بازار نقدی (اسپات) چیست؟
معاملات اسپات یا نقدی (Spot) شامل خرید یا فروشِ مستقیم یک دارایی یا ابزار مالی (نظیر فارکس، رمزارز، سهام یا اوراق بهادار) میشود. تحویل دارایی اغلب بالافاصله اتفاق میافتد. معاملات نقدی در بازار نقدی اتفاق میافتد که میتواند صرافی محور یا به صورت فرابورس (به صورت مستقیم بین معامله گران) انجام گیرد. زمانی که درحال معامله در بازار نقدی هستید، فقط میتوانید از داراییهای خودتان استفاده کنید (هیچگونه اهرم یا ودیعهای در کار نیست).
صرافیهای متمرکز برای بازار نقدی چیزهایی نظیر انطباق با قانون، امنیت، متولی بودن و فاکتورهای دیگر را برای راحتتر کردن انجام معامله مدیریت میکنند. صرافیها در قبال آن کارمزد تراکنشات را دریافت میکنند. صرافیهای غیرمتمرکز خدمات مشابهای را از طریق قراردادهایِ هوشمند بلاک چین عرضه میکنند.
مقدمه
معاملات نقدی (Spot trading) یک راه ساده برای سرمایه گذاری و معامله عرضه میکند. اولین تجربهی شما درخصوص سرمایه گذاریِ رمزارزی به احتمال زیاد مربوط به یک تراکنش اسپات در بازار اسپات یا نقدی خواهد بود؛ به عنوان مثال میتوان به خرید BNB در قیمت بازار و هادل کردن آن اشاره کرد.
بازارهای نقدی (Spot markets) در میان چندین گروه از داراییها مزایا و معایب نقدینگی کم مزایا و معایب نقدینگی کم از جمله رمزارزها، سهام، کالا، فارکس و اوراق بهادار وجود دارد. احتمالاً با بازار و معاملات نقدی بیشتر از آنچه فکر میکنید، آشنایی دارید. برخی از معروفترین بازارها (نظیر نزدک (NASDAQ) و بورس نیویورک) جزء بازارهای نقدی هستند.
بازار نقدی (Spot market) چیست؟
بازار نقدی یک بازار مالی است که برای همه دردسترس است و داراییها بالافاصله معامله میشوند. خریدار با استفاده از پول بیشتوانه یا یک وسیلهی مبادله یک دارایی را از فروشنده میخرد. تحویل دارایی اغلب بالافاصله است اما به نوع چیزی که معامله شده است نیز بستگی دارد. به بازارهای نقدی بازار نقطهای نیز گفته میشود چراکه تریدرها پول را پیشاپیش پرداخت میکنند. بازرهای اسپات در شکلهای مختلفی وجود دارند و اشخاص ثالث در آن (همان صرافیها) انجاممعاملات را تسهیل میکنند. همچنین میتوانید مستقیماً با سایر تریدرها در معاملات فرابورس (OTC trade) به معامله بپردازید. در ادامه به بررسی عمیق این دو مورد خواهیم پرداخت.
معاملهی نقدی (spot trading) چیست؟
معامله گران نقدی سعی میکنند که به وسیلهی خرید دارایی و انتظار برای افزایش ارزش آن سود کنند. آنهای میتوانند دارایی خود را بعداً یعنی زمانی که قیمتش افزایش یافت، بفروشند تا سود کنند. البته تریدرها میتوانند به صورت برعکس نیز عمل کنند. این فرآیند شامل فروش داراییهای مالی و خرید داراییهای بیشتر بعد از اینکه قیمتها کاهش یافت میشود.
به قیمتِ بازارِ کنونیِ یک دارایی قیمت اسپات یا نقدی گفته میشود. با استفاده از سفارش بازار در یک صرافی میتوانید یک کالا را بالافاصله در بهترین قیمت اسپاتِ موجود بفروشید یا بخرید. اما هیچگونه تضمینی وجود ندارد که قیمت بازار در زمان اجرا شدن سفارشات تغییری نکند. شاید هم برای برآورده کردن سفارشتان در قیمت مدنظر به اندازهی کافی حجم معاملاتی وجود نداشته باشد. به عنوان مثال چنانچه سفارش ۱۰ ETH در قیمت اسپات باشد ولی فقط ۳ تا موجود باشد، باید باقی سفارشتان را با ETH در یک قیمت متفاوت پر کنید.
قیمتهای اسپات بیوقفه بروزرسانی میشوند و مطابق با تطابق سفارشات تغییر میکند. معاملات اسپاتِ فرابورس عملکرد متفاوتی دارد. شما میتوانید یک قیمت و مقدار ثابت را مستقیماً بدون دفتر ثبت سفارش از طریق یک شخص دیگر ثبت کنید.
برحسب نوع دارایی تحویل فوری است یا در T+2 روز انجام میگیرد. T+2 تاریخ معامله به علاوهی دو روز کاری است. به شکل سنتی نیاز است که سهام به شکل اسنادِ ملموس منتقل شوند. بازار تبادل ارزهای خارجی نیز در گذشته ارزها را از طریق پول نقد یا سپرده منتقل میکرد. اکنون با وجود سیستمهای دیجیتالی شده تحویل بالافاله انجام میگیرد. اما بازارهای رمزارز به صورت ۲۴ ساعته ۷ روز هفته کار میکند و امکان معالمهی فوری را مهیا میکند. اما تحویل در معاملات شخص به شخص یا فرابورس ممکن است که بیشتر طول بکشد.
صرافیها در مقابل فرابورس (OTC)
معاملات نقدی یا اسپات فقط به یک مکان محدود نشده است. درحالی که اکثر افراد معاملات اسپات را در صرافیها انجام میدهند، شما میتوانید مستقیماً با سایر افراد بدون نیاز به شخص ثالث معامله کنید. همانطور که پیشتر نیز اشاره شد به این نوع از خرید و فروش، معاملات فرابورس (OTC) گفته میشود. هرکدام از بازارهای اسپات تفاوتهای خودش را دارد.
صرافیها متمرکز
صرافیها به دو نوع تقسیم میشوند: متمرکز و غیرمتمرکز. یک صرافی متمرکز معاملهی داراییهایی نظیرِ رمزارز، کالا و فارکس را برعهده دارد. صرافی به عنوان یک واسط برای شرکت کنندگان در بازار و یک متولی برای داراییهای معامله شده عمل میکند. برای استفاده از یک صرافی متمرکز باید حسابتان را با پول یا رمزارزی که میخواهید معامله کنید، پر کنید.
یک صرافی متمرکز جدی باید از انجام گرفتنِ بدون دردسر معاملات اطمینان حاصل کند. سایر مسئولیتهای آن عبارت هستند از تطابق با مقررات، KYC (احراز هویت)، قیمت گذاری منصفانه، امنیت و محافظت از مشتری. صرافی درعوض کارمزدِ تراکنشات، پذیرش ارزهای جدید و سایر فعالیتهای معاملاتی را دریافت میکند. صرافیها به خاطر این مسئله تا زمانی که به اندازهی کافی کاربر و حجم معاملاتی دارند، هم میتوانند در بازار خرسی و هم در بازار گاوی سود کنند.
صرافیهای غیرمتمرکز
یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) نوع دیگری از صرافیهاست که عمدتاً در دنیای رمزارزها دیده میشود. خدمات اصلی یک DEX مشابه با صرافی متمرکز است. اما صرافیهای غیرمتمرکز سفارشات خرید و فروش را با استفاده از فناوری بلاک چین تطابق میدهند. کاربران DEX در اکثر موارد نیازی به باز کردن حساب ندارند و میتوانند مستقیم بدون نیاز به انتقال داراییهایشان به صرافی با یکدیگر به معامله بپردازند.
معامله به صورت مستقیم از کیف پول کاربران از طریق قراردادهای هوشمند اتفاق میافتد. اینها بخشهای خود اجرا از یک کد در بلاک چین هستند. بسیاری از کاربران ترجیح میدهند تا از یک DEX استفاده کنند چراکه در مقایسه با یک صرافی استاندارد از حریم شخصی و آزادی بیشتری برخوردار خواهند بود. اما این مسئله معایب خود را نیز دارد. به عنوان مثال نبود KYC و پشتیبانیِ مشتریان میتواند زمانی که به گرفتار مسئلهای شدید، به یک مشکل بدل شود.
برخی از صرافیهای غیرمتمرکز نظیر Binance DEX از مدل دفتر ثبت سفارشات استفاده میکنند. یکی از توسعههای اخیر استفاده از مدل بازارساز خودکار (Automated Market Maker) در صرافیهایی نظیر Pancake Swap و Uniswap است. بازارسازهای خودکار نیز از قراردادهای هوشمند استفاده میکنند اما از یک مدل متفاوت برای تعیین قیمت استفاده میکنند. خریداران از سرمایهی موجود در یک استخر نقدینگی برای مبادلهی توکنهایشان استفاده میکنند. فراهم کنندگان نقدینگی یعنی کسانی که سرمایهی استخر را فراهم میکنند از تمام کاربرانی که از استخر مزایا و معایب نقدینگی کم استفاه میکنند، کارمزد دریافت میکنند.
فرابورس (Over-the-counter)
در طرف دیگر معاملات فرابورس را داریم که گاهاً به آن معاملات خارج از صرافی نیز گفته میشود. سهام و داراییهای مالی به صورت مستقیم بین کارگزاران، معامله گران و دلالان معامله میشود. معالمهی نقدی در بازار فرابورس از چندین روش ارتباط برای سازماندهی معاملات استفاده میکند که تلفن و پیامهای فوری دو نمونه از آنهاست.
معاملات فرابورس به سبب عدم نیاز به دفتر ثبت سفارشات از یکسری مزایا برخوردار است. چنانچه در حال معاملهی یک دارایی با نقدینگی کم هستید، یک سفارش بزرگ ممکن است که باعث لغزش شود. صرافی اغلب نمیتواند سفارش شما را در قیمت مدنظرتان کامل پر کند، بنابراین باید برای پر کردن سفارش باید قیمت بالاتری پرداخت نمایید. تریدرهای بزرگ فرابورس به همین دلیل اغلب قیمتهای بهتری دریافت میکنند.
توجه داشته باشید که وقتی سفارشات بسیار بزرگ است، حتی داراییهای نقدی نظیر بیت کوین نیز ممکن است که دچار لغزش شوند. بنابراین سفارشات بزرگ بیت کوین نیز میتوانند از معاملات فرابورس سود ببرند.
بازار نقدی چه تفاوتی با بازار آتی دارد؟
در بالا گفتیم که در بازار نقدی معاملات آنی با تحویل تقریباً بالافاصه اتفاق میافتد. از طرف دیگر بازار آتی یا فیوچرز قراردادهایی دارد که برای یک تاریخ در آینده پرداخت شدهاند. یک خریدار و فروشنده توافق میکنند که مقدار مشخصی کالا را در یک قیمت معین در آینده معامله کنند. زمانی که قرارداد در تاریخ مورد توافق سررسید، خریدار و فروشنده معمولاً به جای تحویل دارایی به تسویه نقدی دست خواهند یافت.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آتی، مقالهی «قرارداد فیوچرز و فوروارد چیست؟» را بررسی کنید.
تفاوت معاملات اسپات و معاملات مارجین در چیست؟
معاملات مارجین در برخی از بازارهای اسپات وجود دارد اما با معاملات اسپات تفاوت دارد. همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، معاملات اسپات نیازمند این است که شما بالافاصله دارایی را کاملاً بخرید و تحویل بگیرید. معاملات مارجین برخلاف آن به شما اجازه مزایا و معایب نقدینگی کم میدهد که از یک شخص ثالث سرمایه به همراه بهرهی آن قرض بگیرید که در این حالت میتوانید وارد معاملههای بزرگتر شوید. قرض گرفتن باعث میشود که تریدرِ مارجین پتانسیل دریافت سود بیشتر را داشته باشد. اما از طرف دیگر احتمال ضرر نیز بیشتر میشود لذا باید احتیاط کنید که کل سرمایهی اولیهی خود را از دست ندهید.
مزایا و معایب بازارهای نقدی (اسپات)
هرنوع از معامله و استراتژی که به آن برمیخورید، مزایا و معایب خود را دارد. درک اینها به شما کمک میکند تا خطرات را کاهش دهید و با اطمینان بیشتر به معامله بپردازید. معاملهی اسپات یکی از سادهترین انواع معامله است اما همچنان نقط قوت و ضعف خود را دارد.
مزایای بازارهای نقدی
- قیمتها شفاف هستند و فقط به عرضه و تقاضا در بازار بستگی دارند. این جنبه با بازار آتی که اغلب چندین قیمت ارجاعی دارند، در تضاد است. به عنوان مثال قیمت لحظهای در بازار آتیِ بایننس به اطلاعاتی نظیر نرخ سرمایه گذاری، شاخص قیمت و میانگین متحرک بستگی دارد. قیمت لحظهای در برخی از بازارهای سنتی ممکن است که تحت تاثیر نرخ بهره نیز قرار بگیرد.
- مشارکت در اسپات تریدینگ به دلیل خطرات، پاداش و قوانین سادهاش آسان است. وقتی که با BNB به ارزش ۵۰۰ دلار در بازار نقدی سرمایه گذاری میکنید، میتوانید با قیمت کنونی و ورودتان به سادگی ریسک را محاسبه کنید.
- میتوانید تنظیم و فراموش کنید. در معاملات اسپات برخلاف معاملات مارجین و مشتقات نیازی نیست که نگران خطر نقدشوندگی یا اخطار کاهش سرمایه باشید. میتوانید در هر زمان که خواستید به معامله وارد و یا از آن خارج شوید. نیازی هم نیست که به صورت پیوسته سرمایهی خود را بررسی کنید مگر اینکه بخواهید معاملات کوتاه مدت انجام دهید.
معایب بازارهای نقدی
برحسب چیزی که درحال معاملهی آن هستید، بازارهای اسپات ممکن است که شما را با دارایی که نگه داشتن آن نامناسب است، ول کند. کالاهای تجاری احتمالاً بهترین مثال است. چنانچه از طریق این بازار روغن خام بخرید، باید کالا را به صورت واقعی دریافت کنید. نگه داشتن رمزارزها مسئولیت امن نگه داشتن آنها را برایتان به همراه دارد. شما همچنان میتوانید به وسیلهی مبادلهی مشتقات آتی در معرض این داراییها قرار گیرید اما با پول نقد تسویه حساب صورت گیرد.
دشاتن ثبات با وجود برخی از داراییها، افراد و شرکتهای مشخص باارزش است. به عنوان مثال یک شرکت میخواهد فراتر از نیازهایش عمل کند و به ارزهای خارجی در بازار فارکس دسترسی داشته باشد. چنانچه به بازار اسپات دسترسی داشته باشند، هزینهها و درامد بسیار بیثبات خواهد بود.
سودهای احتمالی در بازار نقدی بسیار کمتر از معاملات آتی یا مارجین است. شما میتوانید مقدار مشابهی از سرمایه را برای معاملهی پوزیشنهای بزرگتر اهرم کنید.
کلام آخر
معاملات نقدی در بازارهای نقدی یکی از رایجترین راهها برای معامله به ویژه برای تازه واردها است. اگرچه بسیار ساده است، بهتر است که درخصوص مزایا، معایب و استراتژیهای احتمالی آن دانش لازم را کسب نمایید. شما باید در کنار اصول اولیه ترکیب دانشتان با تحلیلهای تکنیکال، فاندامنتال و احساسی را درنظر بگیرید.
اسپرد کم-نقدینگی بالا-اجرای معاملات آنی
اعتقاد بر این است که موفقیت در معاملات ارز به شانس و حرفه ای بودن شما بستگی دارد که البته چنین نظریه ای تقریباً دور از حقیقت است.
به خاطر داشته باشید که این معامله گران نیستند که خرید و فروش دارایی را در فارکس انجام می دهند، بلکه بروکرها هستند که این کار را انجام می دهند به همین دلیل می توان گفت که نتیجه معامله تا حد زیادی به آنها وابسته است.
بروکرها، استراتژی خود را براساس نیازها و علاقه مندی مشتریان خود تهیه می کنند.
به همین دلیل است که عملکرد هر بروکر با دیگری متفاوت است.
در این مقاله، به برخی از جنبه های معاملات می پردازیم و به مهم ترین نکات در انجام معاملات اشاره می کنیم تا معامله مزایا و معایب نقدینگی کم گران تازه وارد بتوانند در بازار معاملاتی، عملکرد بهتری داشته باشند.
اسپرد ها
برای انتخاب یک بروکر باید به اسپرد ارائه شده توسط آن دقت کنید.
اسپرد، یکی از منابع اصلی کسب درآمد برای بروکرها است.
بروکرها، به عنوان واسطه بین معامله گران خصوصی و موسسات مالی بزرگ فعالیت می کنند و به معامله گران اجازه دسترسی به بازارهای بزرگ مالی جهان را می دهند.
اسپرد در واقع هزینه این دسترسی است و بسته به ابزارهای مورد استفاده توسط معامله گران و سیاست های بروکر، متفاوت خواهد بود.
واضح است که هرچه میزان اسپرد کمتر باشد، معامله گران پول کمتری را در تفاوت قیمت بین عرضه و تقاضا از دست می دهند.
توجه داشته باشید که اسپرد های بروکرهای فارکس کمتر از صرافی هاست.
به عنوان مثال، اگر یک صرافی 1 یورو را به ارزش 1.03 دلار خریداری کند و آن را به قیمت 1.15 دلار بفروشد، به این معناست که میزان اسپرد جفت ارز EUR/USD برابر با 0.12 خواهد شد.
اگر شما به سرعت خرید فروش خود را به ارزش 1 لات (100 هزار دلار) در این معامله انجام دهید، 12 هزار دلار ضرر خواهید کرد.
بروکرها به تأمین کنندگان نقدینگی بزرگ دسترسی دارند (بانک های بزرگ، نهادهای سرمایه گذاری و..) و اسپرد آنها تنها بخش کوچکی از معاملات را تشکیل می دهد.
یک بروکر فارکس می تواند برای جفت ارز EUR/USD اسپردی به اندازه 0.00005 دلار ارائه دهد.
همان طور که میبینید میزان اسپرد صرافی، 2400 برابر یک بروکر فارکس است اما این موضوع برای معامله گر چه معنایی دارد؟
به این معناست که شما می توانید تنها با پرداخت هزینه کمیسیون کم، معاملات ارز ی زیادی انجام دهید.
به همین دلیل است که اندازه اسپرد در انتخاب یک بروکر بسیار اهمیت دارد.
بروکرها برای داشتن درآمدی پایدار و فراهم کردن شرایط مناسب برای معامله گران به یک تأمین کننده نقدینگی قابل اعتماد نیاز دارند.
نقدینگی
نقدینگی مزایا و معایب نقدینگی کم هر دارایی میزان تقاضای آن در بازار است.
به عبارت دیگر، میزان نقدینگی نشان می دهد که چگونه می توان یک دارایی را به سرعت در بازار به فروش رساند.
نقدینگی بسته به اینکه یک دارایی با چه سرعتی به پول تبدیل می شود، به سه دسته بالا، پایین و متوسط ، تقسیم خواهد شد.
دارایی های با نقدینگی بالا عبارتند از پول، سهام ، اوراق قرضه و سپرده های کوتاه مدت بانکی.
شما می توانید سهام غول های جهانی مانند اپل یا تسلا را در عرض چند ثانیه در بازار بفروشید، در حالی که به عنوان مثال، فروش املاک و مستغلات که نقدینگی کمتری دارد مدت زمان بیشتری طول می کشد.
با ارزیابی نقدینگی دارایی ها، می توانید به میزان نقدینگی شرکت مورد نظر خود پی ببرید.
می توان گفت که نقدینگی یک شرکت به قدرت پرداخت مالی آن بستگی دارد.
نقدینگی بالا می تواند شرکت را از بحران ها نجات دهد، هرچه میزان نقدینگی یک شرکت بیشتر باشد، قابل اعتماد تر خواهد بود.
معاملات اجرای آنی و معاملات با اجرای بازار
2 حالت برای اجرای دستورات معاملاتی در بازار وجود دارد – اجرای فوری و مزایا و معایب نقدینگی کم اجرای بازار.
باید گفت که هر سیستم مزایا و معایب خاص خود را دارد.
با وجود اصطلاح «اجرای آنی»، دستورات در این سیستم فوراً اجرا نمی شوند.
در واقع این اصطلاح، هیچ ارتباطی با سرعت اجرای سفارش ندارد.
بهتر است بگوییم که اجرای آنی، روشی برای پردازش سفارشات است که سرعت اجرای آن به بروکر و سیاست اجرای معامله بستگی دارد.
می توان گفت که نام مناسب تر آن «اجرای دقیق» است.
اگر بروکری با این سیستم کار کند، سفارشات شما را دقیقاً براساس قیمتی که انتخاب کرده اید انجام می دهد و یا اصلاً آن را اجرا نمی کند.
ذات بازار شناور و پر نوسان است.
زمانی که معامله گر دکمه خرید را بزند، بروکر به تقاضای شما رسیدگی می کند و معامله شما را در بازار ثبت می کند.
این فرایند تنها چند ثانیه طول می کشد، اما برای تغییر چشمگیر قیمت کافی است.
اگر قیمت در همان سطح باقی بماند، سفارش طبق معمول اجرا می شود اما اگر قیمت کاهش پیدا کند، سفارش تنها در قیمت اصلی انجام می شود اما اگر قیمت افزایش پیدا کند، خرید و فروش دارایی با قیمتی بالاتر مزایا و معایب نقدینگی کم از آنچه که معامله گر درخواست کرده است، انجام میشود.
بنابراین سفارش رد می شود و معامله گر پیامی در مورد تغییر قیمت دریافت می کند.
می توان گفت که در معاملات آنی، معامله فقط زمانی اجرا می شود که قیمت در همان میزان تعیین شده باقی بماند یا پس از کلیک مشتری بر روی خرید، کاهش پیدا کند.
در صورت افزایش قیمت، با ارسال پیامی سفارش لغو می شود.
مزایای اجرای آنی معاملات
- صحت اجرا
- اسپرد ثابت (مخصوصاً برای مبتدیان و معامله گران کم بودجه)
- در صورت وجود نوسانات زیاد در بازار ، بازپرداخت ها ناچیز هستند.
معایب اجرای فوری
- منتظر بمانید تا دستور اجرا شود.
- باز کردن پوزیشن ها به دلیل اسلیپیج نوسانات بازار مشکل است.
در معاملات اجرای بازار، مزایا و معایب نقدینگی کم سفارش بدون در نظر گرفتن هرگونه نوسان قیمت پس از کلیک روی «خرید» باز می شود.
در این مورد تغییرات نرخ در نظر گرفته نمی شود به همین دلیل ریسک تجربه ضرر های قابل توجه نیز وجود دارد. این سیستم، برای معاملاتی مناسب است که دقیق بودن آن ها مهم نباشد.
تورم چیست؛ آیا تورم جنبههای مثبتی هم دارد؟
تا به حال با خود اندیشیده اید که تورم چیست؟ این مفهومی که روزی هزار بار در کوچه و بازار میشنویم چه کاربردی دارد و دقیقا معنایش چیست؟ چه عواملی میتواند باعث افزایش نرخ تورم در جامعه شود؟ پیامدهای مثبت و منفی تورم در زندگی ما چیست؟ در ادامه به بررسی مفهوم سادهی تورم و علل و نتایج آن میپردازیم.
بر اساس اعلام سازمان آمار، در سال ۱۳۷۲ قیمت یک متر مربع خانهی نو در تهران به طور میانگین ۵۰۰۰۰ تومان بود، در حالی که متوسط درآمد یک خانوار شهری ۴۵۰ هزار تومان در سال بود. پس از گذشت ۲۰ سال یعنی در سال ۱۳۹۲ پس از شوک اقتصادی ناشی از افزایش سرسام آور تورم، میانگین قیمت یک متر مربع خانهی نو در تهران در حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و متوسط درآمد خانوار حدود ۲۰ میلیون تومان در سال بود.
علت این تفاوت در قیمتها چیست؟ در یک کلمه میتوان گفت تورم. همانند بالا رفتن سن یا افزایش وزن، تاثیرات تورم هم تدریجی و هم عمیق است. تورم به آرامی با گذر زمان بر روی زندگی ما میخزد، در حالی که ما به روند طبیعی خرج کردن و عادات مصرف گرایی خود ادامه میدهیم. افزایش تورم برای ما و در زندگی اقتصادی روزمرهی ما چندان محسوس نیست و موجب میشود آن را دست کم بگیریم.
با این حال تورم تاثیرات زیادی دارد و تاثیر آن صرفا بر روی درآمد سالیانهی ما یا قیمت خرید خانه نیست. تورم از هر سویی به ما ضربه میزند. افزایش قیمت مواد غذایی، قیمتهای حمل و نقل، بهای سوخت و سایر محصولات و خدمات که با سرعت زیادی در حال افزایش هستند. همهی این عوامل ضرورت حساب دقیق را به ما یادآوری میکند تا بتوانیم پسانداز مناسبی داشته باشیم تا از سالهای طلایی بازنشستگی لذت ببریم.
چگونه این کار را انجام دهیم؟ ابتدا بیایید ببینیم تورم و علل پیدایش آن چیست. ما در مورد تاثیر تورم بر استراتژیهای سرمایهگذاری شما بحث میکنیم تا بتوانید تصمیمات متفکرانه و درستی برای آیندهی اقتصادی خود بگیرید.
تورم چیست؟
تورم افزایش بلند مدت قیمت اجناس و خدمات است که به علت کاهش ارزش پول اتفاق میافتد. اگرچه تورم مزایایی هم به همراه دارد، اما ابتدا راجع به جنبههای منفی آن صحبت میکنیم.
مشکلات تورمی وقتی شروع به نشان دادن خود میکنند که افزایش تورم با افزایش درآمد مردم متناسب نباشد. اگر درآمدها به اندازهی افزایش قیمت کالا و خدمات بالا نرود، کمکم قدرت خرید مردم کاهش مییابد. نتیجهی این اتفاق کاهش رشد اقتصادی و بروز رکود است. افزایش بیش از اندازهی تورم علاوه بر کاهش قدرت خرید، میتواند پسانداز و برنامهریزی ما برای آینده را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
علل تورم
در پاسخ به سوال تورم چیست، باید با علل آن نیز آشنا باشید. باید دید چه چیزی باعث ایجاد تورم در سیستمهای اقتصادی میشود؟ برای این سوال یک جواب ساده و مورد توافق وجود ندارد، اما تعدادی نظریه وجود دارد که هر کدام از آنها به نوبهی خود در ایجاد تورم نقشی ایفا میکنند.
۱. پول در گردش
تورم عمدتا به علت سبقت جستن میزان پول در گردش از رشد اقتصادی ایجاد میشود. از جایی که در طول قرن گذشته کشورهای صنعتی از استاندارد طلایی خود دور شدند، ارزش پول از طریق پول در گردش و قابل مشاهدهی مردم تعیین میشود. زمانی که بانک مرکزی تصمیم بگیرد پولی بیش از نرخ رشد اقتصادی را به چرخهی مالی تزریق کند، ارزش پول سقوط خواهد کرد. دلیل این موضوع تغییر نظر مردم نسبت به وضعیت پولی است. در نتیجه قیمتها افزایش پیدا میکنند. زیرا در حقیقت در آن زمان هر واحد پولی کمتر میارزد.
یک راه دیگر برای فهمیدن تاثیر پول در گردش بر تورم استفاده از این گزاره کلی است که همیشه اجناسی که کمیابتر باشند ارزش بیشتری خواهند داشت. همین منطق برای پول هم صادق است. زمانی که پول فراوانی بیشتری داشته باشد، ارزشش کم خواهد شد. وقتی حکومتی تصمیم به چاپ پول جدید میگیرد، ارزش پولی که در چرخه هست، کاهش مییابد. به بیانی دیگر با افزایش نقدینگی در جامعه، پول بیشتری در ازای همان مقدار کالا وجود خواهد داشت. این موضوع به طور اجتناب ناپذیری باعث افزایش تقاضا و قیمتهای بالاتر میشود.
۲. بدهی خارجی
همهی ما میدانیم میزان بالای بدهیهای خارجی برای یک کشور چیز بدی است. اما آیا میدانید همین بدهیها به مرور زمان باعث افزایش تورم میشود؟ علت این موضوع این است که با افزایش بدهیهای خارجی حکومت دو گزینه خواهد داشت: افزایش مالیات یا چاپ پول بیشتر برای پرداخت بدهیها.
افزایش مالیات صنایع را مجبور میکند تا با بالا بردن قیمتها به منظور پوشش افزایش مالیات، نسبت به آن واکنش نشان دهند. لذا از روی ناچاری حکومتها راه دوم را انتخاب میکنند، چاپ پول بیشتر به منظور افزایش پول در گردش. همانگونه که در بالا گفته شد این کار هم باعث افزایش قیمتها و افزایش تورم میشود.
۳. تاثیر کشش تقاضا
تاثیرات کشش تقاضا بیشتر به صورت افزایش دستمزد در سیستم اقتصادی (معمولا اقتصادهای رو به رشد با نرخ بیکاری پایین) تاثیر میگذارد. مردم پول بیشتری برای خرید کالاهای مصرفی خواهند داشت. این افزایش تقاضا برای کالاهای مصرفی منجر به افزایش تقاضا برای تولید میشود. در نتیجهی افزایش تقاضا، شرکتها به منظور تنظیم عرضه و تقاضا، قیمتها را به نسبت سطح مصرف کننده بالا میبرند.
افزایش بالای تقاضا برای یک کالا یا خدمات، تعیین کنندهی قیمت آن است. برای مثال وقتی دستمزد مردم به ازای هر ساعت کاری افزایش یابد، افراد بیشتری قصد بهسازی خانه را پیدا خواهند کرد. این افزایش تقاضا برای بهسازی خانه قیمت کالاها و سرویسهای مربوط به آن را نیز افزایش میدهد. در همین راستا قیمت نقاش، متخصص الکتریک و سایر پیمانکاران افزایش مییابد تا با افزایش تقاضا به تعادل برسد. در نتیجه قیمتها بالا میرود.
۴. تاثیر فشار هزینه
عامل دیگری که موجب بالا رفتن قیمت کالاهای مصرفی و سرویسها میشود، یک نظریهی اقتصادی است که تحت عنوان تاثیر فشار هزینه شناخته میشود. این نظریه بیان میکند وقتی شرکتها با افزایش قیمت مواد خام و اولیهی ورودی یا افزایش دستمزدها روبهرو میشوند، به منظور حفظ سودبخشی خود، این هزینهها را در قالب افزایش قیمتها بر عهدهی مصرف کننده میگذارند.
به عنوان مثال افزایش بهای شیر باعث میشود همه تولیدکنندگان فرآورده های لبنی، قیمتهای خود را بالا ببرند. به این علت که اکنون برای آنها تولید یک واحد از آن محصول، گرانتر تمام میشود.
۵. میزان تبادلات خارجی
با قرار گرفتن در معرض بازارهای خارجی تورم میتواند وضعیت وخیمتری پیدا کند. در ایران اساس مبادلات بر پایهی ریال است. در مبادلات روزانه، ما به عنوان مصرف کننده به میزان مبادلات با شرکای تجاری خارجیمان توجه چندانی نمیکنیم، اما با اقتصاد رو به رشد جهانی، میزان تبادلات یکی از عوامل تعیین کننده در نرخ تورم ما خواهد بود.
وقتی مبادلات خارجی دچار تحولاتی شود مثلا ارزش پول ایران نسبت به پول خارجی کاهش یابد، موجب میشود اجناس خارجی برای مصرف کنندهی ایرانی گرانتر و در مقابل کالا و خدمات ایرانی برای مصرف کنندهی خارجی ارزانتر شود. این تفاوت میزان مبادلات بین اقتصاد ما و شرکای خارجی میتواند باعث افزایش سودآوری و توان رقابتی شرکتهای ما در بازارهای خارجی شود، ولی همزمان بر کالاهای وارداتی (که سهم زیادی از کالاهای مصرفی در ایران را تشکیل میدهد) نیز تاثیر میگذارد و موجب میشود این کالا برای مصرف کننده در ایران بیش از پیش گرانتر باشد.
جنبههای مثبت تورم
چیزی که باعث تعجب مردم میشود این است که اقتصاددانان معتقدند وجود مقداری تورم امری مثبت محسوب میشود. نرخ تورم سالم چیزی در حدود ۳-۲٪ در سال است. هدف تورم (که به وسیلهی شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI اندازهگیری میشود) این است که اقتصاد پایه (که به وسیلهی تولید ناخالص داخلی یا GDP اندازهگیری میشود) سالانه کمی رشد داشته باشد.
مقدار سالم تورم امری مثبت قلمداد میشود. زیرا منجر به افزایش دستمزدها و تولید سودآور و شناور شدن سرمایه در اقتصادی رو به رشد میشود. تا زمانی که همه چیز به طور هماهنگ تغییر کنند، تورم زیانآور نخواهد بود.
فایدهی دیگر مقادیر کم تورم تشویق به مصرف کردن است. برای مثال اگر شما قصد خرید کالای خاصی را دارید و میدانید قیمت آن در طول سال ۳-۲٪ افزایش مییابد، شما تشویق میشوید که آن را همین الان بخرید. بنابراین تورم میتواند ما را به مصرف تشویق کند که نتیجهی آن تهییج اقتصاد و ایجاد شغلهای بیشتر است.
سخن آخر
خواه ناخواه تورم وجود دارد. بی توجهی به تاثیرات آن میتواند پسانداز آیندهتان را با مشکل روبهرو کند، یکی از بزرگترین اشتباهاتی که سرمایهگذاران انجام میدهند، درک تاثیرات و عوامل تورم قدم اولی است. باید بر مبنای آن تصمیمات بلند مدت خود را اتخاذ کنید تا ریسک احتمالی را به حداقل برسانید. قدم بعدی عمل است. به نکاتی که در بالا گفته شد فکر کنید تا اثرات منفی تورم بر روی آیندهتان به حداقل برسد.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در بازار مسکن
سرمایه گذاری در تمام بازارها جنبههای مثبت و منفی زیادی دارد؛ بازار مسکن نیز از این قاعده مستثنی نیست.
– باشگاه خبرنگاران نوشت: سرمایه گذاری در حوزه املاک و مستغلات از گذشته تا کنون یکی از حوزههای محبوب سرمایه گذاری بوده است. سرمایه گذاری در تمام بازارها جنبههای مثبت و منفی زیادی دارد؛ بازار مسکن نیز از این قاعده مستثنی نیست، در ادامه به بررسی این مزایا خواهیم پرداخت.
۱) کسب درآمد مزایا و معایب نقدینگی کم با اجاره بها
مسکن یک نوع دارایی است که میتوانید از آن کسب درآمد کنید. نرخ اجاره بها واحدهای مسکونی در چند سال اخیر جهش قابلتوجهی را به خود دیده است. شما میتوانید از آن به عنوان یک منبع درآمد پایدار استفاده کنید.
۲) کسب درآمد از پول رهن
یکی دیگر از مزایای خرید ملک استفاده از پول رهن آن به عنوان یک منبع درآمد است. بدین صورت که بسیاری از صاحبان املاک از طریق سرمایهگذاری پول رهن ملک در یک بازار دیگر، کسب درآمد میکنند.
۳) کسب سود ناشی از تورم
قطعا یکی از دلایل اصلی سرمایهگذاری در هر حوزهای، کسب سود از طریق افزایش تورم در آن حوزه خاص است. هر حوزهای تورم خاص خود را داشته که بیارتباط به شرایط کلی اقتصاد کشور نیست. شما میتوانید بستگی به تورم بخش مسکن و شرایط اقتصادی کشور، از سود سرمایهگذاری در ملک برخوردار شوید.
۴) عدم نیاز به دانش تخصصی
اکثر بازارها از جمله بورس و فرابورس نیاز به دانش تخصصی جهت سرمایهگذاری دارند. این چالش در حوزه مسکن کمتر وجود دارد. هر چند که نباید بدون داشتن اطلاعات کافی نیز بیگذار مزایا و معایب نقدینگی کم به آب زد. با این حال، سرمایهگذاری در ملک نیاز به دانش علمی و آکادمیک خاصی ندارد
۵) افزایش قیمت با نوسازی مسکن
یکی دیگر از مزایای سرمایهگذاری در مسکن، کسب سود از طریق نوسازی مسکن است. به عنوان مثال، شما میتوانید واحد مسکونی یک طبقه خود را نوسازی کرده و به یک واحد چند طبقه تبدیل کنید.
۶) لذت صاحبخانه شدن
واقعیت آن است که داشتن خانه یک نوع امنیت روانی خاصی را برای سرمایهگذار به ارمغان خواهد آورد. امنیتی که در خرید دلار، طلا یا سرمایهگذاری در بورس وجود ندارد. حتی بسیاری از افراد با هدف خرید خانه؛ به دنبال کسب سود در سایر بازارهای موازی هستند.
۷) تغییر کاربری
از جمله دیگر مزایای سرمایهگذاری در مسکن میتوان به تغییر کاربری آنها و استفاده از مزایای احتمالی در این خصوص اشاره کرد. تغییر کاربری معمولا میتواند منجر به افزایش قیمت ملک یا استفاده بهتر از آن شود. البته این کار چالشهای خاص خود را نیز خواهد داشت.
۸) ریسک کمتر
فعالیت در سایر بازارهای موازی مسکن ریسک بسیار بالایی را به سرمایهگذاران منتقل میکند. به عنوان مثال، ممکن است قیمت ارز یا قیمت طلا در یک بازه زمانی کوتاه به میزان قابل توجهی نوسان داشته باشد. این در حالی است که دامنه نوسانات در بازار مسکن بسیار کمتر و با شیب ملایم است.
۹) استفاده از تسهیلات مسکن
قرار نیست شما برای خرید دلار، طلا یا سهام، تسهیلات خاصی دریافت کنید. این در حالی است که این مسئله به روشهای مختلف برای خرید خانه در نظر گرفته شده که میتوان آن را یکی از بهترین مزایای سرمایهگذاری در مسکن نام برد. تسهیلات بانک مسکن و طرحهای حمایتی دیگر از جمله آنها هستند.
۱۰) تنوع در سرمایهگذاری
در این نوع از سرمایهگذاری، فرد میتواند به روشهای مختلف از جمله خرید زمین، خرید آپارتمان، خرید ملک قدیمی، خرید مسکن مهر، خرید ملک اداری، خرید ملک تجاری و موارد دیگر برای سرمایهگذاری اقدام کند. این در حالی است که به عنوان مثال، در برخی بازارها از جمله بازار ارز این تنوع وجود ندارد.
همچنین سرمایهگذاری در مسکن معایبی نیز دارد که در ادامه به بررسی آنها پرداختیم. همان طور که بعضی دلایل شما را برای سرمایهگذاری در ملک و املاک ترغیب میکند، دلایلی نیز وجود دارند که ممکن است شما را از این کار منصرف کنند. البته ممکن است معایب سرمایهگذاری در مسکن برای هر دسته از سرمایهگذاران متفاوت باشد.
در واقع ممکن است برخی از معایب سرمایهگذاری در مسکن برای یک سرمایهگذار مهم تلقی شود و برای دیگران چندان اهمیتی نداشته باشد. در ادامه به مهمترین معایب اشاره کردیم:
۱) نیاز به نقدینگی بالا
یکی از مهمترین دلایلی که ممکن است سرمایهگذار را از سرمایهگذاری در این حوزه منصرف کند، نیاز به داشتن نقدینگی بالا است. چرا که شما با پولهای به اصطلاح خرد چندان نمیتوانید به فکر خرید خانه باشید. البته که برای این دسته از سرمایهگذاران نیز راهحلهایی وجود دارد.
۲) هزینه استهلاک
از دیگر معایب سرمایهگذاری در مسکن میتوان به هزینه نگهداری و استهلاک آن اشاره کرد. با این حال، میتوان خانهای را خریداری کرد که قدمت چندانی نداشته باشد. ضمن آنکه بهتر است به هنگام خرید خانه به این نکته توجه داشته باشیم که به تعمیرات اساسی نیاز نداشته باشد.
۳) هزینهها و پیگیریهای اداری
خرید خانه برخلاف سرمایهگذاری در طلا یا اوراق بهادار، نیاز به انجام برخی کارهای اداری و هزینههای مربوطه دارد. برخی از واحدهای مسکونی یا تجاری دارای ایرادات اساسی در ثبت سند یا مسائل حقوقی مرتبط دارند. ضمن آنکه برخی از هزینهها از قبیل هزینه عوارض را نیز باید برای آنها در نظر گرفت.
۴) نقدشوندگی پایین
اگر فردی در بازار طلا سرمایهگذاری کرده باشد، به راحتی میتواند آن را طی یک روز نقد کند. اما این مسئله در خصوص سرمایهگذاری در ملک صدق نمیکند و معمولا فرایند زمانبری خواهد بود که بستگی به میزان تقاضا یا عوامل دیگر دارد.
۵) سود پایینتر از بازارهای موازی
وضعیت بازدهی بازار مسکن در دهههای اخیر نشان میدهد که این بازار نسبت به برخی بازارهای موازی دیگر سود به مراتب کمتری را عاید سرمایهگذاران کرده است. از جمله این بازارها میتوان به بازار سهام یا طلا اشاره کرد. این مسئله را میتوان یکی از مهمترین معایب سرمایهگذاری در مسکن نام برد.
۶) افزایش سن بنا
از جمله دیگر معایب سرمایهگذاری در مسکن را میتوان در افزایش سن بنا و کاهش کارایی آن دانست. معمولا اگر سن بنا از حدی فراتر رود موجب افت قیمت آن خواهد شد؛ بنابراین بهتر است بر روی ملکی سرمایهگذاری کنید که سن چندانی نداشته باشد.
۷) قدیمی شدن نقشهها و مدلها
نمای بیرونی خانهها، سبک طراحی نمای داخلی و سایر موارد دیگر معمولا هر چند وقت یکبار دچار تغییر شده و مدلهای به روزتر جایگزین مدلهای قدیمی میشوند؛ بنابراین طبیعی است که با گذر زمان، ارزش طرحها و سبکهای قدیمی نیز کم شود.
۸) ریسک بلایای طبیعی
معمولا اکثر داراییها ریسک خاص خود را دارند. به عنوان مثال، ریسک سرقت برای طلا و دلار بسیار بالا است. این ریسک در خصوص مسکن چندان صدق نمیکند. اما ریسکهای دیگری از قبیل آتشسوزی، سیل، زلزله و امثال آنها وجود دارند که نباید آنها را نادیده گرفت.
مزایا و معایب نقدینگی کم
در آینده و با رشد صنعت IT نمیتوان از نقش معاملات الگوریتمی در بازارسرمایه چشمپوشی کرد و قطعا معاملات الگوریتمی گسترش خواهد یافت و هرچند الگوریتم مزایای زیادی دارد، در عین حال معایب آن را نیز نباید نادیده گرفت.
دوم مهرماه ۱۳۹۹ به منظور حفظ تعادل عرضه و تقاضا در بازار و بازگشت ثبات، معاملات الگوریتمی برای تمامی سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی به جز بازارگردانان دارای مجوز در همه نمادهای معاملاتی بورس و فرابورس به شکل موقت معلق و اکنون با کاهش فضای هیجانی بازارسرمایه و همچنین برآوردها از آغاز حرکت جدید اقتصاد کشور، شرایط برای بازگشت معاملات الگوریتمی به بازار سرمایه فراهم است. در این رابطه صاحبنظران بازار سرمایه ضمن تاکید بر ضرورت توسعه معاملات الگوریتمی میگویند در فضای آرام و بازگشت ثبات به بازار این نوع معاملات عامل افزایش سطح کارایی بازار است. بخشی از صحبتهای عنوان شده کارشناسان در اتاق اختصاصی کلاب هاوس بورس۲۴ را می خوانید:
روحالله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران با بیان اینکه معاملات الگوریتمی به دلیل ریزش بازار سهام متوقف شد افزود: سیاست گذاران و ناظر بازار سرمایه، برای رفع هیجان و ترس بازار، این معاملات را متوقف کردند و در بازارهای دنیا نیز معمولا الگوریتم ها تحت نظارت هستند تا خللی در روند بازار ایجاد نکنند.
وی ادامه داد: شرایط جدید تا حدود زیادی نگرانی نهاد ناظر و بورسها را برطرف کرده است و البته باید تاکید کنیم که الگوریتمها میتوانند بازار را تحت تاثیر قرار دهند. اما در آینده و با رشد صنعت IT نمیتوان از نقش معاملات الگوریتمی در بازارسرمایه چشم پوشی کرد و قطعا معاملات الگوریتمی گسترش خواهد یافت و هر چند الگوریتم مزایای زیادی دارد، در عین حال معایب آن را نیز نباید نادیده گرفت. با این حال به هیچ عنوان موافق توقف معاملات الگوریتمی نیستیم و تلاشهای زیادی در زمینه راه اندازی مجدد این نوع از معاملات داشتیم.
مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران افزود: اما برخی از معاملات الگوریتمی قابل شناسایی و تشخیص نیستند. ولی در هر حال، الگوریتم ها جزیی از بازار خواهند بود و نسل جدید با برخورداری از تکنولوژی و دانش کامپیوتر، این گروه از معاملات را به بازار وارد خواهند کرد، اما باید ابزارهای نظارتی دقیقی را به کار گیریم. در واقع نمیتوان بدون برخورداری از ابزارهای نظارتی دقیق، بازار را مدیریت کرد. با توسعه بازار و ورود نقدینگی بیشتر، سیستم های نظارتی نیز باید به روز شود.
امید موسوی، مدیرعامل تحلیلگر امید با اشاره به کارکرد و تاثیر معاملات الگوریتم گفت: مدیریت تعداد کدهای زیاد با حجم کم، مدیریت یک کد با حجم بالا مانند شرکتهای بزرگ سرمایه گذاری و صندوقهای سرمایهگذاری، استفاده ناشران یا صندوقهای بازارگردانی از الگوریتم برای ایجاد نقدشوندگی در بازار و استفاده توسط سهامداران حقیقی مهمترین کارکردهای معاملات الگوریتمی است. همچنین معاملات الگوریتمی میتواند به چرخش و مدیریت سبد، سبدگردانها کمک کند. البته در زمان صعود بازار، متاسفانه سبدگردانها به دلیل تمایل مردم به سرمایهگذاری مستقیم، استفاده چندانی از الگوریتمها نکردند.
جواد عشقی نژاد، عضو هیاتمدیره شرکت بورس گفت: زمانی که تکنولوژی در ریزترین مسایل اجتماعی و اقتصادی وارد شده، بازار سرمایه نیز نمیتواند از آن روی گردان باشد. نگاهی به بازارهای سرمایهگذاری دنیا نشان میدهد که ورود نقدینگی با حجم بسیار بالا، توسعه این بازارها را به دنبال داشت. کاربران مختلف، صندوقهای بازارگردانی و سبدگردانها و در مجموع حقوقیها مخاطب و کاربر اصلی معاملات الگوریتمی هستند. اما نباید این شائبه پیش آید که سرمایهگذاران خرد، نقشی در این زمینه ندارند. معتقدم راهاندازی معاملات الگوریتمی برای سهامداران خرد از واجبات است، اما شرایط، ضوابط و مقررات خاصی برای راه اندازی آن لازم است. قطعا افزایش حجم معالات، رشد نقدشوندگی و افزایش ارزش معاملات از مهمترین نتایج استفاده از معاملات الگوریتمی خواهد بود.
دلیل ممنوعیت معاملات الگوریتمی در بازار سهام چه بود؟
احمد سحرخیز، رییس کارگروه فناوری اطلاعات کانون کارگزاران عنوان کرد: سال گذشته و در پی ریزش قیمتها در بازارسهام، سازمان بورس و اوراق بهادار معاملات الگوریتمی را متوقف کرد. سوال مهم این است که چگونه میتوان تشخیص داد که درخواست ارسال شده از سوی فرد انجام شده یا الگوریتم؟ این در حالی است که پشت آن الگوریتم نیز یک شخص قرار گرفته و ممکن است معاملهگر بدون واکنش به نامهها و ابلاغیه مبنیبر ممنوعیت معامله، همچنان به کار خود ادامه دهد. به عبارت دقیقتر هیچ تمیزی بین الگوریتم و معاملهگر نداریم.
وی افزود: یک دسته از افراد گروه های رسمی سبدگردان هستند که از تکنولوژی الگوریتم استفاده میکنند و در مقابل دسته دیگر به طور غیر رسمی و سبدگردان های شخصی از این الگوریتم ها استفاده می کنند. نمیتوانیم از انجام این معاملات جلوگیری کنیم چون قابل شناسایی نیستند. مصوبه قبلی مبنی بر ممنوعیت معاملات الگوریتمی تنها آن گروه از مخاطبانی را محدود کرد که قصد داشتند مزایا و معایب نقدینگی کم به صورت رسمی و دارای مجوز از الگوریتم ها استفاده کنند و چنانچه به صورت غیررسمی قصد این کار را داشتند، شناسایی آنها عمدتا امکان پذیر نیست.
رییس کارگروه فناوری اطلاعات کانون کارگزاران ادامه داد: در خصوص کارگزاریها هم باید عنوان کرد که این نهادهای مالی مسئول ارسال سفارش معاملهگران به بازار هستند و به همین دلیل مخاطب ابلاغیه سازمان بورس، کارگزاران هستند.
دیدگاه شما