجود دارد، چرا نام سهام بیشتر از دیگر اوراق بهادار به گوش می‌خورد؟ و تفاوت سهام با سایر انواع اوراق بهادار چیست؟

یکی از دلایلی که ممکن است درباره سهام بیشتر بشنوید این است که بازار سهام اغلب به عنوان شاخص اقتصادی استفاده می‌شود. این به این معناست که وقتی اخباری بخواهد در مورد سلامت اقتصاد ادعایی داشته باشد، ممکن است این کار را با مراجعه به حرکات بازار سهام انجام دهد.

دلیل دیگر اینکه استفاده از سهام ممکن است بیش از سایر اوراق بهادار شنیده شود، صرفا به این دلیل است که افراد بیشتری در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند.

۲- اوراق بهادار بدهی

اوراق بهادار بدهی یا اوراق با درآمد ثابت، پولی است که با توجه به شرایطی که وام، نرخ بهره آن و سررسید یا تاریخ تمدید آن مشخص می‌کند، قرض گرفته می‌شود و باید بازپرداخت شود.

اوراق بدهی که شامل اوراق بدهی دولتی و شرکتی، گواهی سپرده (CD) نامیده می‌شوند و اوراق بهادار وثیقه‌دار (مانند CDO و CMO) است. این اوراق به دارندگانشان حق رای نمی‌دهند.

اوراق بهادار بدهی معمولا برای مدت معینی صادر می‌شوند و در پایان مدت آن توسط صادرکننده قابل بازخرید است. اوراق بدهی می‌تواند تامین شده (با پشتوانه وثیقه) یا بدون وثیقه باشد و در صورت عدم اطمینان و در صورت ورشکستگی شرکت ممکن است بازپرداخت آنها نسبت به سایر بدهی‌های تضمینی و بدون ضمانت اولویت‌بندی شود.

به عنوان یک قاعده، اوراق بدهی مانند اوراق قرضه و گواهی سپرده، دارنده را ملزم به پرداخت سود منظم و بازپرداخت مبلغ اصلی به همراه سایر حقوق قرارداد مندرج می کند. این قبیل اوراق بهادار معمولاً برای مدت معینی منتشر می شوند و در پایان، ناشر آنها را بازخرید می کند.

ذکر این نکته مهم است که ارزش ریالی حجم معاملات روزانه اوراق بدهی به طور قابل توجهی بیشتر از سهام است. دلیل آن این است که اوراق بهادار بدهی تا حد زیادی توسط سرمایه گذاران نهادی، در کنار دولت‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی نگهداری می‌شود.

نکته مهم این است که اوراق بهادار مبتنی بر بدهی هم به چندین دسته دیگر تقسیم می‌شوند در ادامه این اوراق معرفی می‌شوند:

• اوراق قرضه
• اوراق مشارکت
• صکوک اسلامی یا اوراق قرضه
• اوراق اجاره
• اوراق خزانه اسلامی
• گواهی سپرده

۳- اوراق بهادار ترکیبی یا اوراق مشتقه

اوراق بهادار ترکیبی همانطور که از نامش پیداست، برخی از خصوصیات هر دو اوراق بدهی و اوراق بهادار را با هم دارد. نمونه‌هایی از اوراق بهادار ترکیبی شامل اوراق تبعی (اوراق اختیار منتشر شده توسط بازارگردان که به سهامداران حق فروش سهام در یک بازه زمانی خاص و با قیمت مشخص را می‌دهد)، اوراق مشارکت قابل تبدیل (اوراق مشارکت تبدیل به سهام عادی در شرکت صادرکننده)، و سلف موازی، آتی و اختیار معامله (سهام شرکتی که پرداخت سود، سود سهام یا بازده سرمایه دیگر می‌تواند نسبت به سایر سهامداران در اولویت باشد).

بسیاری از بانک‌ها و سازمان‌ها برای وام گرفتن از سرمایه گذاران به اوراق بهادار مشارکت بازار اوراق قرضه چیست؟ روی می‌آورند.

اگرچه سهام ممتاز از نظر فنی در طبقه اوراق بهادار طبقه‌بندی می‌شود اما اغلب به عنوان اوراق بدهی تلقی می‌شود چون مانند اوراق بدهی رفتار می‌کند.

مشابه اوراق مشارکت، اوراق مشتقه معمولا سود بیشتری را با نرخ ثابت یا شناور تا زمان معینی در آینده به خریداران می‌پردازند و برخلاف اوراق قرضه، تعداد و زمان پرداخت سود تضمین نمی‌شود. حتی ممکن است سود به سهام تبدیل شود و یا در هر زمان سرمایه‌گذاری خاتمه یابد. این اوراق ابزاری محبوب برای سرمایه‌گذاران جویای سود است.

چهار نوع اصلی از اوراق بهادار مشتقه وجود دارد:

قراردادهای آتی یا Future

قراردادهای آتی توافقی بین دو طرف برای خرید و تحویل دارایی با قیمت توافق شده در آینده است. قراردادهای آتی در بورس معامله می‌شوند و این قراردادها از قبل استاندارد شده‌اند. در معاملات آتی، طرفین درگیر باید دارایی اساسی را خریداری یا بفروشند.

قراردادهای سلف یا Forward

قراردادهای فوروارد یا سلف، مشابه قراردادهای آتی هستند که به صورت قراردادهای سلف در بورس معامله می‌شوند. هنگام ایجاد قرارداد سلف، خریدار و فروشنده باید شرایط، اندازه و روند تسویه حساب مشتقه را تعیین کنند.

تفاوت دیگر قراردادهای سلف با معاملات آتی، میزان خطر و ریسکی است که برای فروشندگان و خریداران این قراردادها وجود دارد. این خطرها هنگامی رخ می‌دهد که یک طرف ورشکسته شود و طرف دیگر نتواند حقوق خود را دریافت کند و در نتیجه ارزش موقعیت خود را از دست بدهد.

قراردادهای اختیار معامله یا آپشن (Option)

قراردادهای اختیار معامله یا آپشن، مانند قرارداد آتی هستند، زیرا شامل خرید یا فروش دارایی بین دو طرف در یک تاریخ از پیش تعیین شده در آینده با قیمت مشخص است. تفاوت اصلی بین این دو نوع قرارداد یعنی قرارداد آپشن و قرارداد آتی این است که در قرارداد آپشن با داشتن اختیار، خریدار ملزم به انجام عمل خرید یا فروش نیست.

قراردادهای معاوضه یا Swap

قراردادهای معاوضه شامل تبادل یک نوع جریان وجوه نقد با نوع دیگر است. به عنوان مثال، مبادله نرخ بهره یک معامله‌گر را قادر می‌سازد از وام با نرخ بهره ثابت به وام با نرخ بهره متغیر روی بیاورد یا بالعکس.

اوراق بهادار چگونه معامله می‌شوند؟

اوراق بهادار قابل معامله در بورس اوراق بهاداری هستند که ناشران آنها می‌توانند با اطمینان از بازار منظم در آن تجارت کنند و سرمایه گذاران را جذب کنند.

در سال‌های اخیر سیستم های معاملاتی الکترونیکی غیررسمی رایج شده است و اکنون اوراق بهادار اغلب مستقیماً بین سرمایه‌گذاران به صورت آنلاین یا تلفنی معامله می‌شوند.

عرضه اولیه (IPO) اولین فروش عمده اوراق بهادار سهام یک شرکت را به عموم نشان می‌دهد. به دنبال عرضه اولیه سهام، هر سهمی که تازه منتشر شده است، اگرچه هنوز در بازار اصلی فروخته می‌شود، اما به عنوان یک پیشنهاد ثانویه شناخته می‌شود.

از طرف دیگر ممکن است اوراق بهادار به صورت خصوصی در یک گروه محدود و واجد شرایط در آنچه به عنوان استقرار خصوصی شناخته می‌شود، ارائه شود که این یک تمایز مهم هم از نظر قانون شرکت و هم از نظر تنظیم اوراق بهادار است. بعضی اوقات شرکت‌ها سهام را با ترکیبی از جایگاه عمومی و خصوصی به فروش می‌رسانند.

در بازار ثانویه که به عنوان بازار پس از آن نیز شناخته می‌شود، اوراق بهادار به سادگی به عنوان دارایی از یک سرمایه‌گذار به سرمایه‌گذار دیگر منتقل می‌شوند: سهامداران می‌توانند در این بازار اوراق بهادار خود را برای دریافت سود نقدی و یا سود سرمایه به سرمایه‌گذاران دیگر بفروشند.

سرمایه‌گذاران برای تجارت اوراق بهادار، فقط از کارگزاری‎ها امکان خرید و فروش دارند. محل و نحوه دقیق خرید و فروش اوراق بهادار بستگی به نوع اوراق بهادار معامله دارد.

سرمایه گذاری در اوراق بهادار

اوراق بهادار با عنوان ناشر آنها شناخته می‌شوند و کسانی که آنها را خریداری می‌کنند هم سرمایه گذار نامیده می‌شوند. به طور کلی، اوراق بهادار نشان‌دهنده یک سرمایه گذاری و وسیله‌ای است که از طریق آن شهرداری‌ها، شرکت‌ها و سایر شرکت‌های تجاری می‌توانند سرمایه جدید جمع کنند. شرکت‌ها می‌توانند با فروش سهام در یک عرضه اولیه (IPO)، درآمد زیادی کسب کنند.

دولت‌ها می توانند با استفاده از انتشار اوراق قرضه، بودجه یک پروژه خاص را جمع کنند و البته بسته به تقاضای بازار یا ساختار قیمت‌گذاری یک موسسه، افزایش سرمایه از طریق اوراق بهادار می‌تواند یک گزینه بهتر برای تامین مالی پروژه‌ها از طریق وام بانکی باشد.

اوراق بهادار سهام نشان دهنده مالکیت است که توسط سهامداران یک شرکت نگهداری می‌شود. به عبارت دیگر، سرمایه گذاری در سهام یک سازمان برای تبدیل شدن به یک سهامدار سازمان است.

تفاوت بین دارندگان اوراق بهادار سهام و دارندگان اوراق بدهی در این است که شخص در ابتدا حق دریافت دائمی سود را ندارد اما می‌تواند با فروش سهام از سود سرمایه سود ببرند. تفاوت دیگر این است که اوراق بهادار حقوق مالکیت دارنده را فراهم می‌کند تا او با داشتن سهمی متناسب با تعداد سهام خریداری شده، به یکی از مالکان شرکت تبدیل شود.

در صورت ورشکستگی شرکت‌ها، دارندگان حقوق صاحبان سهام فقط می‌توانند سود باقیمانده را که پس از پرداخت تعهدات به دارندگان اوراق بدهی باقی مانده است، تقسیم کنند. شرکت‌ها به طور منظم سود سهامداران اوراق بدهی خود را که سود حاصل از عملیات اصلی کسب‌وکارشان است را تقسیم می‌کنند، در حالی که این امر برای صاحبان سهام صادق نیست.

چرا اوراق بهادار مهم هستند؟

اوراق بهادار از این جهت مهم هستند که فرصتی را برای سرمایه‌گذاری در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهند. بسیاری از شرکت‌های نوپا می‌خواهند از گرفتن وام تجاری اجتناب کنند و برای این امکان به اوراق بهادار متوسل می‌شوند. و در این میان اوراق بدهی و حقوق صاحبان سهام به دلیل مزایایی که ارائه می‌دهند بیشتر محبوبیت دارند.

سرمایه‌گذاران معمولا به این دلیل جذب اوراق مشارکت می‌شوند که جریان پرداختی را صرف نظر از نحوه عملکرد شرکت با نرخ سود مشخص قابل پرداخت در یک تاریخ خاص ارائه می‌دهند.

سهام شرکت‌ها هم از این جهت جذاب هستند که سرمایه گذاران در اکثر مسائل شرکت سهیم هستند، توزیع سود را دریافت می‌کنند، در مورد موضوعات مهم تجاری حق رای دارند و اگر سهام، اوراق قرضه یا سایر دارایی‌ها به خوبی عمل کنند، این فرصت بازار اوراق قرضه چیست؟ را دارند که سود زیادی را دریافت کنند.

از طرف دیگر، اگر شرکت زیر مجموعه قرار گیرد، اوراق بهادار سهام پس از پرداخت بدهی، در درآمد حاصل از فروش دارایی هم سهیم است. از آنجایی که تجارت اوراق بهادار آسان است، معامله آنها در کل منجر به کارآمدتر شدن اقتصاد می‌شود.

نتیجه‌گیری

اوراق بهادار ابزاری برای سرمایه‌گذاری است که توسط دولت، شرکت‌ها یا سازمان‌های منتشر می‌شود که ارزش مالی و امکان تضمین مالکیت سود توزیع شده را نشان می‌دهند. بنابراین افراد یا سرمایه‌گذارانی که آگاهی کامل نسبت به انواع اوراق بهادار دارند معمولا در بازار سرمایه موفق‌تر عمل می‌کنند.

اوراق قرضه قابل تبدیل

یک اوراق قرضه قابل تبدیل نوعی از بدهی است که می تواند در زمان مشخصی، معمولا به صورت اختیاری، به یک مقدار از پیش تعیین شده حقوق متعلق به شرکت تبدیل می شود. اوراق قرضه قابل تبدیل یک گزینه تامین مالی قابل انعطاف برای شرکت ها است و برای شرکت هایی با ریسک بالا بسیار سودمند است و گاهی اوقات به عنوان "CVs" نامیده می شود.

تعدادی از اوراق قرضه تبدیل شده توسط شرکت ها صادر می شود. صدور اوراق قرضه قابل تبدیل یک راه برای به حداقل رساندن تفسیر سرمایه گذاران منفی از فعالیت های شرکت های خود است. به عنوان مثال، اگر یک شرکت سهامی در حال حاضر تصمیم به صدور سهام داشته باشد، بازار معمولا این را به عنوان نشانه ای از این که قیمت سهام شرکت بازار اوراق قرضه چیست؟ تا حدودی بیش از حد ارزشمند است، تفسیر می کند. برای جلوگیری از این تصور منفی، شرکت ممکن است تصمیم به صدور اوراق قرضه تبدیل کند، که به احتمال زیاد به صورت صحیح به سهام تبدیل می شود، اگر این شرکت همچنان به خوبی عمل کند.

یکی دیگر از دلایل خروج اوراق قرضه مبادلاتی این است که سرمایه گذاران تقاضای امنیت می کنند که به طور مطلوب تضعیف اصلی آنها را در سمت نزولی قرار می دهد اما اجازه می دهد تا آنها در صعود شرکت کنند تا در صورت موفقیت شرکت موفق شوند. برای مثال یک شرکت تازه راه اندازی شده یا نسبتا جدید ممکن است یک پروژه خطرآفرین داشته باشد که از یک طرف مقدار زیادی پول را از دست بدهد اما ممکن است شرکت را به سودآوری و رشد بی نظیر برساند. سرمایه گذار اوراق قرضه تبدیل می تواند برخی از سرمایه اصلی را در برابر شکست شرکت و افزایش سرمایه با استفاده از تبدیل اوراق قرضه به سهام در صورت موفقیت شرکت موفق باشد. اوراق قرضه تبدیل یک گزینه مالی مناسب برای هر دو سرمایه گذاران و شرکت ها است، زمانی که موفقیت شرکت به یک نتیجه دوتایی شبیه است.

اوراق قرضه قابل تبدیل نیز به شرکت هایی که آنها را صادر می کنند اجازه می دهد هزینه های وام خود را کاهش دهند. از منظر سرمایه گذار، یک اوراق قرضه تبدیل دارای یک جزء ارزش افزوده ساخته شده در آن است؛ اساسا یک پیوند با گزینه سهام است، به ویژه یک گزینه تماس، متصل به آن. بنابراین، تمایل دارد نرخ بهره پایین را در مقابل ارزش گزینه ای برای تجارت اوراق قرضه به سهام ارائه دهد. در غیر این صورت، اوراق قرضه به سرمایه گذار برای سرمایه گذاری خود علاقه مند است.

مثال یک اوراق قرضه قابل تبدیل

یک شرکت صدور این مورد مبادلاتی 1000 دلاری را با سود 4٪ با نسبت تبدیل 100 سهام شرکت برای این مورد تبدیل می کند و یک قرضه 10 ساله برای 1000 دلار صادر می کند. در پایان سال 9، یک سال قبل از زمان بلوغ، سرمایه گذار حق می تواند 1000 دلار به طور عمده به همراه 40 دلار در پرداخت های بهره، در مجموع 1040 دلار، در صورتی که سرمایه گذار به سهام تبدیل نکند، حق برداشت دارد. با این حال، سهام شرکت در حال حاضر 11 دلار پس از یک سه ماهه موفق معامله می شود؛ در نتیجه، 100 سهام این شرکت در حال حاضر ارزش 1100 دلار (100 سهم x 11 دلار سهم سهام)، بیش از ارزش اوراق قرضه. سرمایه گذار احتمالا به سهام تبدیل می کند و 100 سهام را در این فرایند دریافت می کند و می تواند آنها را در بازار به مبلغ 1100 دلار فروخت.

اوراق بدهی چیست؟

همانطور که می دانید در بازار بورس و سهام ایران، اوراق بهادار و کالا های خاصی مورد معامله قرار می گیرد. اما اوراق بهادار انواع مختلفی دارد و در شروع کار لازم است تا با انواع اوراق بهادار در بورس آشنا شوید. یکی از مهم ترین انواع این اوراق در بازار بورس ایران، اوراق بدهی یا اوراق قرضه می باشد. اما اوراق بدهی چیست؟ منظور از اوراق بدهی در بورس چیست؟ در ادامه این مقاله قصد داریم تا به بیان مفهوم اوراق بدهی یا اوراق قرضه به زیان ساده بپردازیم. اما ابتدا لازم است تا مقدمه کوتاهی در خصوص انواع اوراق بهادار ارائه کنیم. پس در ادامه مقاله اوراق بدهی چیست؟ با ما همراه باشید.

انواع اوراق بهادار در بورس

همانطور که می دانید در بورس اوراق بهادار مختلفی مورد معامله قرار می گیرند. بعضی از این اوراق ابزار های مالی نسبتا جدیدی هستند که امکاات ویژه ای در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهند.

اما به طور کلی اوراق بهادار به سه دسته قابل تقسیم بندی می باشد:

• اوراق بدهی یا اوراق قرضه
• اوراق حقوق صاحبان سهام
• ابزار های مشتقه.

اوراق مشارکت یکی از انواع اوراق بهادار در بورس می باشد. اوراق مشارکت در بورس در واقع انواعی از اوراق است که به قیمت اسمی و برای مدت معینی منتشر می ‌شود. در این اوراق سرمایه‌گذار نسبت به قیمت اسمی و مدت ‌زمان مشارکت در سود حاصل از پروژه ‌ها مدعی می باشد.

اوراق حقوق صاحبان سهام، شناخته شده ترین و رایج ترین انواع اوراق بهادار در بازار بورس می باشد. به طوری که بسیاری از افراد بازار بورس را به نام بازار سهام می شناسند. در اوراق صاحبان سهام در واقع هر سهم بیانگر میزان مالکیت یک سرمایه ‌گذار در یک دارایی می باشد. به عبارت دیگر مالکیت یک شرکت به تعدادی سهم تقسیم می ‌شود. این سهم ها در بازار مورد معامله قرار گرفته و به خرید و فروش می رسد. دارندگان سهام آن شرکت به تعداد سهم‌ هایی که خریداری کرده‌اند در مالکیت آن شرکت سهیم هستند. اما منظور از اوراق بدهی چیست؟ برای آشنایی با مفهوم اوراق قرضه یا اوراق بدهی در بورس در ادامه همراه ما باشید.

اوراق قرضه ، اوراق بدهی یا Bond در واقع به نوعی از سرمایه ‌گذاریگفته می شود که در آن سرمایه ‌گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض می دهد. در این اوراق، شرکت یا نهاد مربوطه نسبت به پرداخت اصل پول و سود های دوره ای متعهد می‌ شود.

اوراق بدهی چیست؟

اوراق بدهی همانطور که گفته شد یکی از انواع اوراق بهادار در بازار بورس می باشد. همانطور که گفته شد، اوراق بدهی یا اوراق قرضه در واقع نوعی از اوراق و ابزار های مالی است که در آن شرکت صادر کننده آن متعهد می ‌شود در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره ‌های مشخص به دارنده اوراق پرداخت کند. شرکت منتشر کننده اوراق بدهی همچنین متعهد می شود که پس از پایان زمان مشخص و فرا رسیدن سررسید قرارداد، اصل مبلغ دریافتی از خریدار اوراق را به او بازگرداند. در این اوراق، شرکتی منتشر کننده موظف به پرداخت سود و اصل بهای آن به سرمایه گذار است. اما صاحب اوراق هیچگونه مالکیتی در خود شرکت نداشته و تنها سود دوره ای خود را دریافت می کند.

با ارائه تعاریف بالا شاید هنوز ابهامات زیادی در خصوص اوراق بدهی در ذهن شما باقی باشد. بنابراین برای درک بهتر مفهوم اوراق بدهی به این مثال توجه کنید:

فرض کنید شما صاحب یک شرکت هستید و قصد دارید فعالیت های خود را گسترش دهید. اما شما برای تامین منابع مالی برای گسترش فعالیت های شرکت دچار مشکل هستید. در این شرایط می توانید به جای وام گرفتن از بانک و صرف زمان و هزینه های بالا، از مردم پول قرض گرفته و فعالیت های خود را گسترش دهید. در این شرایط اوراق بدهی از سمت صاحبان شرکت ها منتشر شده و این اوراق به عنوان سندی از بدهکاری شرکت به مردم ارائه می شود. پس به عبارت دیگر اوراق قرضه اغلب از طرف شرکت هایی که در تامین سرمایه مورد نیاز خود مشکل دارند، عرضه می شود.

اوراق بدهی در بورس چیست؟

در پاسخ به سوال اوراق بدهی چیست؟ دریافتیم که این اوراق یکی از انواع اوراق بهادار در بورس می باشد. اما سرمایه گذاری در این اوراق به چه صورت است؟ گفته شد که این اوراق از طرف شرکت هایی که در تامین سرمایه های مالی مورد نظر خود دچار کمبود و یا مشکل هستند، ارائه می شود.

با انتشار اوراق بدهی، سرمایه گذاران و سهام داران فعال در بازار بورس می توانند به خرید و فروش و معامله این اوراق بپردازند. به همین ترتیب سرمایه و منابع مالی مورد نیاز شرکت بانی، مهیا می شود. به همین ترتیب شرکت منشتر کننده اوراق، می تواند به گسترش فعالیت های خود بپردازد. اما این شرکت متضمن است تا در دوره های مشخص ( مثلا سه ماهه یا سالانه ) سود مشخصی به سهام داران اوراق بدهی پرداخت کند. همچنین با پایان دوره و سررسید قرارداد نیز شرکت موظف است تا اصل پول سرمایه گذاران را به آن ها باز پرداخت کند. به همین دلیل سرمایه گذاری در بخش اوراق بدهی و یا اوراق قرضه یکی از کم ریسک ترین روش های سرمایه گذاری در بورس شناخته می شود.

با توجه به تعاریف می توان اذعان داشت که اوراق بدهی از یک طرف بودجه مورد نیاز برای پیاده‌ سازی طرح‌ های شرکت ‌ها را تامین می کند و از طرف دیگر شیوه ای برای کاهش ریسک سرمایه گذاری سهامداران در بازار سرمایه می باشد. زیرا با توجه به این که اوراق بدهی یکی از ابزار های مالی با بهره ثابت است، می تواند تا حد چشم گیری ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهد. به عبارت دیگر اوراق بدهی معمولا به واسطه دولت منتشر و تضمین می شود. به همین ترتیب در این اوراق، ضمن حمایت دولت از سرمایه گذاران و تضمین بازگشت پول، سهامدار می تواند از سود تضمین شده نیز بهره مند شود.

روش های خرید اوراق بدهی

حالا که با مفهوم اوراق بدهی و قرضه آشنا شدید، لازم است اشاره کنیم که اوراق بدهی با توجه به نحوه پرداخت توسط شرکت به دو نوع تقسیم می شود. به عبارت دیگر سرمایه گذاران به دو روش می توانند به خرید اوراق قرضه بپردازند:

• اوراق بدهی با پرداخت دوره ای
• اوراق بدهی بدون پرداخت دوره ای.

1. در روش اوراق بدهی بدون پرداخت دوره ای در واقع شما سود دوره ای دریافت نخواهید کرد. اما در پایان دوره و سررسید قرارداد، شما اصل پول + سود خاصل از آن را دریافت می کنید. برای مثال اگر شما مبلغ 1000 تومان را در اوراق بدهی سرمایه گذاری کرده باشید، شرکت مربوطه بعد از اتمام دوره مبلغ 1100 تومان به شما باز می گرداند.
2. اما در اوراق بدهی با پرداخت دوره ای، شرکت متضمن می شود که سود حاصل از سرمایه شما را صورت دوره ای ( طبق قرارداد، برای مثال سه ماهه، شش ماهه و غیره ) پرداخت کند. در این اوراق نیز شرکت متضمن می شود که پس از پایان دوره اصل پول شما را به شما بازگرداند.

مزایای سرمایه گذاری در اوراق قرضه

همانطور که گفته شد اوراق قرضه یکی از ابزار های مالی اسلامی است که در آن منابع مالی مورد نیاز سازمان ها با دریافت وام از مردم تامین می شود. اما این موضوع یک قرارداد یک طرفه نیست. بلکه دو سر برد است. به عبارت دیگر با سرمایه گذاری در اوراق بدهی، نه تنها شرکت ها و سازمان ها به منابع مالی مورد نیاز خود دست پیدا می کنند. بلکه مردم و سرمایه گذاران نیز از مزیت های ویژه ای برخوردار می شوند. برای مثال:

• دست یابی به نرخ سود واقعی
• سرمایه گذاری مطمئن و سود ده
• کاهش ریسک سرمایه گذاری
• دریافت سود های دوره ای
• ضمانت بازگشت اصل پول در سررسید
• سود و درامد ثابت ( دوره ای )
• نرخ سود بیشتر از سپرده های بانکی
• کمک به گشترش فعالیت سازمان ها
• نظارت و ضمانت دولت
• و غیره.

انواع اوراق بدهی چیست؟

لازم به ذکر است که اوراق قرضه انواع متفاوتی دارد. انواع اوراق بدهی عبارتند از:

• اوراق اجاره
• اوراق صکوک شرکتی
• اوراق مشارکت دولتی
• اوراق مشارکت شرکتی
• اوراق منفعت
• اوراق خزانه دولتی
• اوراق استصناع
• گواهی سپرده
• اوراق مرابحه
• اوراق سلف موازی استاندارد
• سهام ممتاز
• اوراق بهادار وثیقه ‌ای
• و غیره.

از مهمترین انواع اوراق بدهی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی می باشد. زیرا در این اوراق همانطور که از نام آن نیز پیداست، سرمایه ‌گذاران با خرید این اوراق در طرح مربوطه مشارکت دارند. همانطور که مشاهده کردید، اوراق بدهی انواع مختلفی دارد و این تفاوت ها در شرکت منتشر کننده اوراق می باشد. اما با توجه به این که توضیح و شرح هر یک از اوراق بدهی نیازمند تدوین مقاله ای جداگانه می باشد، لذا پیشنهاد می شود برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله زیر را مطالعه بفرمایید. از این که تا پایان مقاله اوراق بدهی چیست؟ همراه ما بودید، صمیمانه از شما سپاس گزاریم. همچنین امیدواریم از مطالعه مقاله اوراق بدهی در بورس استفاده لازم را برده باشید.

بازار مالی چیست؟ انواع بازارهای مالی

همانطور که از نام آن مشخص است، بازارهای مالی مکانی برای مبادله یک دارایی مثل سهام، اوراق قرضه، ارز و ابزارهای مشتقه میباشد. این بازارها را با نام های مختلفی مثل بازار بورس و یا بازار سرمایه نیز میشناسند. اما در هر حال تمام این بازارها به یک مفهوم هستند.

به بیان ساده، بیزنس ها و سرمایه گذاران میتوانند از طریق بازارهای مالی، بیزنس خود را رشد دهند و به سود برسند.

برای اینکه دقیق تر این موضوع را بررسی کنیم، یک بانک را تصور کنید که در آنجا حساب پس انداز باز میکنیم. بانک میتواند از پول ما و سایر مشتریان استفاده کند و آن را به سرمایه گذاران و صاحبان مشاغل وام بدهد(در ازاء بهره).

افرادی که در بانک پس انداز میکنند، بهره دریافت میکنند و سرمایه آنها رشد میکند. بنابراین در اینجا بانک بعنوان یک بازار مالی عمل میکند که عملکرد آن به نفع وام دهنده و وام گیرنده میباشد.

انواع بازارهای مالی:

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند و در هر کشور، یک نوع بازار مالی در اندازه متفاوت وجود دارد. بعضی از بازارها کوچک هستند اما بعضی از بازارها بزرگ میباشند و در سطح بین المللی شناخته شده هستند مثل بورس نیویورک(NYSE). در بازار بورس نیویورک روزانه تریلیون دلار معامله میشود. در ادامه انواع بازارهای مالی را با جزئیات کامل بررسی میکنیم:

۱-بازار سهام:

در بازار سهام ، سهم یا بخشی از یک شرکت را خرید و فروش میکنیم. یعنی هر سهم از یک شرکت، قیمتی دارد و در صورتی که عملکرد شرکت خوب باشد، قیمت هر سهم آن نیز زیاد میشود و افرادی که سهام آن شرکت را خریداری کرده اند، سود میکنند.

براحتی میتوانیم سهام بخریم اما نکته مهم این است که در چه شرکتی سرمایه گذاری کنیم و چقدر از کل سرمایه را در آن وارد کنیم. برای بررسی وضعیت بازار سهام، میتوانیم انواع شاخص را نیز تحلیل کنیم.

بنابراین نحوه سرمایه گذاری و کسب سود در بازار سهام بدین صورت است که ما سهام یک شرکت را در قیمت پایین میخریم و بعد از اینکه قیمت آن بالا رفت، آن را میفروشیم و از تفاوت قیمت سود میکنیم.

۲-بازار اوراق قرضه:

دولت و شرکت ها میتوانند از بازار اوراق قرضه استفاده کنند تا یک پروژه یا سرمایه گذاری را تامین مالی کنیم. در این بازار سرمایه گذاران، اوراق قرضه را میخرند و بعد از مدت مقرر، اصل سرمایه بعلاوه بهره را دریافت میکنند.

۳-بازار کالا:

در بازار کالا، معامله گران و سرمایه گذاران به خرید و فروش کالاها و منابع طبیعی میپردازند مثل نفت، طلا… پس این نوع کالاها نیز یک بازار مختص به خود را دارند چون قیمت انها ثابت نمیباشد و نوسانات روزانه دارد.

۴- بازار مشتقه:

در این بازار قراردادها و ابزارهای مشتقه معامله میشود که ارزش آنها بر اساس دارایی مربوط به قرارداد میباشد. برای مثال قراردادهای آتی و مابه التفاوت(CFD) جزء ابزارهای مشتقه هستند یعنی یک دارایی مستقل و جدا نمیباشد و صرفا یک قرارداد هستند که بر اساس دارایی مورد نظر، قیمتگذاری میشوند. مثل CFD انس طلا یا بیت کوین که در بازار فارکس معامله میشود.

یعنی شما با خرید بیت کوین در بازار فارکس، میتوانید همانند خرید آن در صرافی سود کنید ولی با این تفاوت که CFD آن را معامله کرده اید و نه خود بیت کوین را!