مزایای فرابورس

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بازار بورس دارد؟

مزایای فرابورس

نقدینه- عضو هیات مدیره کانون کارگزاران ایران شفافیت مالی را بزرگترین مزیت واگذاری باشگاه‌های دولتی از طریق بازار سرمایه عنوان کرد .

به گزارش پایگاه خبری نقدینه، مهدی کاظمی اسفه با مزایای فرابورس اشاره به اینکه موضوع واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس از طریق مزایده سال گذشته توسط دولت مطرح و این امر محقق نشد، گفت: بر این اساس نمایندگان مجلس در جریان بررسی بودجه سال ۹۸ کل کشور، مطابق بند «هـ» تبصره ۲ قانون بودجه وزارت ورزش و جوانان را مکلف کردند با همکاری سازمان بورس اوراق بهادار و سازمان خصوصی‌سازی حداکثر تا پایان شهریور سال ۹۸ شرایط پذیرش دو شرکت فرهنگی – ورزشی پرسپولیس و استقلال را در بازار پایه فراهم فراهم کند .

عضو هیات مدیره کانون کارگزاران ایران افزود: در پی این اتفاق نیز مقرر شد پس از پذیرش سهام این دو باشگاه در فرابورس و عرضه ۵ درصد سهام هر یک از این دو باشگاه جهت کشف قیمت، ۵۱ درصد سهام مزایای فرابورس هر یک از آنها را نیز به‌صورت بلوکی و باقی سهام را به‌صورت خرد در بازار پایه فرابورس واگذار شود .

وی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان تحقق این امر و واگذاری سهام این دو باشگاه از طریق فرابورس فراهم است یا خیر؟ اذعان داشت: اصل موضوع واگذاری سهام این دو باشگاه در بازار سرمایه موضوعی مهم و قابل دفاع است؛ اما عرضه سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در بازار فرابورس الزاماتی از جمله ارائه گزارشات و صورت‌های مالی شفاف دارد که با توجه به شرایط کنونی این دو باشگاه، واگذاری سهام آنها در کوتاه مدت در بازار سهام دور از ذهن به نظر می‌رسد .

کاظمی اسفه در خصوص مزایای عرضه سهام باشگاه‌های دولتی در فرابورس گفت: این روش از واگذاری موجب شفاف‌سازی دارایی‌ها و صورت‌های مالی و گزارشات و نیز دارایی و بدهی‌ها این دو باشگاه می‌شود. ضمن این که با توجه به سازوکار عرضه سهام شرکت‌ها در بازار سهام، کشف قیمت مناسب برای سهام باشگاه‌ها و رقابت بهتر برای خریدار میسر می‌شود و موضوعاتی همچون ارزان یا گرانفروشی سهام باشگاه چندان قابل طرح نیست .

عضو هیات مدیره کانون کارگزاران ایران ادامه داد: یکی دیگر از مزایای بزرگ و با اهمیت عرضه سهام این دو باشگاه در فرابورس این است که نظارت‌های پیاپی سازمان بورس اوراق بهادار در تمامی مراحل واگذاری از جمله دریافت مدارک و اسناد جهت پذیرش و درج نماد باشگاه‌ها، فراهم شدن بستر قانونی برای برگزاری مزایده و عرضه سهام و لزوم رعایت الزامات سازمان بورس اوراق بهادار در راستای تداوم حضور باشگاه‌ها در بورس و فرابورس، همواره به عنوان اهرمی برای شفافیت بیشتر و رعایت قانون و نیز ارائه گزارشات شفاف و درست توسط باشگاه‌ها با استفاده از این روش وجود دارد .

وی در گفتگو با ایبِنا اضافه کرد: البته با وجود این مزایا همانگونه که اشاره شد یکی از شرایط اصلی عرضه سهام باشگاه‌ها در فرابورس، ارائه صورت‌های مالی و گزارشات شفاف است که با توجه به این که میزان دارایی و بدهی‌های این دو باشگاه مشخص نیست، این امر تا پایان شهریور امسال امکان‌پذیر نمی‌باشد .

تاکید ضرورت مزایای فراوان ورود شرکت ها به بورس در جامعه

معاون پذیرش و ناشران شرکت فرابروس گفت: شرکت های مورد پذیرش در بورس تا ۱۰ درصداز مجموع ۲۵ درصدی که شرکت ها ملزوم به پرداخت مالیات هستند، امکان معافیت دارند.

به گزارش پایگاه خبری " بااقتصاد" سیدمهدی علم الهدی معاون پذیرش و ناشران شرکت فرابورس ایران از مزایای ورود شرکتها به بورس، گفت: معافیت مالیاتی، ارتقای حاکمیت شرکتی، نقدشوندگی سهام، به‌روزرسانی ارزش واقعی شرکت، امکان جذب سرمایه گذار استراتژیک در زنجیره ارزش فعالیت شرکت، امکان افزایش سرمایه، انتشار اوراق قرضه، کسب وجهه و اعتبار برای شرکت از جمله این مزیت هاست.

وی در ادامه با اشاره به این جمله که معافیت مالیاتی مشتمل برمالیات نقل و انتقال سهام و معافیت بر مالیات عملکرد شرکت است، اظهارداشت: در حوزه مالیات نقل و انتقال سهام برای مثال اگر مالک شرکتی قصد فروش سهام خود را داشته باشد مالیات چهار درصدی باید پرداخت کند ولی این عدد در بورس به نیم درصد ارزش معامله کاهش می‌یابد.

معاون پذیرش و ناشران شرکت فرابورس ایران در خصوص معافیت بر مالیات عملکرد شرکت ها نیز گفت: شرکت های مورد پذیرش در بورس تا ۱۰ درصداز مجموع ۲۵ درصدی که شرکت ها ملزوم به پرداخت مالیات هستند، امکان معافیت دارند.

وی در ادامه با بیان اینکه حاکمیت شرکتی بحث بسیار مهمی در اداره شرکت هاست، افزود: از این جهت که بحث تفکیک مالک ومدیر مجموعه و اینکه کار در شرکت ها بصورت حرفه ای انجام شود و همینطور شرکت ها به لحاظ مالی و اداره نظم و نسخ پیدا کنند مقوله حاکمیت شرکتی بسیار حائز اهمیت است.

علم الهدی اظهارداشت: شرکت ها با ورود به بورس این امکان را پیدا می کنند که در فرآیند حضور خود در بازار نقش حاکمیت شرکتی را ارتقا و با روش های نوین بنگاه اقتصادی را اداره کنند.

وی همچنین نقد شوندگی سهام را از دیگر مزایای ورود شرکت ها به بورس برشمرد و گفت: دارایی های شرکت های خارج از دایره بورس مانند زمین، ماشین آلات ومواردی از این دست امروز به راحتی قابلیت نقدشوندگی ندارند.

معاون پذیرش و ناشران شرکت فرابورس ایران افزود: برای مثال مالک شرکتی ثروت هنگفتی داشته باشد ولی به هر دلیلی نیاز به نقدینگی پیدا کند در خارج از بازار سرمایه این امکان وجود ندارد که بخواهد بخشی از دارایی ها و سهام خود را بفروشد چرا که اول قیمت ندارد و دوم مشتری به راحتی پیدا نمی شود.

وی تصریح کرد: خوشبختانه این امکان در بورس وجود دارد که شرکت در صورت نیاز به منابع ضروری بصورت فوری بخش کوچکی از سهام خود را به فروش برسانند.

علم الهدی یادآورشد: عرضه سهام شرکت‌ها در بورس دارای مزایای زیادی است که در صورت آگاهی بیشتر صاحبان صنایع و شرکت‌ها از این ویژگی ها شاهد حضور جدی آنان در بورس خواهیم بود.

4 مزیت تامین مالی جمعی

برای خیلی از سرمایه‌گذاران ممکن است این سوال پیش بیاید که با وجود بازدهی بالای خرید و فروش سهام، مزایای فرابورس چرا باید بخشی از سرمایه خود را به سرمایه‌گذاری در تامین مالی جمعی اختصاص دهیم؟ در این مطلب سعی کرده‌ایم به چهار مزیت رقابتی تامین مالی جمعی در بازار سرمایه اشاره کنیم.

۱) یکی از مهم‌ترین دلایل لزوم تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری‌ برای کاهش ریسک است. تامین مالی جمعی یک گزینه بسیار مناسب برای این تنوع‌بخشی است، چرا که هم بازدهی آن از بسیاری از ابزارهای دیگر بالاتر بوده و هم گزینه‌ای با عملکرد متفاوت از سایر ابزارهاست.

۲) دومین دلیل این است که این ابزار حتی برای سرمایه‌گذاران غیر حرفه‌ای هم بسیار راحت و قابل درک است. برای ورود به آن یا بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری نیازی به دانش تخصصی مالی ندارد. اثر شانس، رانت و سفته‌بازی در بازدهی سرمایه‌گذاری بسیار کم‌رنگ است. گزارش‌های عملکرد را به راحتی می‌توان بررسی کرد و اطلاع دقیقی از شیوه هزینه‌کرد سرمایه‌گذاری به دست آورد.

۳) کرادفاندینگ کاملا بر اصول شرعی و فقهی منطبق است و دغدغه‌های مخاطبین این موضوع را به خوبی پوشش می‌دهد. چرا که در تامین مالی جمعی،‌ سرمایه‌گذار در سود و زیان توسعه کسب‌وکار، طبق برنامه و شرایط مشخص شریک بوده و اثر سرمایه‌گذاری به راحتی قابل مشاهده و پیگیری است.

۴) یک حرکت اجتماعی است. چرا که سرمایه‌گذاری صرف مشارکت در توسعه و رشد کسب‌وکارهای کوچک و متوسط می‌شود که در زندگی روزمره با آنها سروکار داریم. به همین دلیل هم‌زمان با سودآوری سرمایه‌گذاری برای ما، اثر ملموسی نیز بر اقتصاد و اشتغال و زندگی عامه جامعه گذاشته می‌شود.

تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

بازارهای مالی تشکیلات پیچیده ‌ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت گذاری بازار ایفا می‌کنند. به طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت می‌گیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق ‌قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازارهای مالی گفته می‌شود. بازارهای مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازارهای مالی در سراسر جهان (مانند بازارهای سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند.

به بیان ساده، بورس محلی است که در آن بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان یا خریداران و فروشندگان، معامله‌ای صورت می‌گیرد. برای روشن شدن این موضوع ابتدا به تفکیک به هر ۲ بازار می پردازیم و سپس تفاوت بورس و فرابورس را خواهیم گفت.

بورس چیست؟

اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بیان کنیم؛ بورس بازاری برای خرید و فروش سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار است. البته باید در نظر داشت که در بازار سرمایه دو بخش اصلی وجود دارد بازار سهام و بازار بدهی.

با توجه به آنکه سابقه بورس سهام در کشورمان بسیار بیشتر از بازار بدهی است، عموما در پاسخ به سوال بورس چیست ، ذهن‌ها به سمت بازار سهام معطوف می‌شود.

بازار سهام چیست؟

بازار سهام که عموم مزایای فرابورس مردم آن را معادل بورس می‌دانند محلی است که شرکت‌های مختلف سهام خود را در آن عرضه می‌کنند. همان‌طور که گفته شد، این سهام پس از عرضه اولیه، در بازار ثانویه توسط معامله‌گران بورس معامله می‌شود.

به بیان دیگر، هر شرکتی بر اساس نحوه عملکرد و دارایی‌های خود دارای ارزش متفاوتی است و بر این مبنا ارزش‌گذاری می‌شود. سرمایه‌گذاران نیز بر اساس این ارزشگذاری اقدام به خرید و فروش سهام شرکت‌ها در بورس می‌کنند.

بازار بدهی چیست؟

بازار بدهی بخشی است که در آن اوراق قرضه مورد معامله قرار می‌گیرند. در واقع این بازار به نوعی مکمل بانک برای تامین مالی است. در این بازار نیازمندان به تامین مالی، شامل شرکت‌های بخش خصوصی، شهرداری‌ها و دولت اقدام به عرضه اوراق می‌کنند.

این اوراق عموما دارای سود مشخصی بوده و نسبت به سهام ریسک پایین‌تری دارند. پشتوانه اوراق منتشرشده می‌تواند متفاوت باشد و بر مبنای آن سرمایه‌گذاران مختلف اقدام به خرید اوراق مزبور می‌کنند.

شرکت‌ها یا دولت با فروش اوراق و پرداخت سود به ازای آنها تامین مالی می‌کند؛ بر خلاف بانک‌ها، به جای آنکه ناشر اوراق تامین مالی را از یک منبع (بانک) انجام دهد این عمل با جمع‌آوری سرمایه جمع کثیری از افراد (خریداران اوراق) انجام می‌شود.

بازار فرابورس چیست؟

بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.

از مهم‌ترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.

علاوه بر این‌که انواع متنوعی از اوراق بهادار در بازار فرابورس قابل معامله هستند، ورود به آن نیز نیازمند شرایط و الزامات کمتری است.

سازوکارهایی ساده‌تر و تنوع در شرایط پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ایران، امکانی را فراهم کرده تا بنگاه‌های اقتصادی بتوانند با کسب حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، به این بازار مالی وارد شده و از تمامی مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار مبادلات اوراق بهادار بهره‌مند شوند.

فرابورس دارای پنج بازار است با نام‌های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه.

بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.

در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود.

در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.

در هر دو بازار بورس و فرابورس، انجام معامله از طریق کارگزاری‌هایی انجام می‌شود که دارای مجوز قانونی از سازمان بورس اوراق بهادار هستند. این کارگزارها درواقع واسط میان خریدار و فروشنده هستند.

8 تفاوت بین بورس و فرابورس

1. اولین تفاوت بورس و فرابورس این است که بازار فرابورس مكان فيزيكی خاصی ندارد كه معامله گران مانند بورس گرد هم آيند.

2. از دیگر تفاوت های میان بورس و فرابورس این است که قوانين وضع شده در فرابورس انعطاف پذیر و معمولاً ناشی از توافق طرفين مي باشد ولی در بورس استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد.

3. سومین تفاوت بورس و فرابورس این است که حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است. یعنی حد نوسان روزانه مجاز برای شرکت‌های بازار بورس، 4 درصد و برای شرکت‌های بازار فرابورس 5 درصد است.

4. چهارمین تفاوت بورس و فرابورس در این است که در بازارهاي فرابورسی با توجه به اينكه شرايط معاملات با نظر طرفين تعيين مي گردد مزايايي از قبيل كاهش ريسک و شفافيت قيمت ها وجود ندارد.

5. و تفاوت دیگر بورس و فرابورس این است که ساعات كار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذيری بيشتری برخوردار است. در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات 24 ساعته را امکان پذیر کرده که، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده.

6. ششمین فرق میان بورس و فرابورس این است که فرابورس دارای پنج بازار : اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه است. ولی بورس دارای دو بازار: اول و دوم است.

7. یکی از تفاوت های بازار بوری در مقابل بازار فرابورس، شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک آن می باشد اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.

8. و آخرین تفاوت بین بورس و فرابورس این است که تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس وجود دارد.

در واقع ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور می‌باشد. شرکت‌هایی که سهامشان در بازار‌های مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند. بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت‌ها محسوب می‌شود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت‌ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است. در نتیجه فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد. مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند. فرق بورس و فرابورس به زبان ساده در مزایای فرابورس واقع این است که رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس:

پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.

شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تامین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تامین مالی از محل جذب سرمایه گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.

شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.

سهامداران شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.

• امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی:

شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تامین کنند.

اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت‌های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.

سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو به رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آن‌ها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.

در نظر داشته باشید که سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می‌توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری های رسمی دریافت کنید.

مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه موضوعات مرتبط با بازار سرمایه در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بازار بورس دارد؟

بورس (Exchange) به بازاری سازمان یافته گفته می شود که در آن قیمت گذاری، خرید و فروش کالا و اوراق بهادار انجام می گیرد. داد و ستد خارج از بورس یا به اصطلاح فرابورس (Over-the-counter) یک نوع اوراق بهادار است که در بازار بورس رسمی و تحت نظارت آن معامله نمی شود و به صورت مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه واسطه ای انجام می گردد. فرابورس نیز ساختاری مانند بازار بورس دارد و در آن سهام شرکت ها مبادله می شود و با توجه به میزان عرضه و تقاضا، قیمت گذاری انجام می گردد.

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بازار بورس دارد؟

فرابورس

بورس (به فرانسوی Bourse ) و (به انگلیسی Exchange ) به بازاری سازمان یافته گفته می شود که در آن قیمت گذاری، خرید و فروش کالا و اوراق بهادار انجام می گیرد. اگر بخواهیم به یک زبان ساده بورس را تعریف کنیم، می توانیم آن را یک بازار در نظر بگیریم.

همان طور که در بازارهای سنتی، کالا و سرمایه های مختلف به ازای دریافت پول معامله می شوند، در بورس نیز دارایی های گوناگونی خرید و فروش می شوند. اما تفاوت در اینجاست که می توان بورس را یک بازار رسمی و دائمی نام گذاری کرد. در ادامه به معرفی مفاهیم مهم این بازار می پردازیم.

اوراق بهادار ( Security )

اوراق حقوق صاحبان سهام ( Equity )

اوراق بدهی یا اوراق قرضه ( Bond )

ابزارهای مشتقه ( Derivative Contract )

• قرارداد سلف

• قرارداد آتی یا قرارداد آینده ( Futures Contract )

• قرارداد اختیار معامله ( Option )

• قرارداد معاوضه یا سواپ ( Swap )

• پیمان آتی ( Forward contract )

بورس اوراق بهادار ( Stock exchange )

بورس کالا ( Commodity exchange )

بورس انرژی ایران ( Iran Energy Exchange )

در دنیا یک نوع بورس دیگر به نام بورس ارز هم وجود دارد که در آن ارزهای خارجی مبادله می شوند. البته کارگزاری های بورس ایران در این حوزه فعالیت ندارند و مبادلات ارزی به صورت دستی، در صرافی و یا بازار آزاد انجام می گیرد. (1)

فرابورس چیست؟

داد و ستد خارج از بورس یا به اصطلاح فرابورس ( off exchange یا Over-the-counter ) و یا به صورت اختصاری OTC ، یک نوع اوراق بهادار است که در بازار بورس رسمی و تحت نظارت آن معامله نمی مزایای فرابورس شود و به صورت مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه واسطه ای انجام می شود.

همچنین، اصطلاح فرابورس می تواند در مورد سهامی به کار برده شود که به جای یک بورس متمرکز در بازارهای دلالی ( Market Dealer ) معامله می شود. علاوه بر این، فرابورس به دیگر ابزارهای مالی، مانند اوراق مشتقه (که از طریق یک بازار دلالی معامله می شوند) یا به اوراق بدهی نیز اشاره دارد.

به این نکته مهم توجه داشته باشید که معاملات فرابورس بدون راهنمایی و نظارت صرافی ها انجام می شود. بورس اوراق بهادار ( Stock exchange ) نقدینگی ایجاد می کند، شفافیت به وجود می آورد، قیمت بازار را حفظ می کند و ریسک اعتباری پیش فرض طرفین در طول معامله را کاهش می دهد. (1)

در خصوص تاریخچه شروع فعالیت بازارهای بورسی در ایران باید بگوییم، بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ افتتاح شد و شرکت فرابورس ایران در سال 1387 در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری تهران به ثبت رسید و بازار فرابورس ایران به صورت رسمی در مهر ماه سال ۱۳۸۸ فعالیت خود را شروع کرد. (1)

ساختار فرابورس چگونه است و چه شرکت هایی در آن حضور دارند؟

فرابورس نیز ساختاری مانند بازار بورس دارد و در آن سهام شرکت مزایای فرابورس ها مبادله می شود و با توجه به میزان عرضه و تقاضا قیمت گذاری انجام می گردد. به صورت کلی، فرابورس شامل پنج بازار با نام های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه است و زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کند.

سهام شرکت هایی که شرایط تعیین شده توسط این سازمان را داشته باشند در بازار اول و دوم خرید و فروش می شوند و شرکت هایی که هنوز شرایط و اعتبار لازم را کسب نکرده اند، می توانند در بازار پایه حضور پیدا کنند.

در بازار اول، شرکت های سهامی عام که بر اساس ضوابط پذیرش موفق بــه کسب شرایط لازم شده اند، می توانند سهام شرکت خود را در بازار فرابورس عرضه کنند. در بازار دوم نیز مانند بازار اول، معاملات سهام شرکت های سهامی عام انجام می پذیرد اما شرایط پذیرش در آن، آسان تر از بازار اول است.

بازار پایه فرابورس با هدف ایجاد قابلیت خرید و فروش سهام شرکت هایی که موفق نشده اند تا در بورس و یا دیگر بازارهای فرابورس پذیرش شوند، ایجاد شده است. در این بازار امکان حضور بسیاری از شرکت های سهامی وجود دارد. (1)

مزایای سرمایه گذاری در فرابورس چیست؟

سهولت در پذیرش

تامین مالی راحت

شرکت هایی که موفق به پذیرش در فرابورس می شوند، به راحتی و بدون صرفه هزینه زیادی می توانند اقدام به جذب سرمایه گذاران جدید و تامین مالی نمایند.

برخورداری از معافیت های مالیاتی

یکی از مهم ترین مزایای پذیرش در فرابورس، امکان استفاده از معافیت های مالیاتی تا حداکثر به میزان 10 درصد از درآمد است. البته شرکت هایی شرکت هایی که در بازار پایه حضور دارند، نمی توانند از این معافیت استفاده کنند.

وثیقه گذاری سهام

از آنجا که بانک ها، سهام شرکت های پذیرش شده در فرابورس را به عنوان دارایی قابل قبول به عنوان وثیقه جهت دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می شناسد، افرادی که در فرابورس دارای سهام هستند، می توانند برای دریافت تسهیلات، سهام خود را به وثیقه بگذارند.

امکان انتشار اوراق بهادار

شرکت های حاضر در فرابورس می توانند حداکثر تا میزان 60 درصد سرمایه لازم برای اجرای پروژه های خود را از طریق انتشار اوراق تامین نمایند.

سهولت خارج شدن از فرابورس

در صورتی که شرکت های حاضر در فرابورس قصد خروج از آن را داشته باشند، به راحتی می توانند با طی فرآیند مربوطه آن را به انجام برسانند. این شرکت ها می توانند به بازارهای دیگر منتقل شوند و حتی به شرکت سهامی خاص تبدیل گردند.

عدم وجود حجم مبنا

حجم مبنا در خصوص سهام مبادله شده در فرابورس استفاده نمی شود، به همین دلیل معاملات دارای قابلیت نقد شوندگی بالاتری هستند و روان تر انجام می شوند همچنین، عرضه و تقاضا برای این نوع سهام خیلی زود متعادل می شود و مدت زمان زیادی صف خرید و فروش ادامه پیدا نمی کند. (2)

شرایط خرید و فروش سهام در فرابورس چیست؟

توجه به این نکته بسیار مهم است که سهام شرکت های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل مبادله هستند. به همین منظور، شما می بایست قبل از آغاز انجام معامله، جهت دریافت کد بورسی خود از کارگزاری های مجاز اقدام کنید. یکی از سوالاتی که برای بسیاری از افراد علاقه مند به سرمایه گذاری در بازارهای مالی به وجود می آید، این است که شرایط معامله در فرابورس چیست و چه تفاوتی با معامله در بورس دارد؟

در پاسخ باید بگوییم که خرید و فروش سهام در فرابورس هیچ گونه تفاوتی با معامله در بازار بورس ندارد و با یک کد بورسی می توانید معاملات خود را در فرابورس با استفاده از سامانه کارگزاری های مختلف انجام دهید. در واقع، تفاوت عمده ای در روش معامله در بورس و فرابورس وجود ندارد. (2)

تفاوت های بورس و فرابورس

تقسیم بندی بازار

فرآیند پذیرش

زمان معاملات

علاوه بر موارد گفته شده، بورس دارای مزایایی مانند شفافیت قیمت ها و ریسک کمتر است اما در فرابورس به این صورت نیست؛ چرا که شرایط معاملات غالبا با توافق طرفین معامله مشخص می شود. (3)